Wat staat Suriname in 2023 te wachten?

Wat zal 2023 brengen voor burgers, zelfstandige ondernemers en MKMO’s (micro, kleine en middelgrote ondernemingen)? Suriname zit al enige tijd in een economische crisis die politieke en maatschappelijke ophef teweeg brengt. Het voortduren van de crisis heeft de verborgen breuklijnen tussen de coalitiepartners zichtbaar gemaakt, en de holle retoriek van president Chan Santokhi aangetoond. Wat Santokhi ook mag beweren, de relaties tussen de coalitieleiders staan onder grote druk, vooral de relatie tussen de leiders van de VHP en de ABOP, de twee sleutelpartijen van de huidige coalitie.

Alle pogingen voor herstel en groei van de economie zijn op de klippen gelopen van partijpolitieke belangen. De inhoudelijke tegenstellingen tussen de coalitiepartners zullen deze verdeeldheid uitdiepen en een vraagteken zetten bij de toekomst van Suriname zelf. Het is moeilijk te verhullen dat in de maatschappij gevoelens van verontrusting, bedreiging en vervreemding toenemen. Onze aandacht dient zich nu ook te richten op wat in de ontwikkeling van het land is achtergebleven: het inhoud geven aan de gelijkwaardigheid van alle leden van de samenleving, het vergroten van de mogelijkheid om eigen verantwoordelijkheid te dragen en het zorgvuldig beheren van de natuur en haar hulpbronnen.

Uitdagingen
De economische crisis wordt onder andere gekenmerkt door een sterk stijgende werkloosheid, een hoge inflatie en een bijzonder hoge staatsschuld. Het beleid dient zich te richten op rationalisatie van de overheidsuitgaven. Dit is nodig om een verdere toename van het overheidstekort te voorkomen. De rationalisatie kan zich in eerste instantie vertalen in politiek hete hangijzers als bezuinigingen op ambtenaren en het opheffen van subsidies op nutsvoorzieningen en brandstof. Het is echter zeer de vraag of het beleid van Santokhi voldoende aanknopingspunten bevat om de efficiëntie van de overheidsuitgaven te verbeteren.

Analisten verwachten dat bij ongewijzigd monetair beleid de geldontwaarding nog hoog zal blijven. De inflatie zal nog even zijn tol eisen. Dit somber vooruitzicht draagt bij aan de economische onzekerheid in de samenleving. Een stabiele Surinaamse dollar is per slot van rekening voor eenieder belangrijk, omdat het planning en budgettering makkelijker maakt. Het nastreven van een beheerste wisselkoersflexibiliteit staat in nauw verband met beperkingen op internationale transacties en de beschikbaarheid van voldoende deviezen om aan de vraag naar internationale transacties te voldoen. Een stabiele wisselkoers gesteund door een robuuster financieel systeem is nodig om de weg naar economisch herstel in te zetten en om duurzame economische groei te verwezenlijken.

Het vinden van vaardig personeel is een bijkomende uitdaging waarmee MKMO’s in 2023 rekening mee moeten houden. Dit blijkt uit een rondgang onder MKMO’s in Paramaribo, Wanica en Commewijne. De bestaande mismatch in vaardigheden op de arbeidsmarkt dreigt voor deze ondernemingen nog groter te worden. De reden hiervoor is dat MKMO’s het hardst zijn getroffen door de huidige economische crisis, terwijl hun digitale transitie - met sterk toenemende noden op het vlak van kwalificaties - tijdens de recente coronacrisis is versneld.

Digitale transformatie is een manier om snellere, goedkopere en betere diensten te verlenen. Het gebruik van digitale technologieën is een sterke drijfveer van productiviteitsgroei en biedt een enorme groeikans voor Suriname. Het is daarom belangrijk om de digitale transitie van MKMO’s verder te ondersteunen door alle economische actoren aan te moedigen om verder te investeren in het gebruik van digitale technologieën.

Digitale Technologieën
Een aandachtspunt is dat het aanmoedigen van investeringen in digitale technologieën alleen niet voldoende is. De MKMO’s moeten ook in staat zijn om deze nieuwe technologieën te benutten. Zo moeten de werknemers over de juiste vaardigheden beschikken om deze nieuwe technologieën te gebruiken en te incorporeren in de dienstverlening of het productieproces. Het betreft niet alleen IT-professionals, maar ook de andere medewerkers moeten over voldoende IT-vaardigheden beschikken. De behoefte aan meer digitaal geschoolde arbeidskrachten is ook in 2023 een uitdaging voor MKMO’s.

Het is ook van belang om oog te hebben voor de potentieel negatieve effecten van digitale technologieën. Zo zijn er uitdagingen die zich aandienen op het vlak van informatieveiligheid, cyber security en de bescherming van persoonsgebonden gegevens. Op de arbeidsmarkt zijn er uitdagingen die beheerd moeten worden. Door de digitalisering zullen niet alleen heel wat nieuwe jobs geschapen worden, maar daarnaast zullen ook heel wat jobs grondig veranderen en in bepaalde gevallen zelfs verdwijnen.

Vereiste Mindset
Het inzetten op economisch herstel en duurzame economische groei vereist een ‘mindset’ die doordrongen is van de belangen en het potentieel van Suriname. We zijn er nog niet, maar het wordt in 2023 tijd dat alle economische actoren betrokken raken bij de discussie over de economische ontwikkeling van Suriname.

Vincent Roep