De Nederlandse premier Dick Schoof en NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte ontmoeten de Amerikaanse president Donald Trump tijdens de plenaire vergadering van de Noord-Atlantische Raad op de top van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) in Den Haag. (Foto: Reuters)
Tijdens zijn persconferentie voorafgaand aan de NAVO-top in Den Haag deze week, beschreef de Amerikaanse president Donald Trump de strijd tussen Israël en Iran als 'kinderen op een schoolplein' die uiteindelijk gescheiden moesten worden.

"Papa moet soms stevige taal gebruiken", viel NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte hem bij.

"Nee, hij mag me," zei Trump na de top toen hem gevraagd werd naar de opmerking. “Ik denk dat hij me mag. Als dat niet zo is, laat ik het jullie weten. Dan pak ik ‘m stevig aan, oké? Hij deed het zeer liefdevol. Hey Daddy. Jij bent mijn Daddy."

Het Witte Huis zag Ruttes opmerkingen als vleierij aan de Amerikaanse president en maakte een video van Trumps bezoek aan Nederland, op de muziek van Ushers 'Hey Daddy'.

Rutte prijst Trump
Ruttes vleierij jegens Trump hield daar niet op. Over de aanpak van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zei Rutte vóór de NAVO-top tegen verslaggevers: "Toen hij aantrad, begon hij de dialoog met president Putin, en ik heb dat altijd cruciaal gevonden. En er is maar één leider die de impasse oorspronkelijk kon doorbreken, en dat moest de Amerikaanse president zijn, want hij is de machtigste leider ter wereld."

Hoe oprecht zijn zulke uitspraken? Verbeteren ze de bilaterale betrekkingen daadwerkelijk en zijn ze effectief?

Wie heeft Trump goed aangepakt en wat waren de resultaten?
Na de invasie van Oekraïne in 2022 hielden geen Europese leiders, inclusief Rutte, contact met Putin. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz werd zwaar bekritiseerd als "defaitistisch" omdat hij Putin afgelopen november belde, terwijl de Hongaar Viktor Orbán en de Slowaak Robert Fico, de enige Europese leiders die het Kremlin tijdens de oorlog hebben bezocht, als openlijk collaborerend werden beschouwd.

Toch gaven veel Europeanen hem, toen Trump de gesprekken met Putin begon, hetzelfde compliment als Rutte toen ze na zijn aantreden in januari hun inauguratiebezoeken aan het Witte Huis brachten.

Keir Starmer (VK)
"Dank u wel dat u het gesprek hebt veranderd en de mogelijkheid hebt gecreëerd dat we nu een vredesakkoord kunnen sluiten, en we zullen met u samenwerken", zei de Britse premier Keir Starmer in februari in de Oval Office.

Starmer toverde een paar konijnen uit een hoge hoed. Wetende hoe Trump gesteld is op het idee van erfelijke macht, haalde hij uit zijn jas een brief van koning Charles III met een uitnodiging voor een ongekend tweede staatsbezoek aan Windsor Castle.

Trump was even sprakeloos. "Uw land is een fantastisch land, en het zal ons een eer zijn om daar te zijn, dank u wel", zei Trump toen hij weer bij zinnen was.

Starmer en Trump schudden elkaar een paar keer de hand tijdens het gesprek en Starmer raakte herhaaldelijk Trumps schouder aan als teken van genegenheid.

Maar had al deze vleierij veel effect? ​​Trump kondigde de volgende maand aan dat hij de militaire hulp aan Oekraïne zou bevriezen, tot grote verontwaardiging van het Verenigd Koninkrijk, maar ook van de Scandinavische en Baltische landen.

Giorgia Meloni (Italië)
Zowel Starmer als de Italiaanse premier Giorgia Meloni noemden Oekraïne een belangrijk thema voor Trump, die duidelijk heeft gemaakt dat hij de Nobelprijs voor de Vrede wil winnen door een einde te maken aan internationale conflicten. Tot nu toe heeft hij de eer opgeëist voor het beëindigen van de "Twaalfdaagse Oorlog" tussen Israël en Iran deze maand, het voorkomen van een nucleaire oorlog na de luchtgevechten tussen India en Pakistan op 7 mei, en het toezicht houden op een vredesakkoord tussen de Democratische Republiek Congo (DRC) en Rwanda.

