Israël-Gaza conflict: Vier dagen wapenstilstand, vrijlating 50 gijzelaars

Israël en Hamas zijn woensdag een staakt-het-vuren in Gaza overeengekomen voor ten minste vier dagen, om hulp binnen te laten en ten minste vijftig gijzelaars vrij te laten die door militanten in de Palestijnse enclave worden vastgehouden in ruil voor ten minste 150 Palestijnen die in Israël gevangen zitten.

De eerste wapenstilstand in een bijna zeven weken durende oorlog, die na bemiddeling door Qatar werd bereikt, werd over de hele wereld geprezen als een teken van vooruitgang die het lijden van burgers in het door Israël belegerde Gaza zou kunnen verlichten en meer Israëlische gevangenen naar huis zou kunnen brengen. Arabische ministers prezen de overeenkomst, maar zeiden dat het een eerste stap zou moeten worden in de richting van een volledig staakt-het-vuren.

Israël zei dat het staakt-het-vuren verder zou kunnen worden verlengd als er meer gijzelaars zouden worden vrijgelaten. Een Palestijnse bron zei dat in totaal maar liefst 100 gijzelaars tegen het einde van de maand zouden kunnen worden vrijgelaten.

Hamas en geallieerde groepen namen ongeveer 240 gijzelaars gevangen toen islamitische schutters op 7 oktober door Zuid-Israëlische steden raasden. Eerder had Hamas er slechts vier vrijgelaten.

Israël heeft het door Hamas geregeerde Gaza onderworpen aan een belegering en meedogenloze bombardementen sinds de aanval van 7 oktober, waarbij volgens Israëlische cijfers 1.200 mensen omkwamen, voornamelijk burgers. Sindsdien zijn volgens medische functionarissen in het gebied ruim 14.000 inwoners van Gaza vermoord, waarvan ongeveer 40% kinderen.

De wapenstilstand zou pas donderdagochtend ingaan, en de starttijd moest woensdag laat nog officieel worden aangekondigd. Een Egyptische veiligheidsbron zei dat bemiddelaars naar een starttijd van 10.00 uur streefden, hoewel dit nog op bevestiging van de Israëli's wachtte.

"Het zal niet alle gijzelaars eruit halen, maar wel de eerste vijftig of zo, allemaal vrouwen en kinderen... We zullen ze de komende 24 uur zien vrijkomen", zei woordvoerder John Kirby van de Nationale Veiligheid van het Witte Huis.

De Verenigde Staten hoopte ook dat honderden vrachtwagens voor humanitaire hulp Gaza de komende dagen zouden bereiken, zei Kirby. "Nu is het belangrijk dat alle aspecten volledig worden geïmplementeerd", zei de Amerikaanse president Joe Biden in een commentaar over de deal op X.

Het Rode Kruis zal de resterende gijzelaars in Gaza kunnen bezoeken, zei de Israëlische premier Benjamin Netanyahu woensdagavond op een persconferentie.

Aarzelende vrijgave gijzelaars
De vijftig gijzelaars zouden over vier dagen worden vrijgelaten, met een snelheid van minstens tien per dag, zei het kantoor van Netanyahu dinsdagavond in een verklaring. De wapenstilstand kan met de dag worden verlengd, zolang er maar tien extra gijzelaars per dag worden vrijgelaten, aldus de verklaring.

Het Israëlische ministerie van Justitie publiceerde een lijst met 300 namen van Palestijnse gevangenen die vrijgelaten konden worden.

Hamas zei dat de eerste 50 gijzelaars zouden worden vrijgelaten in ruil voor 150 Palestijnse vrouwen en kinderen die in Israël gevangen zijn gezet. Honderden vrachtwagens met humanitaire, medische en brandstofvoorraden zouden Gaza binnenkomen, terwijl Israël alle luchtvluchten boven het zuiden van Gaza zou stopzetten en in het noorden een dagelijks zes uur durend no-fly-venster zou handhaven, zeiden de heersende islamisten van de enclave.

De hoofdonderhandelaar van Qatar in de staakt-het-vuren-onderhandelingen, minister van Buitenlandse Zaken Mohammed Al-Khulaifi, vertelde Reuters dat de wapenstilstand betekende dat er "geen enkele aanval zou plaatsvinden. Geen militaire bewegingen, geen expansie, niets".

De Arabische ministers van Buitenlandse Zaken, die woensdag een bezoek brachten aan Groot-Brittannië en Frankrijk voor gesprekken, zeiden dat de overeenkomst moet worden verlengd.

"De toegang voor humanitaire hulp die nu toeneemt als gevolg van deze gijzelingsovereenkomst moet blijven bestaan en er moet op worden voortgebouwd", zei de Saudische minister van Buitenlandse Zaken, Prins Faisal bin Farhan Al Saud, in Londen samen met zijn Jordaanse en Egyptische collega’s.

Zij leiden een zogenaamde contactgroep van voornamelijk islamitische landen die lobbyen bij de belangrijkste bondgenoten van Israël en bij de VN-Veiligheidsraad om een einde te maken aan de oorlog in Gaza en stappen te zetten in de richting van een permanente oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict.

"Dat moet een plan zijn met een eindspel, met tijdlijnen, met een mechanisme voor implementatie, met garanties, en de hele wereld moet erachter staan en de VS zal een leidende rol moeten spelen", zei de Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken Ayman Safadi.

Welke wapenstilstand?
Het wapenstilstandsakkoord is een eerste kleine stap in de richting van kalmte in de meest gewelddadige puinhoop van het 75 jaar oude Palestijns-Israëlische conflict. De afgelopen zeven weken hebben de wereld geschokt vanwege het lijden van burgers aan beide kanten, te beginnen met de moord op Israëlische gezinnen in hun huizen en voortgezet met de verwoestingen die zijn neergeregend in Gaza, waar 2,3 miljoen mensen wonen.

"Welke wapenstilstand kan er bestaan na wat er met ons is gebeurd? We zijn allemaal dode mensen", zegt Mona, een vrouw in Gaza wier neven en nichten tot de slachtoffers behoorden bij een Israëlische luchtaanval. "Dit zal niet terugbrengen wat we verloren hebben, het zal ons hart niet genezen en de tranen die we vergoten hebben niet goedmaken."

Zowel Israël als Hamas zeiden dat de pauze in de vijandelijkheden, hun bredere missies niet zou stoppen.

"We zijn aan de overwinning, en we zullen blijven vechten tot een volledige overwinning", zei Netanyahu woensdagavond op de persconferentie.

Hamas zei in zijn verklaring: "Terwijl we de sluiting van een wapenstilstand aankondigen, bevestigen we dat onze vingers aan de trekker blijven, en dat onze zegevierende strijders op hun hoede zullen blijven om ons volk te verdedigen en de bezetting te verslaan."