Column: Serena Essed geeft politici het laatste woord

Serena Muntslag-Essed heeft een heldendaad verricht met haar rechtsvraag om de zetelverdeling bij de verkiezing aan de kaak te stellen. Zij heeft van de vele artikelen die scheef zijn, slechts één cruciaal artikel - over de zetels per district -  laten toetsen aan de grondwet en internationale verdragen. Zij wist vooraf dat ze succes zou hebben, vandaar dat ze artikel 9 op de operatietafel legde en niet de hele wet, anders moest ook de grondwet worden gewijzigd. Het Constitutioneel Hof heeft zich door niks en niemand laten bedreigen en heeft juridisch de rechtsvraag getoetst aan de hogere wetten. Artikel 9 waarin de zetelverdeling is geregeld en artikel 24 - dat in samenhang met het gewraakte artikel moet worden gelezen over de districtsgrenzen - zijn buiten werking gesteld.

Bij de komende verkiezing moet er dus een andere verdeling van zetels komen. Paramaribo en Wanica hadden in 2020 gezamenlijk 367.927 inwoners. Dat is 67% van de totale landelijke populatie (550.573). Deze twee districten beschikken over 24 zetels, 47% van de 51 zetels. De stem van de kiezers is dus niet even zwaar. Zo heeft de NPS na de VHP en de NDP de meeste stemmen behaald de afgelopen verkiezingen. Met 32.349 stemmen heeft de groene partij slechts 3 zetels, terwijl de ABOP met 30.787 stemmen 9 zetels heeft veroverd. Vandaar dat de ABOP-voorzitter, vicepresident Ronnie Brunswijk, de concurrentie wilde aangaan met Organic Movement, die nog in wording was, om massa op de been te brengen.

Het is dan ook helemaal begrijpelijk dat de voorzitter van De Nationale Assemblee, Marinus Bee, tegenover het Constitutioneel Hof verklaarde dat hij niet de zienswijze van het wetgevende college zal geven, maar op persoonlijke titel zijn licht liet schijnen op de Kiesregeling. Gelukkig sprak hij niet als voorzitter toen hij zei dat het huidige kiesstelsel niet in strijd is met de grondwet. Naar zijn gevoel is het kiesstelsel een democratisch stelsel en functioneert het al jaren goed. Er is geen onevenwichtigheid in het kiesstelsel, omdat de grondwet uitgaat van een districten evenredigheidsstelsel en binnen de districten is als uitwerking daarvan geen sprake van onevenredigheid. De uitspraak van het Constitutioneel Hof is lijnrecht tegen de opvatting van Bee, die secretaris is van de ABOP. Straks moet Bee onpartijdig de voorzittershamer hanteren, waarbij de Kiesregeling tóch moet worden aangepast.

Hoewel de coalitie de Kiesregeling ook op haar agenda heeft, is het duidelijk dat de zienswijzen 180 graden tegenover elkaar staan. Het kan ook zijn omdat de uitspraak van het CHof eerst bestudeerd moet worden, want nog steeds is er een districtenstelsel. Alleen de zetels moeten opnieuw vastgesteld worden. De soep wordt toch niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend. Het is belangrijk dat er een brede politiek-maatschappelijke discussie komt over de kiesregeling. Het beste zou zijn om wetenschappers aan het werk te zetten over de nieuwe zetelverdeling, want de politiek zal in de eerste plaats kijken naar de eigen belangen. Er is genoeg tijd om de Kiesregeling binnenste buiten te keren.

Eigenlijk kan DNA gewoon gehalveerd worden. De helft van het parlement loopt toch de kantjes ervan af en krijgt eind van de maand een mooie vergoeding, ver boven de armoedegrens terwijl het om een parttime job gaat. De meesten hebben een dubbele functie en twee inkomens. Het zou een goede besparing zijn om minder Assembleeleden te hebben, want als ze 55 zijn, krijgen ze ook nog een pensioen uitgekeerd ten koste van de staatskas. En het CHof heeft ook nog vastgesteld dat artikel 9 van de Kiesregeling in strijd is met artikel 55 van de grondwet, want de soevereine wil van het volk wordt niet tot uitdrukking gebracht door het ongelijke stemgewicht. In feite moet zo snel mogelijk de Kiesregeling worden aangepast en vervroegde verkiezingen worden uitgeschreven, want de samenstelling van DNA is in strijd met de grondwet nu artikel 9 en 24 van de Kiesregeling buiten functie zijn. Maar nu hebben de 51 politici weer het laatste woord om de soevereine wil van het volk tot uitdrukking te brengen.

Nita Ramcharan

Ps: Gefeliciteerd met de Internationale Dag der Inheemsen en de Javaanse Immigratie. Wat een mooi land en volk dat met dienend leiderschap in de wereldtop 10 terecht kan komen.