Is de Surinaamse democratie ‘Elitair?’

(Hebzucht heeft zo'n verblindende kracht, dat alle argumenten ter wereld niet voldoende zijn om iemand ervan te overtuigen dat hij hebzuchtig is - Thomas Wilson).

Maar! Welke hete hangijzers staan er dezer dagen met stip op de politieke agenda in Paramaribo? Criminaliteit, Veiligheid, Nultolerantie, Bestorming DNA. Lukt het de regering niet de echte problemen aan te pakken, dan kloppen politici met hun adviseurs maar op steeds diezelfde nagel van de repressie. Suriname is verworden tot een elitaire strafstaat.

Het huidige democratisch systeem bevat nog steeds elitaire elementen. Het elitisme gaat uit van de onbekwaamheid van de burgers en de onmisbaarheid van een dominante elite (...). Het democratische ideaal daarentegen moedigt het gebruik van de bekwaamheden van de burgers in het belang van de totale samenleving aan.

Op dit moment hebben wij in ons land een niet elitaire democratie nodig. Leden van de DNA moeten nooit als tevoren hun vertegenwoordigende rol, naast de medewetgevende en de controlerende rol, serieuzer gaan nemen. Bestuurders en volksvertegenwoordigers moeten zich meer voor de sociale problemen en politieke verlangens van alle burgers openstellen dan tot nu toe gebruikelijk is. Zij moeten die problemen en verlangens met de hulp van ambtenaren en andere adviseurs in een evenwichtig beleid vertalen.

Een niet elitaire democratie stelt hoge eisen. Politici, bestuurders en ambtenaren moeten primair worden geselecteerd op basis van hun politiek-bestuurlijke bekwaamheid, moraal en hun politieke en sociale representativiteit. Zij moeten ook van buiten de politieke partijen komen, omdat anders hun gemiddelde kwaliteit te laag kan worden. Ernstig falende politici, bestuurders (w.o. Dc’s), rechters en leden bij het OM zouden vaker dan nu gebeurt zonder pardon (maar op een humane manier), van hun taak moeten worden ontheven!

Burgers behoren in een niet elitaire democratie te beschikken over doeltreffende middelen om de samenstelling en het beleid van de politieke elite te beïnvloeden. Dit vereist niet alleen een forse versterking van de interne partijdemocratie en het invoeren van een corrigerend wetgevingsreferendum. Er is ook een aanzienlijke verbetering van de politieke vorming en voorlichting nodig om de burgers meer mondig te maken en ook het besef van de onvermijdelijkheid van politieke compromissen bij te brengen. Dit veronderstelt een goede ‘staatsburgerlijke vorming’ binnen alle takken van het onderwijs. Bovendien zouden de populaire media zich minder op personen en incidenten moeten concentreren en meer hun kracht moeten zoeken in objectieve berichtgeving en analyses van het beleid.

De deugd van de moed lijkt in de huidige politieke constellaties zeldzaam te zijn geworden. (Een boek van John F. Kennedy over Moed en Karakter in de politiek valt over de hedendaagse Surinaamse politiek nauwelijks te schrijven).
De DNA- en vooral het deel daarvan dat uit de coalitiepartijen bestaat, toont zich als sinds tientallen jaren tegenover de Regering meer lam dan leeuw.  De huidige regering lijkt weliswaar moed te tonen door een hard bezuinigingsbeleid en repressie van kritische burgers te voeren. Maar dat is vooral een vorm van moed of overmoed tegenover kwetsbare groeperingen (zoals de armen, vrouwen en kinderen, zieken en werklozen), in combinatie met een gebrek aan moed tegenover de rijken en machtigen (sociale-en financiële elite).

Bij de meeste politieke partijen valt ook weinig moed te bespeuren om fundamenteel tegen de waan van de dag in te gaan en te midden van media -hypes een eigen koers te varen. Weinig politici durven de fractiediscipline te doorbreken bij gebrek aan moed en moraal. Het publiek is ontvankelijker voor beweringen dan voor argumenten. Vandaar het succes van de kwakzalvers.

De kunst van politiek is niet één waarde in beleid te vertalen of één doel te bereiken, maar verscheidene waarden, normen en doeleinden tegelijk in maatschappelijke verhoudingen om te zetten. Dit betekent een continu zoeken naar evenwicht, bijvoorbeeld tussen vrijheid en gelijkheid of tussen eenheid en verscheidenheid.

Wat heeft 48 jaar ‘staatsrechtelijke onafhankelijkheid’ ons opgeleverd en tegelijk in snel tempo naartoe voert?
Tijd voor een aanzet tot samen nadenken en over werken aan alternatieven.

Colvin Overdiep

(Rotterdam- Nieuw Nickerie).