Rappa presenteert Surinaamse editie boek Safdar Zaidi

Schrijver en uitgever Robby (Rappa) Parabirsing zal op de Jaarbeurs vandaag het boek 'De suiker die niet zoet was' presenteren. Rappa heeft de Surinaamse editie van dit boek samengesteld. Dit deed hij in nauw overleg met Mitra Rambaran, die in 2013 het boek uit het Urdu vertaald heeft in het Nederlands en schrijver Safdar Zaidi. Rambaran gaat in dit artikel uitgebreid in op het boek.

De film Amar Akbar Anthony, over drie broers die in verschillende religieuze gezinnen opgroeiden en uitgebracht in 1977, is een blockbuster geweest in Bollywood. De film reflecteert de wens van Indiase filosofen en dichters om drie religies te herbergen binnen één familie. Het fenomeen is een utopie in India, wat dit land nog niet heeft kunnen bereiken.

In een gesprek met de Indiaas-Pakistaanse schrijver Safdar Zaidi, gaf hij aan verbaasd te zijn om hybride Hindostanen aan te treffen binnen één familie, zoals hij dit bij mijn familie heeft gevonden, waar Hindoes, Moslims en Christenen deel van uitmaken. Deze bijzondere familievorm heeft hem geraakt en hem nieuwsgierig gemaakt om verder onderzoek te doen en te achterhalen waarom Surinaamse Hindostanen totaal anders zijn dan Indiërs.

Via deze intellectuele weg heeft hij ontdekt dat er aan immigratie ook positieve kanten kleven. Deze aspecten zijn terug te brengen tot het los laten van bestaande structuren; het los maken van de status quo in Brits-Indië. Dit betekent dat de immigranten los kwamen van de sociale controle en van de maatschappelijke druk die er was in hun leefgemeenschap; ze waren in staat om de overheersing van geestelijke leiders, of deze nou Moslim of Hindoe zijn, achter zich te laten; en ze konden zich ontdoen van familie bemoeienis in alle facetten van het leven.

Transitie
In zijn boek: De suiker die niet zoet was, oftewel Chini jo meethi na thi heeft de schrijver een heel ontroerend stuk geschreven over de Lalla Rookh, de eerste boot die Hindostaanse immigranten naar Suriname vervoerde, waar al deze bovenstaande aspecten treffend worden weergegeven. Hij beschrijft hoe tijdens de bootreis mensen van allerlei kasten en geloofsovertuigingen drie maanden lang midden op de oceaan hadden samengewoond en hoe deze gedwongen ontmoeting het taboe van het omgaan met mensen van verschillende kasten en geloven had doorbroken. De bootreis staat dan ook symbool voor een transitie: de mensen hebben zich gerealiseerd dat geloof en kasten niets uitmaken, maar dat het allemaal mensen zijn met dezelfde behoeften.

Mijn favoriete stuk uit het boek gaat over het vrouwelijke leiderschap, dat op de Lalla Rookh veel waardering heeft gekregen van de mannen. Een Moslim man wilde trouwen met een Hindoe weduwe; op zich een onmogelijke situatie op het vasteland van Brits-Indië, want een weduwe was daar immers een verstotene, laat staan dat ze zou trouwen en nog helemaal met een man die een ander geloof aanhing. De vrouwelijke leider Lakhsmi heeft het aangedurfd om een tegengeluid te laten horen bij de bezwaren die er oprezen tegen dit voorgenomen huwelijk. Haar argumentatie die ze opvoerde is ijzersterk: de regels van het geloof gelden op het vasteland, op zee gelden de regels van de liefde.

Veranderende wereld
In Suriname hebben de immigranten een heel andere gemeenschap gesticht waar tolerantie voorop staat en het mogelijk maakt dat andere geloven en culturen vreedzaam met elkaar kunnen samenleven. De Surinaamse maatschappij staat open voor alle culturen, alle geloven en ook voor mensen die geen geloof aanhangen.
Het boek staat bol van beschrijvingen over muziekinstrumenten, muziekstijlen en liederen, zoals dit gebruikelijk is in de Hindostaanse cultuur. Het werk van Zaidi geeft een korte inkijk in het leven van Hindostanen, toen in India en Suriname. Veel mensen staan niet stil bij de werkelijke reden van deze massale migratie. De afschaffing van de slavernij had een grote impact op de suikerproductie. De suikereconomie was de wereldorde toentertijd en bracht mensen op de been.
De schrijver is zelf nog nooit in Suriname geweest. Het is zijn droom om ooit het land van zijn dromen in levende lijve te aanschouwen.

Nita Ramcharan heeft de opening gemaakt om het boek uit te brengen in Suriname, door mij in contact te brengen met Robby Parabirsing, twee jaar geleden. Bij het lezen van de toegezonden twee hoofdstukken over de aankomst in Suriname, meende Rappa dat het boek geschreven was door een Hollandse vrouw. Door veel overredingskracht mijnerzijds, kon ik Rappa er toe brengen om meer hoofdstukken te lezen. Lange tijd was het onduidelijk wat hij van het werk vond, maar op een gegeven moment werd hij gegrepen door de emotionele beschrijvingen.
Als literair agent ben ik er trots op dat ik dit werk mag aanbieden aan de Surinaamse bevolking en dat deze ter gelegenheid van 39 jaar Srefidensi van Suriname wordt uitgebracht. Ik wens u veel leesplezier toe.

Hanna Mitra Rambaran