Ananta Khemradj zoekt antwoorden in film 'Beste meneer Bouterse'
26 Sep 2022, 00:00
foto
Journalist en filmmaker Ananta Khemradj in gesprek met jongeren over de gebeurtenissen in Suriname. Zij wil weten hoe jongeren hierover denken.


Beste meneer Bouterse, een film van journalist/regisseur Ananta Khemradj (32) gaat vandaag in première op het Nederlands Filmfestival. De komende maand zal de documentaire ook worden vertoond in TBL Cinemas. Khemradj wil antwoorden hebben over hoe haar generatie moet omgaan met de 8 Decembermoorden. Zij gaat op zoek naar antwoorden en wil weten waarom Surinamers elkaar zoveel pijn hebben gedaan. De hoofdpersoon Bouterse komt niet aan het woord, maar de gehele film (62 minuten) draait om hem.

"Ik heb lang nagedacht over de manier waarop ik de vaak onbewuste worsteling die ik bij mijn generatie en bij mijzelf zie ten opzichte van de jaren 80 en de effecten die de pijnlijke gebeurtenissen hebben gehad op het Suriname waarin ik ben opgegroeid. De verdeeldheid die voelbaar blijft in de samenleving en het diepe verlangen om wel tot die eenheid te kunnen komen. Ik heb er toen uiteindelijk voor gekozen om het in een brief te verwerken aan meneer Bouterse, omdat hij een belangrijke rol heeft gespeeld in die geschiedenis en keuzes heeft gemaakt die ook invloed hebben op mijn generatie", antwoord Khemradj op een vraag van Starnieuws.

Zij vindt het belangrijk dat er een gesprek op gang komt. Niet alleen vanuit de kant van Bouterse, maar ook vanuit de kant van Nederland. "Ik had de film net zo goed beste meneer Rutte kunnen noemen, maar voor mij begint dit proces in Suriname en ik hoop dat we in Suriname op de eerste plaats dit gesprek kunnen hebben. Ik hoop dat er erkenning komt voor de fouten die zijn gemaakt vanuit ieders verantwoordelijkheid en dat mijn generatie gezien wordt. Ja, ik hoop wel dat mijn brief beantwoord wordt, maar alles op zijn tijd". 

Via The Back Lot in Suriname maakte Khemradj kennis met het medium film. Zij werkte toen nog als journalist bij ABC en had daardoor ook een extra interesse in wat zich allemaal in de jaren 80 van de vorige eeuw had afgespeeld. "Het begon met nieuwsgierigheid en er ontstond vervolgens in mijn zoektocht ook een verantwoordelijkheidsgevoel." Na haar eerste film Je kan toch lezen (2018) over de vraag waarom ze zo weinig over wat zich na de onafhankelijkheid in Suriname heeft afgespeeld, voelde zij de verantwoordelijkheid om door te pakken. "Ik wilde mij nu bezighouden met de vraag Hoe komen we bij elkaar en hoe heb ik mij te verhouden tot die geschiedenis?. Ik begrijp goed dat er niet altijd ruimte is om over een moeilijk verleden te praten er zijn zoveel andere uitdagingen op dit moment in Suriname. Maar ik vind het belangrijk om daar wel mee bezig te zijn, omdat het land dat zijn verleden niet onder ogen durft te komen, in mijn ogen moeilijk de toekomst in kan gaan. Met film hoop ik op een verbindende manier bij te kunnen dragen aan de volwassenwording van mijn land. Met film kan je een gesprek opgang krijgen. Elkaar zien en elkaar begrijpen begint bij een oprecht gesprek.


Het was heel moeilijk voor de regisseur om deze documentaire te maken. Zowel mentaal als fysiek heeft het ook veel van haar gevraagd. "Je wilt dit onderwerp met veel respect aanraken, terwijl je zelf ook nog zoekende bent in de manier waarop je dat het best doet. De grootste uitdaging was natuurlijk om mensen voor de camera te krijgen om met mij in gesprek te gaan over de jaren 80. Vervolgens ga je je bezighouden met de vraag doe ik wel het juiste. Zal deze film ook daadwerkelijk bijdragen aan verbinding of zorg ik straks alleen voor nog meer polarisatie. In het maakproces kom je veel onzekerheden tegen, maar gelukkig had ik een goed team om mij heen en een producent die mij dan over drempels heen wist te duwen op momenten dat ik dat even nodig had."

Deze documentaire is af. Met deze film wilde ik slechts mijn worsteling zichtbaar maken en richting de oudere generatie en Bouterse laten zien wat de effecten vandaag de dag nog zijn op mijn generatie van alles wat zich in de jaren 80 heeft afgespeeld. Mijn zoektocht is echter niet af en deze film vraagt om een vervolg. Ik weet alleen nog niet op welke manier en of dat met of zonder Bouterse zal zijn. Het is nu tijd om vooral te reflecteren en goed te luisteren naar de manier waarop de film wordt ontvangen.

Khemradj hoopt dat de film mensen tot nadenken zet en er een gesprek opgang komt dat voorbij gaat aan politieke kleuren, belangen en andere polariserende elementen. Daarnaast hoopt ze dat in Nederland er meer aandacht komt voor de stukken die tot 2060 achter slot en grendel worden gehouden door het Nederlandse kabinet. "De veroordeling van Bouterse is specifiek gekoppeld aan wat zich op 8 december 1982 heeft afgespeeld, maar bij mij gaat het om het groter geheel en wil ik graag begrijpen hoe het na de onafhankelijkheid allemaal zo fout heeft kunnen aflopen? Dat gaat verder dan antwoorden over wat zich op 8 december 1982 heeft afgespeeld. Dat is zeker ook belangrijk en ik wil niet dat mijn film een effect heeft op het rechtsproces op wat voor manier dan ook. Ik wil met mijn film slechts een gesprek opgang krijgen dat verder gaat dan de gruwelijke gebeurtenissen van 8 december 1982."

"Ik hoop dat we met elkaar gaan praten; jong en oud, pro & anti Bouterse, Nederland – Suriname en niet te vergeten de mensen die geraakt zijn door de Binnenlandse Oorlog. Ik hoop dat we elkaar kunnen zien en de pijn die er op verschillende manieren nog zit in verschillende delen van die samenleving. Dat we elkaar van mens tot mens, van hart tot hart zien. Dat we als jonge generatie de durf hebben om vragen te stellen en onze leiders ter verantwoording roepen, wanneer nodig. En dat oudere generaties de noodzaak voelen om dat verleden met ons te delen, zodat we kunnen begrijpen waar wij onderdeel van zijn en dat verleden op onze manier een plek kunnen geven. Dan komt er ruimte om gezamenlijk aan de toekomst te werken", zegt de filmmaker. De documentaire is op 25 juli in kleine kring in Suriname vertoond.
Advertenties