Een paar voorbeelden om het a-no-mi gedrag te illustreren.  De 15 vermoorde Surinamers waren zogenaamd met support van de CIA en de kolonisator met regime change bezig. Het gerechtelijk onderzoek heeft hier geen spaan van heel gelaten. De “grote haan” zegt a-no-mi, maar het buitenland was verantwoordelijk voor de moorden. Toen kwam het verhaal dat de mensen op de vlucht zijn doodgeschoten. De militairen die de wacht hielden waren in paniek geraakt en hebben vervolgens de mensen neergemaaid. Uit forensisch onderzoek is gebleken dat dit volstrekte nonsens was. Ook nu weer “a no mi” maar de militairen die op de wacht stonden.

Ik geef een paar meer recente voorbeelden van de “a-no-mi doctrine” uit de regeerperiode van de “grote haan”. Telkens als het economisch tegenzat werden de meest wonderbaarlijke complottheorieën geconstrueerd. De ene keer was sprake van een invasie door buitenlandse machten; dan weer was de oorzaak van de binnenlandse malaise de schuld van de kolonisator die de financieringsstroom had stopgezet. Toen dit narratieve haar geloofwaardigheid begon te verliezen werd iets nieuws verzonnen. De crisis kwam door ontwikkelingen op de wereldmarkt. Nu was verweggistan de oorzaak voor binnenlandse ellende. Geen moeite is gespaard gebleven om de a-no-mi doctrine levend te houden. Toen de staatskas helemaal leeggegeten was, heeft de “grote haan” even bij het IMF aangeklopt. Na ontvangst van de eerste tranche, rende de grote volksleider zijn hok in, want het IMF had stevige bezuinigingsmaatregelen als voorwaarde gesteld. Populistische leiders willen alleen het eigen hachje redden en doen niet aan duurzame ontwikkeling.

Ten tijde van het presidentschap van de “grote haan” is netwerkcorruptie tot bloei gekomen. Het begon met bewuste uitholling van instituten, waardoor de onderwereld haar tentakels kon uitstrekken naar de bovenwereld. Suriname verwierf de dubieuze eer een doorvoerland voor drugs te zijn geworden. De “grote haan’’ zelf is bij verstek voor drugshandel veroordeeld. Enkele van de kleine boefjes zitten nu wel achter de tralies, maar de grote boef die het land heeft opgezadeld met wurgleningen, is nog steeds spoorloos. 

Het moreel verval is tot grote hoogten gestegen. Maar ook nu heeft niet de “grote haan” het slechte voorbeeld gegeven, maar het zijn anderen, de mensen om hem heen. De gewone man heeft het vandaag de dag zwaar door de hoge schulden; die zijn het gevolg van het verkwistend beleid van de “grote haan”. Maar dat is niet zijn schuld; neen, het is de schuld van de huidige regering. De a-no-mi doctrine is door de “grote haan” uitgevonden om zijn eigen hachje te redden. Suriname en de mensen interesseren hem niet. Dat zal wederom de komende weken duidelijk worden.

Hoewel de meeste mensen opgelucht ademhalen dat een ontwrichting van de samenleving na 20 december is uitgebleven, ben ik voor de korte termijn pessimistisch. Het voornemen van de advocaat van de inmiddels veroordeelde hoofddader om een gratieverzoek in te dienen, biedt enkele dagen extra tijd. Ondertussen is heel Suriname in de sfeer van kerst en het pagarafestival op owru yari. In dit feestgedruis kan het voorkomen dat de desbetreffende veiligheidsdiensten wat minder alert zijn. En dat kan voor de achterban van de “grote haan” reden zijn om alsnog toe te slaan en het leven te ontwrichten. 

Er gaan niet voor niets steeds meer geluiden op dat de “grote haan” nooit achter de tralies van Santo Boma zal komen. En dat kan kloppen, want zijn handelwijze van de afgelopen veertig jaar laat zien dat hij liever het hele land meesleurt in het Afobaka stuwmeer, zolang hij daarmee zijn eigen hachje kan redden. De “grote haan” kan dan kraaien dat de “kuiken” hem toch niets heeft kunnen maken.

Ik hoop van ganser harte dan mijn voorspelling niet uitkomt en dat de “grote haan” als een echte leider verantwoordelijkheid neemt voor zijn daden. Dan kan ik alle lezers en kondremans een zalig uiteinde toewensen en een voorspoedig 2024. Suriname heeft tal van uitdagingen en kansen die alleen met vereende krachten en zelfreflectie verzilverd kunnen worden.