Suriname en slavernij excuses

Op mijn dertigste, nu precies 60 jaar geleden, vertrok ik voor de eerste keer naar Suriname op een driejarig contract van de CHM om daar een assurantie afdeling op te bouwen, naar het voorbeeld van wat bij Ceteco Curaçao al jaren bestond. Zo maakte ik in Paramaribo op 1 juli 1963 het feest van 100 jaar afschaffing slavernij mee: een prachtig feest met veel kleur en vrolijkheid. Niemand boos, geen verwijten.

In de daarop volgende zestig jaar ben ik meerdere keren voor kortere en langere perioden daar geweest, met gezin en met lock, stock and barrel. In de jaren tachtig met een eigen zaak (assurantiemakelaar) en als docent assurantie kennis. Vanaf 1998 om PLT (past life therapie) te gaan onderwijzen: de eerste opleiding in Suriname van deze complementair-alternatieve traumatherapie.

Sindsdien heb ik daar nog vijf opleidingen als theoriedocent begeleid en hoopt men een zevende in februari a.s. (samenvallend met 25 jaar PLT in Suriname) te starten. Met echtgenote hoop ik daarbij te zijn, waarna ik gezien mijn leeftijd afscheid neem van land en volk.

Stemming over de slavernij
Dat verandert natuurlijk als je aankondigt en nu ineens de tijd rijp acht om maar eens excuses te gaan maken. Voor daden van landgenoten van honderden jaren geleden aan mensen die honderden jaren geleden zijn gestorven. Je maakt dan iets los wat niet echt vast zat, althans bij de doorsnee Surinamer. Je rijt iets open dat voor de meesten goddank gesloten was. Duidelijk niet bedacht door psychologen of andere mensenkenners.

Surinaamse pijn
Suriname heeft sinds het verkrijgen van haar zelfstandigheid genoeg eigen en eigentijdse problemen gekend. Men heeft daar inmiddels een bloedige binnenlandse oorlog achter de rug: nog niemand heeft daarvoor excuses gemaakt. Een grote categorie Surinamers zou het op prijs stellen als excuses zouden worden aangeboden voor de decembermoorden aan de nog levende verwanten. Je zou dan in de geijkte en welbekende verhouding slachtoffer - dader zitten: dan snijden excuses hout.

Ook veel pijn doet de huidige economische situatie, met als blikvanger de waarde van de lokale munt SRD. Bij mijn laatste bezoek in 2019 (lancering van mijn Handboek Past-Life Therapie Suriname) betaalde men 8 SRD voor 1 €. Nu meer dan dertig. Wat gigantisch doorwerkt in de prijzen van alle producten met een buitenlandse component. Dat geldt dus ook voor de royale eigen productie van rijst: want kunstmest, machine onderdelen etc moeten worden geïmporteerd. De vorige regering liet het land achter met grote schulden. Nog niemand heeft daarvoor excuses aangeboden.

Tegenprestaties
Voor en na de afschaffing van die vreselijke slavernij hebben Nederlanders ook veel goed gedaan en gemaakt in ‘de kolonie’. Van wat er in Paramaribo aan gebouwen en installaties, maar zeker ook aan ziekenzorg, onderwijs en godsdienst is gewrocht, heeft de Surinamer nog dagelijks plezier. Peerke Donders uit Tilburg nam de melaatsen onder zijn hoede in een verafgelegen dorpje Batavia. Religieuze fraters en zusters volgden zijn voorbeeld in steden en binnenland. Er werd een stuwmeer ontworpen, bruggen en kerken gebouwd: veel daarvan straalt af op Nederland en Nederlanders. Er wordt van Suriname geen dankbaarheid verwacht; andersom geldt dat voor excuses. Gewaardeerd wordt het daar wel: mijn kleine bijdrage met de introductie van PLT werd gehonoreerd met een medaille: ik ben sinds november 2015 officier in de Ere Orde van de Palm, de pendant van Oranje Nassau.

Spirituele benadering
Met een grote groep Hindoestanen is reïncarnatie in Suriname nooit ver weg. Je kunt je dus afvragen wie in vorige levens de slachtoffers waren en wie de soms brute daders. Je kunt dan ook niet uitsluiten dat vurige pleiters voor excuses degenen zijn die de theorie over schaduw en projectie nog eens moeten bestuderen en wellicht degenen die juist excuses moeten maken, voor zover iemand daaraan nog behoefte heeft.

Dr. Ronald van der Maesen, psycholoog