Klimaat nadert punt waarop terugkeer niet meer mogelijk is

Het doel om de opwarming van de aarde op lange termijn binnen 1,5 graden Celsius (2,7 Fahrenheit) te houden, raakt buiten bereik, zeggen klimaatexperts, waarbij landen er niet in slagen ambitieuzere doelen te stellen ondanks maandenlange recordbrekende hitte op land en zee.

Toen gezanten begin juni in Bonn bijeenkwamen om zich voor te bereiden op de jaarlijkse klimaatbesprekingen van dit jaar in november, lag de gemiddelde temperatuur van de oppervlaktelucht wereldwijd gedurende meerdere dagen meer dan 1,5°C boven het pre-industriële niveau, aldus de door de EU gefinancierde Copernicus Climate Change Service (C3S).

Hoewel de gemiddelde temperatuur eerder tijdelijk de drempel van 1,5°C had overschreden, was dit de eerste keer dat ze dit deden in de zomer op het noordelijk halfrond die op 1 juni begint. De zeetemperaturen braken ook de records van april en mei.

"We hebben geen tijd meer omdat verandering tijd kost", zegt Sarah Perkins-Kirkpatrick, een klimatoloog aan de Universiteit van New South Wales in Australië.

Terwijl klimaatgezanten van de twee grootste uitstoters van broeikasgassen zich voorbereiden op een ontmoeting volgende maand, braken de temperaturen in juni records in de Chinese hoofdstad Beijing en werd de Verenigde Staten getroffen door extreme hittegolven.

In delen van Noord-Amerika was het deze maand zo'n 10°C boven het seizoensgemiddelde, en rook van bosbranden bedekte Canada en de oostkust van de VS in een gevaarlijke waas, met een geschatte koolstofemissie van 160 miljoen ton.

In India, een van de meest klimaatgevoelige regio's, zouden de sterfgevallen zijn gestegen als gevolg van aanhoudende hoge temperaturen, en extreme hitte is geregistreerd in Spanje, Iran en Vietnam, waardoor de vrees ontstond dat de dodelijke zomer van vorig jaar routine zou kunnen worden.

Landen kwamen in 2015 in Parijs overeen om te proberen de gemiddelde temperatuurstijging op lange termijn binnen 1,5°C te houden, maar er is nu een kans van 66% dat het jaargemiddelde tussen nu en 2027 de drempel van 1,5°C gedurende ten minste een heel jaar zal overschrijden, voorspelde de wereld Meteorologische organisatie in mei.

'Viervoudige klap'
Hoge landtemperaturen zijn geëvenaard door die op zee, met opwarming geïntensiveerd door een El Niño-gebeurtenis en andere factoren.

De wereldwijde gemiddelde temperatuur van het zeeoppervlak bereikte eind maart 21°C en bleef in april en mei op recordniveaus voor de tijd van het jaar. Het Australische weerbureau waarschuwde dat de zeewatertemperaturen in de Stille Oceaan en de Indische Oceaan tegen oktober 3°C hoger kunnen zijn dan normaal.

De opwarming van de aarde is de belangrijkste factor, zegt Piers Forster, hoogleraar klimaatfysica aan de Universiteit van Leeds, maar El Niño, de afname van het stof uit de Sahara dat over de oceaan waait en het gebruik van zwavelarme scheepsbrandstoffen waren ook debet.

"Dus in totaal worden oceanen getroffen door een viervoudige klap," zei hij. "Het is een teken van wat komen gaat."

Duizenden dode vissen spoelen aan op de Texaanse stranden en door hitte veroorzaakte algenbloei wordt ook verantwoordelijk gehouden voor het doden van zeeleeuwen en dolfijnen in Californië.

Warmere zeeën kunnen ook minder wind en regen betekenen, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat die tot nog meer hitte leidt, zei Annalisa Bracco, een klimatoloog aan het Georgia Institute of Technology.

Hoewel de hoge zeetemperaturen van dit jaar worden veroorzaakt door een "perfecte combinatie" van omstandigheden, kan de ecologische impact blijven bestaan, zei ze.

"De oceaan zal een zeer trage reactie hebben, omdat het zich langzaam ophoopt (warmte), maar het ook heel lang vasthoudt."

De weg naar Dubai
Klimaatexperts zeggen dat de omvang en frequentie van extreem weer toeneemt, en dat er dit jaar over de hele wereld strenge droogtes zijn geweest, evenals een zeldzame en dodelijke cycloon in Afrika.

Het Wereld Natuur Fonds waarschuwde echter voor een "zorgwekkend gebrek aan momentum" tijdens de klimaatbesprekingen in Bonn deze maand, met weinig vooruitgang op belangrijke kwesties zoals fossiele brandstoffen en financiering in de aanloop naar de COP28-klimaatbesprekingen in Dubai in november.

"Het stond erg los van wat er buiten het gebouw in Bonn gebeurde - daar was ik erg teleurgesteld over", zegt Li Shuo, senior klimaatadviseur van Greenpeace in Beijing.

"We komen echt op het moment van de waarheid ... ik hoop dat de pure realiteit ons zal helpen de bewegingen van mensen en de politiek te veranderen."

De gesprekken tussen de Verenigde Staten en China zouden volgende week kunnen worden hervat met de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry die Beijing zal bezoeken, hoewel weinigen verwachten dat dit een impuls zal geven aan de klimaatonderhandelingen.

"Dit is meer een oefening om vertrouwen op te bouwen," zei Li. "Ik denk niet dat een van beide partijen de andere partij zal kunnen pushen om veel meer te zeggen als ze bereid zijn te doen - de politiek staat dat niet toe."