Meloni probeerde Trump daarom op een vergelijkbare manier te benaderen. "Samen hebben we de vrijheid van Oekraïne verdedigd. Samen kunnen we een rechtvaardige en duurzame vrede opbouwen. We steunen je inspanningen, Donald", zei ze tijdens haar bezoek aan het Witte Huis in april.

Meloni haalde in haar openingstoespraak scherpzinnig alle hete hangijzers van Trump aan en zei dat Italië een beleid heeft om fentanyl te bestrijden, een verslavende pijnstiller waarvan Trump Canada en Mexico ervan heeft beschuldigd dat ze het land hebben toegelaten, om 10 miljard dollar te investeren in de Amerikaanse economie en om illegale immigratie te beheersen.

Ze paste zelfs Trumps slogan, Make America Great Again, aan voor Europa. "Mijn doel is om het Westen weer groot te maken. Ik denk dat we dat samen kunnen doen", zei Meloni tegen een stralende Trump.

Niets hiervan heeft geleid tot een staatsbezoek van Trump aan Rome, een stap die Meloni's positie als belangrijke Europese leider echter zou verstevigen.

Mark Carney (Canada)
Ondertussen was de nieuwgekozen Canadese premier Mark Carney vorige maand zowel vleiend als vastberaden tegenover Trump. Hij complimenteerde Trump met zijn "transformerende president" die de kant van "de Amerikaanse arbeider" had gekozen, maar maakte ook een einde aan Trumps territoriale ambitie om Canada als 51e Amerikaanse staat te annexeren. "Het is niet te koop, en zal nooit te koop zijn", zei Mark Carney.

De betrekkingen leken te zijn verbeterd na Trumps wrijving met Carneys voorganger, Justin Trudeau. Trump noemde hem "zeer oneerlijk en zwak" tijdens de G7-top van 2018 in Canada, voordat hij vroegtijdig vertrok.

Maar Carney heeft mogelijk helemaal niet veel effect gehad. Vrijdag beëindigde Trump de handelsbesprekingen met Canada en dreigde hij met extra exporttarieven vanwege de nieuwe Canadese belasting op digitale diensten.

Waar ging het fout?
Emmanuel Macron (Frankrijk)
Er was weinig warmte tijdens Trumps ontmoeting in het Witte Huis met de Franse president Emmanuel Macron in februari.

Voorbereid op een confrontatie met een leider die beweert Europa te leiden in strategisch denken, sprak Trump vanuit lange, defensieve, gescripte toespraken die probeerden zijn Oekraïnebeleid te rechtvaardigen.

Macron predikte dat vrede in Oekraïne niet hoeft te betekenen dat men zich overgeeft – een sentiment dat door veel Europese leiders wordt gedeeld, maar niet aan Trump wordt geuit. Trump was hartelijk tegen Macron, maar niet liefdevol.

Ondertussen onthoudt Frankrijk zich van elke vorm van capitulatie voor Trump in de handelsbesprekingen van de Europese Unie. Andere EU-lidstaten willen genoegen nemen met een "asymmetrische" handelsdeal die de VS meer voordelen zou kunnen opleveren dan de EU, puur om het voor elkaar te krijgen.

Bovendien was het na de G7-bijeenkomst in Canada twee weken geleden duidelijk dat er geen sprake was van liefde tussen de twee leiders: Trump noemde Macron "publiciteit zoekend" in een bericht op sociale media op 17 juni.

Volodymyr Zelenskyj (Oekraïne)
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky werd op 28 februari flink aangepakt door Trump en vicepresident J.D. Vance, toen hij naar het Witte Huis ging om een ​​overeenkomst over minerale rechten te ondertekenen waarvan hij hoopte dat die Amerikaanse militaire hulp zou opleveren.

Hij en Vance botsten over directe gesprekken met Rusland over Oekraïnes hoofd, en Vance hekelde Zelensky omdat hij de VS onvoldoende "dankbaarheid" toonde.

"Je speelt met de levens van miljoenen mensen. Je gokt met de Derde Wereldoorlog", zei Trump.

