Aanhoudend bendegeweld in Haïti leidt tot voedseltekorten

Sporadisch geweervuur klonk vrijdagavond in Port-au-Prince,terwijl bewoners wanhopig onderdak zochten te midden van de recente explosie van bendegeweld in de Haïtiaanse hoofdstad. De humanitaire omstandigheden bleven verslechteren, en hulpgroepen en NGO's hebben gewaarschuwd voor een tekort aan medische middelen en voedselvoorraden nadat gewapende groepen vorige week wijdverbreide chaos hadden ontketend in het al lang in moeilijkheden verkerende Caribische land.

Volgens een AFP-journalist ter plaatse werden vrijdag laat geweerschoten gehoord in de hele hoofdstad, vooral geconcentreerd in de zuidwestelijke districten Turgeau, Pacot, Lalue en Canape-Vert.

Angstige bewoners haastten zich om onderdak te zoeken, waarbij getuigen aan AFP vertelden dat ze botsingen hadden gezien 'tussen politieagenten en bandieten' toen bendes blijkbaar probeerden politiebureaus in het stadscentrum te overmeesteren.

Criminele groeperingen, die al een groot deel van Port-au-Prince in handen hebben, evenals de wegen die naar de rest van het land leiden, hebben de afgelopen dagen belangrijke infrastructuur aangevallen, waaronder twee gevangenissen, waardoor de meerderheid van hun 3.800 gevangenen kon ontsnappen.

De bendes eisen, samen met enkele gewone Haïtianen, het ontslag van premier Ariel Henry, die in februari zijn ambt zou neerleggen, maar in plaats daarvan instemde met een machtsdelingsovereenkomst met de oppositie totdat er nieuwe verkiezingen worden gehouden.

Oproep tot 'dringende' hervormingen
Donderdag heeft de regering de noodtoestand van een maand uitgevaardigd voor de westelijke regio, waartoe ook de hoofdstad behoort, en een avondklok ingesteld tot maandag.

Fabiola Sanon, inwoner van Port-au-Prince, vertelde AFP dat haar 32-jarige echtgenoot James omkwam bij de onrust. Hij stond vroeg op om geld te verdienen voor het ontbijt van hun zoon voordat hij hem naar school bracht, zei ze.

"James is nog nooit met iemand in conflict geweest", zei Sanon. "Hij is een eenvoudige sigarettenverkoper."

De luchthaven van Haïti bleef vrijdag gesloten, terwijl de belangrijkste haven – een belangrijke bron voor voedselimport – gevallen van plunderingen aanhaalde sinds de diensten donderdag werden opgeschort, ondanks pogingen om een veiligheidsperimeter in te stellen.

"Als we geen toegang hebben tot die containers vol voedsel, zal Haïti binnenkort honger lijden", waarschuwde de NGO Mercy Corps in een verklaring.

De Caribische Gemeenschap (Caricom) heeft vrijdag gezanten uit de Verenigde Staten, Frankrijk, Canada en de Verenigde Naties bijeengeroepen voor een bijeenkomst maandag in Jamaica om het uitbreken van geweld te bespreken.

De Guyanese president Irfaan Ali zei dat tijdens de bijeenkomst "kritieke kwesties voor de stabilisatie van de veiligheid en het verlenen van dringende humanitaire hulp" zullen worden besproken.

De crisis heeft zorgen gewekt bij de Verenigde Staten, die de afwezige Henry hebben opgedragen 'dringende' politieke hervormingen door te voeren om verdere escalatie te voorkomen.

Henry was in Kenia toen het geweld uitbrak en kan sindsdien niet meer terugkeren naar Haïti. Hij is naar verluidt gestrand in Puerto Rico.

Zwangeren lopen risico
De VN waarschuwde vrijdag dat duizenden mensen, vooral zwangere vrouwen, het gevaar lopen vitale gezondheidszorg te verliezen naarmate de crisis voortduurt.

"Als Groot-Port-au-Prince de komende weken stil blijft liggen, zou bijna 3.000 zwangere vrouwen de toegang tot essentiële gezondheidszorg kunnen worden ontzegd, en zouden bijna 450 levensbedreigende verloskundige complicaties te maken kunnen krijgen als ze geen medische hulp krijgen." Dat meldt het VN-kantoor in Haïti in een verklaring.

Het orgaan waarschuwde ook dat meer dan 500 overlevenden van seksueel geweld eind maart zonder medische zorg zouden kunnen zitten als de omstandigheden niet verbeteren.

"Tegenwoordig zijn te veel vrouwen en meisjes in Haïti het slachtoffer van willekeurig geweld gepleegd door gewapende bendes. De VN staat achter hen en is vastbesloten om de hulp te blijven bieden die ze nodig hebben", aldus Ulrika Richardson, VN-resident en humanitair coördinator.

Bovendien konden honderdduizenden studenten hun gegevens vernietigd zien worden, omdat scholen en kantoren van het ministerie van onderwijs werden vernield.

Dergelijke 'onherstelbare schade' zou het voor leerlingen onmogelijk kunnen maken om in de toekomst hun cijferlijsten of diploma's te ontvangen, aldus een verklaring van het ministerie van Nationaal Onderwijs en Beroepsopleiding, waarin wordt opgeroepen tot de bescherming van scholen als een 'publiek goed'.