column: Het dilemma van de president

Velen zouden niet in de schoenen willen staan van president Ronald Venetiaan. Schoenmaat 43? Dat is voor driekwart van de samenleving een te grote maat. Van de president wordt verwacht dat hij stevig in zijn schoenen staat. Hij zal nu moeten tonen boven partijen te staan en een besluit nemen dat geschraagd wordt door het overgrote deel van het volk. Zijn beslissing zal nationaal en internationaal onder een vergrootglas worden geplaatst. Maar iemand die drie termijnen staatshoofd van de republiek Suriname is, moet in staat zijn een Salomons oordeel te vellen.

Nergens staat dat een partij die te laat is voor de inschrijving in beroep kan gaan bij de president. Maar uiteraard moet de partij ergens terecht kunnen. In elk geval kunnen de A-Combinatie, de Nationale Unie en de Partij Voorspoed Republiek Suriname het recht zoeken bij de rechter. Tot nu toe hebben alle drie partijen, die hun kandidaten niet konden inschrijven op het gewenste hoofdstembureau, hun toevlucht gezocht bij de president. A-Combinatie sluit de gang naar de rechter niet uit als ze bij het staatshoofd geen bevredigend antwoord krijgt.

De president heeft in elk geval gedaan wat voor de hand ligt. Een batterij van juristen is ingeschakeld die zich buigt over dit probleem. Wat zullen de juristen doen? Behalve naar de wetsartikelen kijken, zal ook gezocht worden naar de mazen in de wet. Naar de slimmigheden die toegepast kunnen worden. Telkens blijkt dat haast elke jurist een artikel op basis van woordspelletjes interpreteert. We zien ook dat juristen zich in duizend bochten wringen om hun cliënt uit een probleem te krijgen. Luisteren naar allerlei slimmigheden van juristen zal niet leiden tot een oplossing die breed gedragen wordt. We zien nu al dat de juristen in twee kampen verdeeld zijn. Welke jurist heeft nu echt gelijk?

Al negen dagen ligt dit probleem op het bord van de president. Hij heeft geen emotionele binding met de Nationale Unie en PVRS. Bij Nationale Unie gaat het om Para en bij PVRS om Marowijne. De A-Combinatie was laat in Paramaribo, Wanica en Para. In Paramaribo is de lijsttrekker de voorzitter van de BEP, Caprino Alendy, die ondervoorzitter is van het parlement. Zijn kansen om in Paramaribo herkozen te worden, zijn groot.

Een afwijzing door de president heeft gevolgen voor de samenwerking tussen het Nieuw Front en A-Combinatie. Deze twee combinaties vormen samen met DA’91 de huidige coalitie. Bovendien is er een samenwerking op ressort- en districtraadsniveau in Paramaribo. De kandidaten van A-Combinatie prijken op de lijst van het Nieuw Front. En in Nickerie, Coronie, Saramacca en Commewijne zal de A-Combinatie haar aanhangers oproepen om op het Nieuw Front te stemmen. In Nickerie op dr en rr niveau.

Wat is in het geding? Als de president het beroep van A-Combinatie afwijst zal een groot deel van de achterban boos worden. Dit houdt in dat velen dan niet zullen stemmen op het Nieuw Front. Dit leidt tot verlies van stemmen. En als het beroep wordt toegewezen, zal de kritiek vanuit andere partijen op de president ook groot zijn. Hem zal partijdigheid worden verweten.
Bovendien hebben het Onafhankelijk Kiesbureau, de Organisatie van Amerikaanse Staten, het Centraal Hoofdstembureau, de hoofdstembureaus die de kandidatenlijsten niet geaccepteerd hebben, al een oordeel geveld. Zij vinden dat de partijen die te laat waren, niet meer kunnen deel nemen aan de verkiezingen. Het OKB heeft een unaniem standpunt kenbaar gemaakt en zal geen keus hebben dan de verkiezingen in verschillende districten niet bindend te verklaren.

De president zal ook moeten tonen met zijn besluit dat wet en recht dienen te worden gerespecteerd. Dat laat komen – ook al doet hij dat vaak op verschillende gelegenheden – niet geaccepteerd kan worden. Met zijn besluit zal hij een voorbeeld moeten stellen door de morele waarden hoog te houden. Er wordt al lacherig gedaan over ‘Surinaamse tijd’. Laat komen houdt in dat mensen geen respect hebben voor anderen, die wel stipt zijn. Velen in de samenleving hebben zich uitgesproken over deze kwestie. Het algemene gevoel is dat regels belangrijk zijn en dat deze gehandhaafd dienen te worden. Schoolkinderen leren dat als ze laat zijn, ze de les niet kunnen volgen. Er zijn sancties bij het laat komen, of deze nou in de wet staan of niet.

Voor gewone mensen zijn de ingrediënten die in de soep moeten, niet aantrekkelijk. Maar de president moet uiteindelijk de knoop doorhakken. Eigenlijk duurt het al te lang. Het is duidelijk dat het staatshoofd nimmer een besluit zal kunnen nemen dat bevredigend zal zijn. Wat hij het beste kan doen, is het principe van 'trias politica' toepassen. Hij moet ervoor zorgen dat deze beker aan hem voorbij gaat. We hebben een scheiding der machten. De president is geen beroepsinstantie in deze en daarom kan hij besluiten om voor alle zuiverheid de zaak naar de rechter te verwijzen.

Nita Ramcharan