Studie: Tropische ontbossing vermindert regenval aanzienlijk

Van de Amazone tot de groenblijvende bossen van Afrika en Zuidoost-Azië, grootschalige ontbossing bedreigt vermindering van de regenval in de tropen. Dat staat in een studie die woensdag in het tijdschrift Nature is gepubliceerd.

De dreiging is het meest acuut in het Congobekken - waar de komende jaren naar verwachting snelle ontbossing zal plaatsvinden - waar de regenval tegen het einde van de eeuw met wel tien procent zou kunnen afnemen, ontdekten onderzoekers.

Het onderzoek maakte gebruik van satellietwaarnemingen van de afgelopen decennia om voorspellingen in computermodellen voor klimaatverandering te bevestigen dat de regenval in de tropen zou afnemen naarmate er meer bos wordt gekapt.

De bevindingen vergroten de bezorgdheid dat "we op een punt kunnen komen waarop de regenwouden zichzelf niet kunnen onderhouden", zei de hoofdauteur van het onderzoek, Callum Smith van de Universiteit van Leeds.

Hij riep op tot meer inzet voor natuurbehoud, waarbij onderzoekers concludeerden dat het herstel van grote delen vernietigd bos een deel van het regenverlies zou kunnen terugdraaien.

Hoewel het belang van tropische bossen voor het wereldklimaat algemeen bekend is - omdat ze koolstofdioxide absorberen en opslaan dat de planeet opwarmt - zijn de effecten van boomverlies op lokale weersomstandigheden alleen in specifieke gebieden waargenomen.

De studie komt wanneer leiders en experts van over de hele wereld samenkomen in Gabon voor de One Forest Summit met als doel bossen wereldwijd te beschermen. Een belangrijke focus op de conferentie zal het Congobekken zijn, een cruciale koolstofput en toevluchtsoord voor zeldzame soorten die in omvang op de tweede plaats komt na het Amazone-regenwoud.

Ontbossing - aangedreven door basisgewassen zoals palmolie en soja, veeweide en houtexploitatie - dreigt de klimaatverandering te verergeren en belangrijke biodiversiteit te vernietigen. Het riskeert ook schade toe te brengen aan gemeenschappen.

Ondanks een groeiende agrarische voetafdruk, zeiden onderzoekers dat de oogstopbrengsten samen met de bosbedekking zouden kunnen afnemen, terwijl een grotere droogte de frequentie van branden kan verhogen, wat resulteert in een algehele vermindering van de productiviteit in tropische bosgebieden.

Met behulp van gegevens die tussen 2003 en 2017 zijn verzameld in de tropische Amazone-, Congo- en Zuidoost-Aziatische regio's, ontdekten Smith en zijn collega's dat grootschalige ontbossing de waterkringloop verstoort en leidt tot een aanzienlijke vermindering van regenval, met het grootste verlies tijdens natte seizoenen.

Bomen brengen via hun bladeren waterdamp terug in de lucht, wat plaatselijke regenval kan veroorzaken.

In het Amazonebekken, 's werelds grootste tropische bioom, duwen klimaatverandering in combinatie met bosvernietiging het tropische bos naar een "omslagpunt" waar het zal verschuiven naar een savanne-achtige staat, waarschuwen wetenschappers.