Brandstofsmokkelaars verzilveren chaos in Haïti

Terwijl bendes in Haïti de belangrijkste brandstofvoorraden blokkeren en plunderen, sijpelt de brandstofcrisis nu over naar de naburige Dominicaanse Republiek. Een illegale olie-smokkelindustrie is tot bloei gekomen op de 275 km lange gemeenschappelijke grens van de landen in de nasleep van de stijgende benzineprijzen in Haïti.

Zowel Dominicanen als Haïtianen kopen gesubsidieerde brandstof voor US$ 5 per gallon in grenssteden in de Dominicaanse Republiek en smokkelen het naar Haïti, waar het voor maar liefst US$ 50 per gallon gaat.

Het heeft geleid tot benzinetekorten, lange rijen bij benzinestations en heeft ertoe geleid dat de verkoop van benzine in de grensstad Dajabón minstens is verdubbeld, zei Santiago Riverón, de burgemeester van de stad. "Het is een zorgwekkende situatie omdat het niet alleen Haïtianen zijn die oversteken om benzine te kopen", zei Riverón. "Nu verhandelen veel Dominicanen benzine, en dat vormt een gevaar."

Omdat de handel in goederen zoals meel, vlees en eieren tussen de twee landen is teruggelopen door de crisis in Haïti, zijn veel mensen overgestapt op smokkelwaar.

De situatie in Haïti is vorig jaar sterk verslechterd na de moord op de toenmalige Haïtiaanse president Jovenel Moïse. Het werd nog erger in september toen premier Ariel Henry aankondigde dat brandstofsubsidies zouden worden afgeschaft, waardoor de prijzen verdubbelden.

Er braken protesten uit en de machtigste bende van Haïti blokkeerde de belangrijkste brandstofbron van het land in Port-Au-Prince. Dat leidde op zijn beurt tot tekorten aan andere basisbehoeften, zoals schoon water, in een tijd waarin Haïti wordt geconfronteerd met de ergste cholera-uitbraak in jaren, en ziekenhuizen en universiteiten zonder energiebron heeft gelaten.

"De tekorten en stijgingen van de gasprijzen op de zwarte markt die we al zagen, zijn alleen maar groter geworden", zegt Diego Da Rin, analist bij de International Crisis Group.

Jhonny, een inwoner van de grensstad Pedernales in het zuiden van de Dominicaanse Republiek, zei dat de armste bevolkingsgroepen hebben geprofiteerd van de stijgende prijzen, door hun dagen door te brengen met het overbrengen van benzine heen en weer langs de grens per motorfiets.

"Velen tanken hun motorfiets bij het benzinestation, gaan dan naar huis, halen hem eruit en slaan gallons op", zei Jhonny, die vroeg zijn achternaam niet te gebruiken.

Slechts twee weken geleden zeiden de Dominicaanse grensveiligheidstroepen dat ze in één arrestatie alleen al bijna 2.700 gallons brandstof in beslag hadden genomen die Haïti werd binnengesmokkeld. Ramón Pérez Fermín, vice-minister van binnenlandse handel, zei dat dergelijke handelingen de afgelopen zes weken in intensiteit zijn toegenomen.

Het is een groot economisch verlies voor hun land, merkte Pérez Fermín op, omdat de Dominicaanse Republiek forse sommen geld heeft betaald om de brandstofprijzen te subsidiëren in de nasleep van de crisis in Oekraïne. Alleen al in de eerste negen maanden van dit jaar heeft de Caribische regering US$ 574 miljoen aan brandstofsubsidies betaald, meer dan het dubbele van wat ze in heel 2021 betaalden, zei hij. "De regering subsidieert gas dat niet eens naar de Dominicaanse Republiek gaat", zei hij. "Het komt niet in handen van de Dominicaanse consument."

De Dominicaanse president Luis Abinader zei vorige week dat hij tweewielige voertuigen verbood de grens over te steken in een poging het groeiende smokkelnetwerk te stoppen. Hij merkte op dat hij de grens zou sluiten in het geval van een internationale interventie in Haïti, die de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties maandag zal bespreken.

Vorig jaar begon hij met de bouw van een grensmuur, een maatregel die volgens zijn regering de veiligheid zal verbeteren.

Maar de burgemeester van Dajabón, Riverón en andere functionarissen, zeiden dat de enige echte oplossing voor een situatie die zij met toenemende bezorgdheid zien, een buitenlandse interventie is. "De oplossing ligt in handen van internationale autoriteiten", zei Riverón.