Wereld Osteoporose dag: Botontkalking komt veel voor

Osteoporose of botontkalking komt veel vaker voor dan we denken. Er verdwijnt namelijk niet alleen calcium (kalk) uit het bot waardoor de botdichtheid vermindert, maar de hele structuur verzwakt omdat ook de botbalkjes veranderen.

Botontkalking is een aandoening van het skelet waarbij de botten zo zwak worden vanwege een lage botmineraaldichtheid en een verlies van de botstructuur dat ze gemakkelijk kunnen breken door een val of bij ernstige osteoporose zelfs spontaan. Osteoporose wordt ook wel een stille aandoening genoemd omdat het zonder pijn of klachten kan ontstaan.

Risicofactoren
Bot wordt tijdens het hele leven voortdurend afgebroken en weer opgebouwd maar tot het 30ste jaar is de botopbouw groter dan de afbraak waardoor het bot steviger wordt, na ons 30ste is juist de afbraak groter dan de opbouw en worden de botten geleidelijk aan minder stevig (broos). Wereldwijd krijgt 1 op de 3 vrouwen en 1 op de 8 mannen boven de 55 jaar osteoporose.

Enkele risicofactoren voor het krijgen van botontkalking zijn:
 vroege menopauze (na verwijdering eierstokken)
 hormoonafwijkingen (schildklierafwijking)
 slechte leefgewoonten
 ziekten (reumatoïde artritis, astma)
 medicijn gebruik (corticosteroïden)

Het is gebleken dat wel 70% van de mensen met osteoporose zelf niet weet dat ze het hebben en dat het in de meeste gevallen pas wordt ontdekt wanneer men een bot breekt.
De botbreuken ontstaan meestal in de heup, borstwervels en pols. Osteoporose komt eerder bij ouderen voor en vrouwen maar ga er niet vanuit dat mensen beneden de 50 het niet kunnen krijgen. Roken vermindert het oestrogeen niveau van vrouwen vóór de menopauze waardoor de botmassa verminderd. Stop dus met roken!

Met welke klachten komt iemand naar de huisarts?
 soms pijn (rugpijn, pijn bij botbreuken)
 moeilijker bewegen in het dagelijks leven
 verminderd evenwicht
 bang zijn om te vallen en onzekerheid om te bewegen
 vermoeidheid en spierzwakte
 veranderde orgaanfunctie (ademhalingsproblematiek)
 afname lichaamslengte (korter geworden)

Wat nu?
Uw huisarts zal naast een vraaggesprek een onderzoek moeten doen en daar hoort een botmineraal dichtheidstest bij. Tegenwoordig kan dat wel gedaan worden in Suriname.
Mocht er sprake zijn van een botbreuk dan zal dat natuurlijk goed behandeld moeten worden waar misschien ook een fysiotherapeut aan te pas zal komen ter revalidatie. Leefstijlinstructies zijn ook van belang.

Preventie tegen botontkalking is mogelijk. Het komt er net als bij vele andere aandoeningen op neer zo gezond mogelijk proberen te leven. Dus:
 heb een gevarieerde voeding met voldoende kalk
 heb dagelijks zonlicht op de huid (vitamine D)
 rook en kauw geen tabak
 matig het alcoholgebruik
 drink liever geen cafeïne houdende dranken (koffie, cola)
 heb beweging waarbij de benen belast worden en de armen versterkt
 raadpleeg deskundig advies

Bewegen
De vormen van beweging die erg goed zijn ter voorkoming van osteoporose zijn o.a: joggen, basketbal, high-impact aerobics, dansen, tennis en krachttraining. Laat je adviseren door een deskundige fysiotherapeut of fitness instructeur. Het al op jonge leeftijd regelmatig beoefenen van activiteiten die de botten optimaal belasten is erg belangrijk!

Ga gezellig met een paar vrienden rustig joggen of stevig wandelen of sluit je aan bij een sportvereniging waar je lekker badminton kan spelen. Dat maakt de botten sterk en zorgt dat je extra reserves opbouwt. Heb zoveel mogelijk een gezonde leefstijl!

Surinaamse Vereniging voor Fysiotherapie