Mahatma Gandhi en Mohamed Ali Jinnah keren terug naar huis

Terwijl de betrekkingen tussen India en Pakistan ijzig blijven, heeft een toneelstuk in de Amerikaanse hoofdstad Washington DC gesprekken aangewakkerd over vreedzaam samenleven, harmonie tussen religies en de noodzaak van een frisse kijk op de geschiedenis van de twee landen.Gandhi had zich voorgesteld dat India een verenigd, seculier en pluralistisch land zou zijn zodra de Britten zouden vertrekken. Hij werd liefkozend Bapu genoemd en bouwde zijn vrijheidsstrijd op het principe van geweldloosheid, waarbij hij de beroemde opmerking maakte dat “oog om oog de hele wereld blind zou maken”.

Ook Jinnah was een groot voorstander van vrede, harmonie en pluralisme.  Hij was ook niet per se tegen de eenheid van India maar Jinnah was echter bezorgd dat de erfenis van de parlementaire democratie die de Britten achterlieten de moslimminderheid voortdurend ondergeschikt zou houden aan de heerschappij van de Hindoemeerderheid. Hij wilde niet dat de Britse Raj zou worden vervangen door Ram Raj. Jinnah's inspanningen om Pakistan te creëren waren er in essentie op gericht om de moslims van India in staat te stellen hun politieke, economische en culturele rechten te beschermen. Achteraf bezien is zijn zienswijze correct gebleken.

Chhihattar Saal Baad (76 jaar later)
Zesenzeventig jaar later, als Gandhi en Jinnah in 2024 naar huis zouden terugkeren, zouden ze merken dat hun respectievelijke landen er heel anders uitzien dan ze zich hadden voorgesteld. Gandhi zou zien dat India op koers ligt om een hindoe-nationalistische staat te worden, met steeds minder ruimte voor minderheden, toenemend geweld tussen gemeenschappen, moskeeën die worden vervangen door mandirs en het Ayodhya- syndroom dat in volle gang is om van India een hindoeïstische natie te maken.

De vijandigheid tussen India en Pakistan komt geen van beide landen ten goede. Als Jinnah in 2024 naar huis zou terugkeren, zou hij ontdekken dat zijn land verwikkeld is in corruptie, religieus extremisme, wetteloosheid, werkloosheid en armoede. Hij zou bedroefd zijn om zijn Pakistan, gezegend met vruchtbaar land, mineralen, bergen en een prachtige kustlijn maar deprimerend laag scoort op het gebied van sociale en economische indicatoren. Het stuk zendt een krachtige boodschap uit dat beide landen in het belang van de vrede moeten terugkeren naar de visie van hun grondleggers.

Een andere belangrijke boodschap die dit stuk uitzendt, is dat de heersende vijandigheid tussen India en Pakistan geen van beide landen goed van pas komt. Het verleden kan niet veranderd worden. Het is nodig om elkaar opnieuw te bekijken als vrienden en buren.
Jinnah had zich voorgesteld dat India en Pakistan vreedzaam naast elkaar zouden leven, net zoals de VS en Canada. Hij behield zelfs zijn woonplaats in Mumbai. Mahatma Gandhi was fel gekant tegen de partition (opdeling). Bij de onafhankelijkheidsviering op 15 augustus 1947 nam hij aan geen enkele officiële festiviteit deel, hij vastte en bad die hele dag.

De afgelopen zeventig jaar heeft wederzijds wantrouwen de betrekkingen tussen India en Pakistan verstoord. Sinds 2016 hebben de twee alle bilaterale contacten opgeschort. Een dergelijke vijandige omgeving heeft het misverstand vergroot tussen de twee landen. De dialoog is geen gunst van de een aan de ander, maar een essentieel middel om elkaars zorgen aan te pakken. Voor Pakistan is een oplossing van het Kashmir-geschil in overeenstemming met de wensen van het Kashmierse volk een hoge prioriteit. Voor India is de kwestie van het grensoverschrijdende terrorisme belangrijk, wat overigens ook voor Pakistan urgentie heeft aangenomen, gezien het bewijsmateriaal dat onlangs aan het licht is gekomen dat India moordenaars naar Pakistan heeft gestuurd om zogenaamde anti-Indiase elementen te doden, net zoals het land heeft gedaan de laatste tijd in Canada en de VS. India en Pakistan moeten zich daarom inzetten om deze en andere kwesties aan te pakken, om de basis te leggen voor het creëren van goede nabuurschapsrelaties.

Het is duidelijk dat er een sombere toekomst voor Zuid-Azië is als India en Pakistan in voortdurende vijandigheid leven. Het toneelstuk “Gandhi en Jinnah keren terug naar huis”  was een creatieve manier om de boodschap over te brengen dat het in deze tijden van vijandigheid de moeite waard is om de levenswerken van Jinnah en Gandhi opnieuw te bestuderen en te waarderen hoe hun doelen uiteindelijk gemeenschappelijk waren in het verlangen naar welvaart voor hun volkeren in een postkoloniaal Zuid-Azië. En dat ze nooit een dergelijke vijandige relatie voor ogen hadden, noch wensten, die beide landen, met name Pakistan, op een achterstand heeft gezet.

Rudie Alihusain

Bronnen:
Aizaz Chaudry; Gandhi and Jinnah, dawn.com, 25 february 2024
Rudie Alihusain; Tees Janavaree (30 januari); de sterfdag van Mahatma Gandhi, Starnieuws, januari 2014
Rudie Alihusain; India-Pakistan: vrede is de enige optie, Starnieuws, maart 2019