Regeringswisselingen zijn net als de mode: een ander model, een andere jurk of een ander pak, maar verder verandert er niet veel. Een nieuwe collectie ministers, onderministers, DC’s, RvC’s, directeuren en adviseurs wordt gepresenteerd. Sommige ministeries krijgen een nieuwe naam. Wo set en is verdwenen; de nieuwste mode is Wo kenki. Over vijf jaar is ook dit misschien verouderd en versleten, zonder wezenlijke veranderingen. Wat nooit verandert, is het cliché: “we gaan naar het volk luisteren”.

De Surinaamse bevolking is erg gelovig. Ofschoon ik geloof dat de mens God heeft geschapen en niet andersom – en dat Hij de vrucht is van onze verbeelding – respecteer ik alle godsdiensten, omdat de mens een spirituele bron nodig heeft die houvast, hoop en troost biedt. Goddank zijn kerk en staat gescheiden; geen enkel geloof is superieur. Maar hoe zit het met het kruis van de president? Zij verschijnt vaak met een ketting met een kruis als hanger, het bekendste christelijke symbool. Wat als de hanger een Davidster, een halve maan met ster, een Om-symbool of een Yin-Yang was? Ik heb de indruk dat dit geen probleem zou zijn, zolang persoonlijk geloof het instituut van de president niet doordringt.

De president straalt een soort naastenliefde en behoedzaamheid uit, maar haar discipelen nagelen verwoed een specifieke groep tegenstanders aan het kruis. Zij moet oppassen voor de Judassen in haar midden. De directeur van het Bureau voor de Staatsschuld is kortgeleden afgetreden, naar verluidt vanwege “veroordeelde figuren met wie ze zou moeten samenwerken”. Bij het snoeien worden ook gezonde takken van de boom gebroken, om vervolgens te verdorren.

De regering is vooral bezig geweest met puinruimen en lijken tellen. Het macro-economisch beleid van de vorige regering wordt voortgezet, schulden worden herschikt, geld moet worden bijgeleend om rond te komen en er heerst brede vreugde wanneer China Suriname een kruimeltje schuld kwijtscheldt. Er was een Koning, nu een Chief. Wat is er anders? De president levert een deel van haar salaris in voor sociale projecten. Dat is populisme. Geef de president liever een dubbel salaris in ruil voor: een plek voor Suriname in de top 10 minst corrupte landen, een verdubbeling van de lokale productie en toegevoegde waarde, een verdubbeling van het BBP per hoofd, de verkoop van verlieslatende staatsbedrijven, een onderwijsslagingspercentage van meer dan 75% en een hogere levensverwachting.

Een schoon land, met sterke, slanke instituten en slimme, gezonde mensen, trekt investeerders aan, zoals een mooi meisje aanbidders aantrekt. Schoonheid wordt gemeten met indices zoals de Corruptieperceptie-index en de Ease of Doing Business-index. Dát is verandering. Onderschat ook niet de aantrekkingskracht van kunstwerken, architectuur en ongerepte natuur. Schoonheid komt niet vanzelf; zij moet door inspanning worden verworven.

Wordt Kenki a systeem de beloofde opstanding of weer een vroom luchtkasteel? Voorlopig lijkt het nog oude wraakpolitiek. De grote gamechanger wordt de olieproductie. Maar als het oliedollars begint te regenen, dreigt het gevaar dat alle morele kompassen op hol slaan, want geld is de sterkste magneet. Het is de vraag of prikkeldraad en Duitse herders voldoende zullen zijn om het oliefonds te beschermen tegen graaiende klauwen.

“Onze instellingen zijn zwak” is een veelgehoorde stelling. Instellingen ordenen gedrag, lossen problemen op en zorgen voor voorspelbaarheid, zodat de kwaliteit van de samenleving verbetert. Ze worden ondeugdelijk door politieke inmenging en door regels en wetten die niet of fragmentarisch worden gehandhaafd, waardoor boevenbendes zich kunnen ontwikkelen, bijvoorbeeld bij Sociale Zaken, GBB en de politie. Decadentie en degeneratie leiden tot verval en bederf.

Het huwelijk is ook een instelling; het gezin is de kleinste organisatievorm. Ook daar is decadentie. Tienerzwangerschappen, veelwijverij en vreemdgaan komen veelvuldig voor. Kinderen worden verwekt, maar de stabiele vorm waarin ze kunnen opgroeien ontbreekt. Kinderen missen erflaters waarop ze kunnen voortbouwen.

Ook arbeiders zijn niet meer bescheiden. Op hun eerste werkdag komen ze te laat of eisen ze een loonsverhoging. En het woord presteren, controle of discipline hoeft maar te vallen om als slavendrijver te worden bestempeld. Hardwerkende, bescheiden en tevreden arbeiders – zeg maar het “Chinese type” – zijn moeilijk te vinden. Maar geef ze geen hongerloon.

De regering lijkt een rebranding van de NDP-regeringen. De coalitiegenoten hebben hun deel van de koek gekregen en liggen rustig in het paarse Procrustesbed. De nieuwe roerganger doet haar best een beeld van rechtschapenheid uit te stralen en predikt: “Gij zult niet stelen.” Het is ook een projectie: een intern probleem buiten de partij plaatsen, zonder de partij zelf rechtstreeks aan te spreken. Als de partij het zelf gelooft, is hypocrisie veranderd in onschuld. Maar pas op voor de waarheid.

De NDP was opgelucht dat de regering een mijlpaal van twee maanden zonder corruptie had bereikt. Ik wens haar een recidiefvrije periode van vijf jaar toe. Hou vol.

D. Balraadjsing