Zelensky en Trump leken de zaken echter enigszins te hebben bijgelegd toen ze in april een spontane ontmoeting hadden tijdens de begrafenis van paus Franciscus in het Vaticaan. Een woordvoerder van het Witte Huis beschreef de ontmoeting als "zeer productief".

Cyril Ramaphosa (Zuid-Afrika)
Vorige maand overviel Trump de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa in het Witte Huis toen hij hem een ​​video liet zien van een bijeenkomst van de Zuid-Afrikaanse oppositiepartij die pleitte voor de uitzetting van blanke boeren. Trump beschuldigde Zuid-Afrika ervan een "genocide" op blanke boeren te plegen.

Ramaphosa was zichtbaar ontdaan, maar hij legde geduldig uit dat in een parlementair stelsel verschillende standpunten worden geuit, die niet het overheidsbeleid vertegenwoordigen, en dat Zuid-Afrika een gewelddadig land is waar de meeste slachtoffers van geweld zwart zijn.

"U bent een partner van Zuid-Afrika en als partner uit u zorgen waar we graag met u over praten," zei Ramaphosa, Trump enigszins kalmerend.

Trump werd afgeleid en begon te praten over een jumbojet die Qatar hem had geschonken tijdens zijn reis door het Midden-Oosten. "Het spijt me dat ik geen vliegtuig voor u heb," zei Ramaphosa, alsof hij zijn gebrek aan vleierij als een deugd wilde gebruiken.

Werkt vleierij bij Trump?
Sommige experts geloven dat vleierij kan helpen om confrontaties met Trump te voorkomen. Sommige waarnemers beweren dat het helpt "de impulsen van de Amerikaanse president te beteugelen".

Maar vleierij verandert weinig aan het daadwerkelijke Amerikaanse beleid. Rutte en andere NAVO-leiders slaagden er niet in de VS terug te winnen bij de Contactgroep die Oekraïne aan wapens helpt.

"Een top die er enkel op gericht is Trump een goed gevoel te geven, heeft inderdaad zeer beperkte doelstellingen. Het enige wat het doet is de moeilijke beslissingen naar een andere dag schuiven", schreef Andrew Gawthorpe, docent geschiedenis en internationale studies aan de Universiteit Leiden, in The Conversation, een Britse publicatie.

Wie wel een goede relatie met Trump heeft, krijgt ook niet per se wat hij wil. Starmers handelsovereenkomst tussen de VS en het VK houdt de tarieven voor Britse bedrijven die naar de VS exporteren in stand, zij het lagere dan Trump had gedreigd. Meloni wacht nog steeds op een bezoek van Trump.

Respectvolle standvastigheid lijkt daarentegen wel te werken.

Trump heeft zijn campagne om de Amerikaanse grenzen te hertekenen laten varen door Canada en Groenland, dat in handen is van Denemarken, op te slokken. Carneys vastberadenheid hielp, omdat die een gevoel van finaliteit met zich meebracht. Carney had net de verkiezingen gewonnen en Trump erkende: "Het was waarschijnlijk een van de grootste comebacks in de geschiedenis van de politiek. Misschien zelfs wel een grotere dan die van mij."

Denemarken was net zo vastberaden. Premier Mette Frederiksen heeft gezegd dat bestaande overeenkomsten met de VS het land al toestaan ​​om daar militaire bases te stationeren, terwijl Groenlanders niet door Amerikanen gekoloniseerd willen worden.

Trumps pogingen om Zelensky en Ramaphosa in verlegenheid te brengen, hebben ook averechts gewerkt. Europa is tussenbeide gekomen om het tekort aan Amerikaanse militaire hulp aan Oekraïne te compenseren, waardoor de VS als een onvoorspelbare bondgenoot wordt afgeschilderd. 

Trumps video over de "witte genocide" heeft de Amerikanen er niet van overtuigd dat Zuid-Afrika een genocide pleegde op Nederlandse Boeren, en zijn aanbod van asiel aan een aantal van hen is in de VS fel bekritiseerd.
Sommigen zeggen dat vleierij Trumps impulsen kan bedaren, maar het verandert weinig aan het beleid van de VS. Rutte en andere NAVO-leiders konden de VS niet overtuigen Oekraïne opnieuw te bewapenen.diplomatieke winst op.