Gerold Sewcharan, voorzitter PRO
De president van de Republiek Suriname
Zijne Excellentie de heer Ch. Santokhi

Paramaribo, 25 oktober 2023
Inzake: wijziging Kiesregeling

Geachte president, excellentie,

Op 13 oktober jl. is in DNA de wijziging van de Kiesregeling aangenomen. Kort vóór de aanname is een wijziging van het ontwerp d.d. 21 augustus 2023 ingediend, waarbij voorgesteld werd om de in 2019 door de NDP geïntroduceerde waarborgsom die politieke partijen plotseling moesten betalen om aan de verkiezingen te mogen deelnemen, te verhogen van zeg maar SRD 100.000,-- (USD 6.250,--) naar SRD 750.000,-- (USD 20.000,--). Een verhoging dus van ongeveer 650%. U hebt de goedgekeurde wet nog niet afgekondigd. De wijziging is dus nog niet van kracht.

Bij schrijven d.d. 2 november 2021 had de PRO aan DNA en de Regering een juridische analyse gestuurd over de strijdigheid van het districtenstelsel met dat van de landelijke evenredigheid. In het schrijven was uitgebreid ingegaan op de toepasselijke verdragsrechtelijke en grondwettelijke bepalingen.

Ook nu richt de PRO zich tot u om op grond van het hiernavolgende er niet toe over te gaan om burgers van Suriname (want politieke partijen worden gevormd door burgers) te verplichten om USD 20.000,-- te moeten betalen, willen zij van hun mensenrecht c.q. grondrecht gebruik maken door een politieke vereniging op te richten teneinde deel te nemen aan de algemene, vrije en geheime verkiezingen. Want de inwerkingtreding van deze ondemocratische financiële verplichting zal Suriname niet helpen de waarachtige democratie te worden, waar haar burgers aanspraak op maken.

Verdragsrechtelijk kader
De artikelen 16 en 23 van het Amerikaans Verdrag voor de rechten van de Mens (AVRM) regelen het recht van de Surinaamse burger om zich politiek te verenigen en deel te nemen aan de verkiezingen. De bepalingen geven de overheid niet de bevoegdheid om deze rechten te beperken of de beleving van die rechten aan financiële verplichtingen, zoals de onderhavige, onderhevig te stellen. De onderwerpen waarover de Staat bij wet beperkingen c.q. verplichtingen mag opleggen, zijn limitatief genoemd. Het is dus volgens deze bepalingen in strijd met het recht op de politieke beleving om burgers te verplichten USD 20.000,-- te betalen.

Het grondwettelijke en wettelijke kader
De artikelen 1 en 52 van onze Grondwet leggen de basis voor het recht op de politieke beleving van de Surinamer vast. Artikel 5 van het Decreet Politieke Organisaties omschrijft de rol van de politieke organisatie in het kader van de beleving van de politieke rechten door de bevolking. De Grondwet schept voor de Staat, lees de wetgever, evenmin een grondslag om de burger een financiële verplichting op te leggen, wil die aan politiek meedoen teneinde langs die weg een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van Suriname.

Conclusies
In de toelichting op het willen invoeren van de waarborgsom van USD 20.000,-- is slechts aangevoerd dat het bedrag dat gehanteerd werd in 2020 achterhaald is. In welke zin het bedrag achterhaald zou zijn, is helemaal niet aangegeven door de initiatiefnemers.
De verhoging lijkt dus meer op basis van willekeur te zijn geschied en heeft kennelijk tot doel nieuwe c.q. jonge politieke partijen, die het zullen opnemen tegen de zittende regering, deelname aan de verkiezingen onmogelijk te maken. In een democratische rechtsstaat als de onze is een dergelijke politiekvoering verwerpelijk.

Een financiële verplichting als de onderhavige werkt ongelijkheid in de hand. Partijen met veel sponsoren kunnen gemakkelijker aan het bedrag komen dan partijen met minder, terwijl beide partijen evenveel belang hechten aan deelname aan de verkiezingen en daartoe ook gerechtigd zijn. De financiële verplichting kan uiteindelijk dus ertoe leiden dat zelfs serieuze partijen, partijen met een uitmuntende politieke ideologie, uitgesloten kunnen worden van de verkiezingen. Want niet omdat een politieke partij over veel kapitaal beschikt, hoeft die serieus te zijn in zijn bijdrage aan de ontwikkeling van Suriname.

Het opleggen van zo’n financiële verplichting vormt voor integere politieke partijen nog een extra obstakel want die stellen hoge eisen aan het aannemen van geld waarvan de bron niet duidelijk is. Niet integere partijen hebben daar geen of minder moeite mee. Want zoals u weet, heeft Suriname nog geen wet die politieke partijen verplicht om hun bronnen van inkomen te publiceren.

Politieke partijen moeten door de regering niet gezien worden als geldverdienende ondernemingen. Politieke partijen hebben naar hun aard immers geen inkomsten uit bedrijf. Politieke partijen zijn verenigingen en tellen leden, die overigens niet verplicht zijn geld aan de partij te geven. Waar zullen de partijen volgens de regering het bedrag van USD 20.000,-- dus vandaan moeten halen?

Tot slot merk ik op dat het de regering bij uitstek bekend is dat burgers het heel moeilijk hebben om aan hun dagelijkse financiële verplichtingen te volden. Het aan hen thans opleggen van zo’n extra financiële verplichting omdat zij gebruik wensen te maken van hun democratisch recht op politiek, is ronduit onrechtvaardig, getuigt niet van medeleven.

De PRO doet aan u dan ook de aanbeveling de noodzakelijke handelingen te (doen) verrichten opdat de wetswijziging strekkende tot het betalen van een waarborgsom van USD 20.000,-- wordt ingetrokken.

Hoogachtend
het Hoofdbestuur van de PRO,
namens deze,
Mr. G.R. Sewcharan, voorzitter