De weg naar Rio+20: Tussen zon en water (2)

Kent u dit verhaaltje uit de Griekse mythologie? Icarus werd door zijn vader Daedalus geholpen om te ontsnappen uit een gevangenschap op Kreta. Daedalus bouwde vleugels van een houten raamwerk, die werden bedekt met veren en was. Daedalus waarschuwde Icarus om niet te hoog en te dicht bij de zon te vliegen. Hij waarschuwde hem ook om niet te laag bij de zee te vliegen, omdat de vleugels te zwaar zouden worden van het zeewater. Icarus negeerde deze waarschuwing en hij vloog te dicht bij de zon. Al het was smolt en de vleugels gingen stuk. Hierna stortte Icarus neer in de zee.

De zon kan gevaarlijk zijn. Bij een hoge blootstelling aan zonlicht kan de (vooral lichte) menselijke huid beschadigd raken, waarbij er zelfs ook huidkanker kan ontstaan. Vooral in Suriname zijn er seizoenen, waarbij de (voor velen meedogenloze) zon haar hete tanden laat zien.

Energiebron
Wat nu met de zon? Nou, zij is onder andere een energiebron die beter benut kan worden. In feite doen wij dat nu al redelijk. De zon zorgt er ook voor dat water verdampt uit o.a. de zee, vervolgens vindt er wolkenvorming plaats. Deze wolken waaien over tot naar boven de bergen in het binnenland van Suriname en hieruit slaat er regen neer. Dit regenwater verzamelt zich en komt uiteindelijk terecht in onze bronrivieren. Dit water stroomt ook langs de turbines van de Afobakka waterkrachtcentrale, waardoor er uiteindelijk een leeuwendeel van de Surinaamse behoefte aan elektriciteit wordt opgewekt. De zon is dus de hoofdoorzaak voor het ontstaan van deze elektriciteit.

Over energie gaan we een andere keer uitgebreider praten. Hier valt er veel over te zeggen. We gaan nu verder met een beetje opscheppen over de zon.
Suriname wordt gestreeld door de zon. Suriname komt door zijn 2-6 graden noorderbreedte daar (gelukkig) niet onderuit. Wij denken dat planten en bomen in ons regenwoud hiervan het meest genieten. Deze hebben het mechanisme om zonlicht om te zetten in de voor hen bruikbare energievorm (glucose uit water en kooldioxide door fotosynthese). Uhm ja..., het staat er tussenhaakjes, maar vanwege haar belang zullen we het beter opnoemen: planten (bomen) nemen kooldioxide, een verwarmer van de aarde, op! .... Wat gaan wij met onze bossen doen???

Voeden bevolking
De Braziliaanse president Dilma Rousseff staat voor een dilemma. Het Braziliaanse congres heeft in april 2012 goedgekeurd, dat de geldende Forest Code (in het Portugees: Codigo Florestal Brasileiro) wordt aangepast. Wat houdt dit in?
De Codigo Florestal Brasileiro is een wet uit 1965 die bepaalt dat grondbezitters in het Amazone gebied, maar 20% van het aan hun toegewezen stuk land mogen gebruiken. Aan het resterende 80% (initieel 50%) regenwoud mogen zij niet komen. Dit is bedoeld ter bescherming van het Amazone regenwoud. Echter is deze wet niet altijd goed nageleefd en zijn er vele illegale boskap praktijken geweest en gaande.

De huidige aanpassing is een versoepeling, die inhoudt dat nu een groter percentage bos voor de landbouw en veeteelt gekapt zou mogen worden (van het grondareaal: 20% bos -> 50% bos mogen kappen). Verder worden mogelijk velen die illegaal bos hebben gekapt om aan landbouw te doen niet meer vervolgd. Deze landbouw en veeteelt is nodig om de groeiende en ontwikkelende Braziliaanse bevolking te kunnen voeden. Dit is ook belangrijk bij de armoedebestrijding.

Dilma's dilemma
Dilma Rousseff staat nu voor de keus om de wet af te kondigen of om haar veto tegen deze wet uit te spreken. Enerzijds is er de landbouw - en veeteeltsector die gefaciliteerd moeten worden om te kunnen uitbreiden om de Brazilianen te voeden. Anderzijds zijn er opposanten, onder wie milieu activisten, lokale ngo’s, ook buitenlandse ngo's en wetenschappers die protesteren tegen de versoepeling van de Codigo Florestal Brasileiro. Het standpunt dat zij innemen is de bescherming van de Braziliaanse bossen, die dienen als producenten van zuurstof en opnemers van kooldioxide.

Deze buitenlandse ngo's blijken vooral van Europese komaf te zijn. Het is te verwachten dat de Brazilianen die voor economische groei en armoedebestrijding zijn, zich dan ook afvragen waarom deze ngo's niet voor het herplanten van de vernietigde bossen in Europa opkomen. Er wordt hier zelfs ook gedacht aan een poging om de Braziliaanse landbouweconomie te verlammen, met alle gevolgen van dien. Verder zijn alle ogen nu extra gericht op Brazilië, omdat het gastheer is van het VN Wereldcongres over Duurzame Ontwikkeling, de Rio +20 Earth Summit, in juni dit jaar.

Middenweg
Dat Suriname veel bos heeft, zien en weten wij allemaal. Wereldwijd vergeleken heeft Suriname ook heel weinig ontbossing (in het Engels: a low deforestation rate). Wat gaan wij nu hiermee doen?
Suriname heeft ook goud en andere delfstoffen uit de bodem nodig om zijn economie te stimuleren toch? Suriname heeft ook meer en hoger gelegen landbouwgebieden nodig om de (groeiende) bevolking te voeden toch? Moet Suriname ook gaan zwichten voor de druk van de landen die zichzelf al hebben verrijkt ten koste van de natuur?
En nu verwijzen wij u naar het verhaal uit de Griekse mythologie: Indien wij als Icarus te laag gaan vliegen gaan onze vleugels stuk door het zeewater. Ook als we te hoog en te dichtbij de zon gaan vliegen gaan de vleugels kapot. De juiste balans is belangrijk! En dat lukt wel, want wij, bewoners van Suriname, zijn geen Icarus .

Als studenten aan de Anton de Kom Universiteit van Suriname, zijn we de mening toegedaan dat het land alle potentie beschikt om de gevaren van klimaatsverandering te kunnen weren. Duurzame ontwikkeling en goede internationale afspraken zullen hierbij aan te pas moeten komen. De mind-shift om dit beter te kunnen faciliteren is ook noodzakelijk. Als universiteitsstudenten willen wij hieraan ook een bijdrage leveren.

Khalid Saboerali & Rajiv Hieralal