Klokkenluider Snowden krijgt Russisch staatsburgerschap

President Vladimir Putin heeft maandag het Russische staatsburgerschap verleend aan de voormalige Amerikaanse inlichtingenaannemer Edward Snowden, negen jaar nadat hij de omvang van geheime bewakingsoperaties door de National Security Agency (NSA) had blootgelegd. Snowden (39) ontvluchtte de Verenigde Staten en kreeg asiel in Rusland nadat hij in 2013 geheime bestanden had gelekt die grote binnenlandse en internationale bewakingsoperaties onthulden die werden uitgevoerd door de NSA, waar hij werkte.

De Amerikaanse autoriteiten willen al jaren dat hij terugkeert naar de VS voor een strafrechtelijk proces wegens spionage.
Snowdens naam verscheen zonder commentaar van het Kremlin in een decreet van Putin dat het staatsburgerschap toekent aan 72 in het buitenland geboren personen.

Snowden bracht later een bericht uit, in wezen een bijgewerkte versie van een tweet van november 2020, waarin hij zei dat hij wilde dat zijn gezin bij elkaar bleef en om privacy vroeg. "Na jaren van scheiding van onze ouders, hebben mijn vrouw en ik geen behoefte om gescheiden te worden van onze zonen", luidde de tweet.

"Na twee jaar wachten en bijna tien jaar ballingschap, zal een beetje stabiliteit een verschil maken voor mijn familie. Ik bid voor privacy voor hen - en voor ons allemaal."

De nieuwe tweet verwees niet naar het decreet van de leider van het Kremlin, maar het was gekoppeld aan een Twitter-thread uit 2020 waarin Snowden zei dat hij en zijn familie het dubbele Amerikaans-Russische staatsburgerschap aanvroegen.

Het nieuws bracht sommige Russen ertoe om gekscherend te vragen of Snowden zou worden opgeroepen voor militaire dienst, vijf dagen nadat Putin de eerste openbare mobilisatie van Rusland sinds de Tweede Wereldoorlog aankondigde, om de haperende invasie van Oekraïne te ondersteunen.

"Zal Snowden worden opgeroepen?" schreef Margarita Simonyan, hoofdredacteur van de staatsmedia-outlet RT en een vocale aanhanger van Putin, met donkere humor op haar Telegram-kanaal.

Snowdens advocaat, Anatoly Kucherena, vertelde aan persbureau RIA dat zijn cliënt niet opgeroepen kon worden omdat hij niet eerder in het Russische leger had gediend. Hij zei dat Snowdens vrouw Lindsay Mills, die in 2020 bevallen is van een zoon, ook het staatsburgerschap zou aanvragen.

De woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, Ned Price, zei dat hij niet op de hoogte was van enige wijziging in de status van Snowden als Amerikaans staatsburger. "Ik ben niet bekend met het feit dat hij op de een of andere manier zijn Amerikaanse staatsburgerschap heeft opgezegd. Ik weet niet of hij er afstand van heeft gedaan", zei Price in een persconferentie.

Rusland verleende Snowden in 2020 permanent verblijfsrecht, waardoor hij de weg vrijmaakte voor het verkrijgen van het Russische staatsburgerschap. Dat jaar oordeelde een Amerikaans hof van beroep dat het programma dat Snowden had blootgelegd onwettig was en dat de leiders van de Amerikaanse inlichtingendiensten die het publiekelijk verdedigden, niet de waarheid spraken.

Putin, een voormalig Russisch spionagehoofd, zei in 2017 dat Snowden, die zich onopvallend in Rusland ophoudt, verkeerd was om Amerikaanse geheimen te lekken, maar dat hij geen verrader was.