Het vuurwapengeweld in de Verenigde Staten is een van de hoogste in de wereld. In 2022 zijn 44.364 personen in de VS omgekomen door een vuurwapen, waarvan 20.274 zijn vermoord en 24.090 door zelfmoord. Alleen Brazilië telde meer moorden in 2022 met een vuurwapen. Op de website Gun Violence Archive wordt bijgehouden hoeveel doden en gewonden er slachtoffer zijn van wapengeweld in de VS.

Minstens elke dag wordt er wel een zgn. ‘mass shooting’ in het nieuws gerapporteerd. Een ‘mass shooting’ is een gebeurtenis waarbij tijdens hetzelfde incident tenminste vier personen worden gedood of verwond met een wapen. Dit fenomeen is tot nu toe vrij uniek en komt bijna nergens anders zo vaak voor als in de VS. In 2022 telde de Gun Violence Archive 646 ‘mass shootings’ en voor dit jaar al 310.

Er zijn verschillende soort ‘mass shootings’, maar vaak betreft het een persoon die wraak neemt voor iets dat hem overkomen is. Zo heb je schietincidenten door studenten of ex-studenten van een school of van iemand die wraak neemt op anderen op zijn oude werkplaats. Soms gaat het om iemand die in het wilde weg schiet op een openbare plaats, bijv. in een winkelcentrum of in een straat. Toch gaat het in twee derde van alle mass shootings om familieproblemen en huiselijk geweld.

Er zijn gemiddeld 120 wapens in omloop per 100 inwoners in de VS. Dat betekent statistisch dat gemiddeld elk huis tenminste over één wapen beschikt. Natuurlijk is dat niet letterlijk zo, omdat sommige personen over meerdere wapens beschikken. Het betekent wel dat er een enorme hoeveelheid wapens in omloop is. Het is in de VS ook vrij makkelijk om een wapen te kopen en er zijn meer dan 70.000 winkels (‘gun dealers’) waar je dat kan doen. Je kan zelfs wapens via internet bestellen. Ook worden er semiautomatische wapens verkocht, die enorme schade kunnen aanrichten en die een individu echt niet nodig heeft. Veel wapens worden verder verkocht of gesmokkeld naar andere landen. In 2022 werden er 16,5 miljoen wapens in de VS verkocht aan het publiek.

Na elke ‘mass shooting’ met name wanneer er veel doden vallen of het op een school of een publieke plaats gebeurt, zijn er demonstraties en is er een roep om maatregelen te treffen. Er is daartegenover echter ook een groep die daar niets van wil weten en zich beroept op de vrijheid om een wapen te hebben. Dat recht is sinds 1789 in de Amerikaanse grondwet vastgelegd.

Uiteraard kan je het recht beperken (‘gun control’) o.m. door bepaalde soort wapens te verbieden en door hele goede screening van degene die een wapen wil kopen. Er zijn verschillende pogingen gewaagd om wetten aan te nemen om vuurwapengeweld tegen te gaan, maar de wetgeving blijft magertjes. Via de invloedrijke lobby van wapenfabrikanten en de Nationale Vuurwapen Associatie wordt wetgeving tegengewerkt of dusdanig verwaterd dat er weinig effectief gebeurt.

In Japan waren er, op een bevolking van 125 miljoen, in 2022 slechts 853 moorden en slechts 9 gevallen waar een wapen was afgevuurd. Dit is heel erg laag en dat komt omdat Japan zeer stringente wetten heeft voor bezit van wapens. Gemiddeld is er 1 wapen op 400 inwoners wat dus heel erg weinig is in vergelijking met de Verenigde Staten. Het bewijst dat het mogelijk is om via strikte wetgeving en controle daarop, het vuurwapengeweld ook te beperken. Suriname scoort op beide onderdelen relatief een stuk hoger dan Japan, maar veel lager dan de VS. Wij kennen nog geen ‘mass shootings’ en moeten hopen dat het zo blijft.

Marten Schalkwijk

Politiek analist