Op 1 november 2017 hield ik de 49e diesrede van de Anton de Kom Universiteit van Suriname (AdeKUS), getiteld ‘De inzet van het regenwoud voor de ontwikkeling van ons land en volk’. Het onderwerp is onverminderd actueel. Kort gezegd moet de mentaliteit van de Surinamer veranderen om te kunnen excelleren in het verstandig gebruik van onze natuur. Momenteel is dat onvoldoende het geval, gezien de ongecontroleerde goudwinning, conventionele houtkap en overbejaging. Vooral ongecontroleerde goudwinning leidt tot ernstige milieuvervuiling. Wetten en regels worden daarbij niet correct nageleefd.

In mijn diesrede noemde ik vijf belangrijke maatregelen voor duurzaam bosbeheer:
1. Aanname van de milieuwet (in 2020 gerealiseerd).
2. Toekenning van grondenrechten (het ontbreken hiervan leidt tot excessen, zoals in Pikin Saron op 2 en 3 mei 2023).
3. Onderbrenging van Milieu binnen een ministerie (is geschied, al zou de benaming ‘Energie en Milieu’ beter passen).
4. De lang verwachte oprichting van de Bos- en Natuur Autoriteit Suriname (BosNas).
5. Coördinatie van hout- en mijnbouwconcessies (indien de in 2025 door de vorige regering gepresenteerde Structuurvisie wordt nageleefd, zijn wij goed op weg).

Daarnaast is het van groot belang aandacht te besteden aan de leefomstandigheden van binnenlandbewoners en het stimuleren van mogelijkheden voor duurzaam inkomensgeneratie. De AdeKUS kan hierin een belangrijke rol spelen. Ook moeten wij ons sterker oriënteren op het continent: Zuid-Amerika biedt tal van goede voorbeelden. Gezamenlijk zullen wij moeten inspelen op grensoverschrijdende problemen zoals:
1. ongecontroleerde goudwinning,
2. illegale houtkap,
3. drugshandel en
4. mensenhandel.

Momenteel behandelt De Nationale Assemblée de Wet Duurzaam Natuurbeheer. Mijns inziens dienen eerst de grondenrechten van Inheemse en Tribale volkeren te worden gerealiseerd en moet BosNas worden opgericht. De motivering voor BosNas, zoals uiteengezet in mijn diesrede (2017), luidt als volgt:
De afdeling Natuurbeheer van LBB, ondergebracht bij het ministerie van Grondbeleid en Bosbeheer, beschikt over een rijke ervaring, maar heeft een tekort aan academisch geschoold personeel en ontbeert de middelen voor adequaat functioneren in het veld. Tot enkele jaren geleden maakte de Stichting Bosbeheer en Bostoezicht (SBB) een sterke indruk. Zo is belangrijke vooruitgang geboekt op het gebied van bosmonitoring, wat onder meer tot uiting komt in de website www.gonini.sbb.sr. Daarnaast beschouwt de FAO het log-tracking­systeem van SBB — het traject van geoogste houtstammen — als voorbeeldig, met een goed overzicht van de houtwinning.

Als gevolg van managementproblemen is het operationeel vermogen van SBB in het veld echter afgenomen. De dienst, die zich vroeger kenmerkte door een opvallend groot arsenaal aan voertuigen, is nu veel minder zichtbaar.

Het plan om beide diensten te verenigen tot een Bos- en Natuur Autoriteit Suriname is nooit tot uitvoering gebracht, hoewel dit als doel was vastgelegd in het Meerjarenontwikkelingsplan 2005–2010, met als streefdatum uiterlijk eind 2007. BosNas zou de controle op bosgebruik aanzienlijk versterken en een integrale benadering van bos- en natuurbeheer bevorderen. Een deel van de inkomsten die het land verkrijgt uit de mijnbouwsector (goud en aardolie) kan worden gekanaliseerd naar de natuursector.

Dr. Rudi van Kanten
Agroforester
Parttime docent AdeKUS

Documenten: