Cuba: Zeeschildpadden kunnen niet ontsnappen aan klimaatverandering

Op Cuba's verafgelegen schiereiland Guanahacabibes kijkt parkwachter Roberto Varela toe hoe een groene zeeschildpad aan land scharrelt en een ritueel zo oud als de dinosauriërs zich ontvouwt. "Om te zien hoe ze hun eieren leggen en om te weten dat hun nesten worden beschermd, daar krijg je het gevoel dat je een verschil maakt", zegt Varela, die toezicht houdt op het schildpaddenonderzoek in een nationaal park dat een groot deel van het schiereiland beslaat.

Tot nu toe zijn de inspanningen van Varela en collega-onderzoekers in het park en de Universiteit van Havana een succes geweest. Hier nestelende schildpadden, ooit bedreigd door stroperij, is in sommige gevallen gestabiliseerd en toegenomen, blijkt uit gepubliceerde onderzoeken, zelfs als het elders in de tropen is verminderd.

Maar Varela, die op de stranden van het schiereiland is opgegroeid, zei dat niet alles goed gaat.

Heuvels roodbruin sargassum-zeewier stapelen zich op op het zand waar jaren geleden weinig was, en blokkeerden de weg van de schildpadden naar broedplaatsen. Op het strand liggen dood koraal, schelphoorn en rotsen, tekenen van steeds frequentere en intensere orkanen. En er komen steeds meer vrouwelijke schildpadden uit, een fenomeen dat wetenschappers toeschrijven aan stijgende nesttemperaturen.

Meer dan twee decennia van onderzoek naar deze stranden, bevestigt de bezorgdheid dat klimaatverandering nieuwe problemen opstapelt, zelfs in omgevingen die zo onontwikkeld en afgelegen zijn als Guanahacabibes aan de uiterste westelijke rand van het eiland, zeggen Cubaanse wetenschappers.

"Het is frustrerend omdat er dingen zijn waar we geen controle over hebben", zegt Julia Azanza, een bioloog en professor aan de Universiteit van Havana die helpt bij het leiden van schildpaddenonderzoek op het schiereiland. "Je kunt een geweldig systeem van natuurbehoud hebben, of zelfs een ongerept gebied, en klimaatverandering heeft nog steeds zijn impact."

Zeeschildpadden zijn van oudsher verhuisd toen de temperatuur of de zeespiegel steeg, op zoek naar gunstiger stranden om hun eieren te leggen. Maar veilige broedparadijzen in de regio zijn nu minder, omdat hotels, wegen, lichten en huizen een groot deel van de nabijgelegen kust van Florida overnemen, evenals het Mexicaanse schiereiland Yucatan en vele Caribische eilanden. "Het voor de hand liggende biologische alternatief, namelijk verhuizen naar andere gebieden, is niet langer een optie", zei Azanza.

Kruispunt oceaan
Het maagdelijke schiereiland Guanahacabibes, beschermd en onontwikkeld, kan een veilige haven zijn voor zeeschildpadden naarmate de gevolgen van klimaatverandering toenemen. Het schiereiland ligt op het kruispunt van het Caribisch gebied en de Golf van Mexico, een magneet voor zeeschildpadden die door oceaanstromingen navigeren.

De witte zandstranden, hoewel ze de afgelopen jaren zijn geteisterd door orkanen, zijn steiler dan die van laaggelegen stranden, waardoor ze minder snel worden verteerd door de stijgende zeespiegel. Ze worden ondersteund door dicht bos bezaaid met palmen die schaduw bieden.

Die elementen maken het park tot een ideaal "laboratorium" om de gevolgen van klimaatverandering te observeren en zich mogelijk aan te passen, zei Osmani Borrego, een andere onderzoeker en parkwachter in Guanahacabibes.

Cuba draagt ​​weinig bij aan de CO2-uitstoot die het klimaat verandert, maar lijdt onevenredig veel onder de gevolgen van een stijgende zeespiegel. "In plaats van vechten, is het een kwestie van leren aanpassen aan de veranderingen", zei Borrego.

Tekenen van hoop glinsteren op dit strand. Op een sterrennacht eind juni navigeerde een groene schildpad op Playa La Barca, in de buurt van het puntje van het schiereiland, door rotsen, koralen en stapels zeewier op weg naar de boomgrens, veilig voor de deining van orkanen en de hitte van de lagere, blootgesteld strand.

Het nestelde zich onder een struik en maakte met moeizame bewegingen van zijn leerachtige vinnen een gat in het zand. Witte eieren ter grootte van een golfbal vielen één voor één, voor een totaal van 132.

"Vanavond gebeurde er iets fantastisch", zei Ryan Betancourt, een student-onderzoeker aan de Universiteit van Havana, ontroerd door de aanblik van de schildpad die een nestplaats koos die minder vatbaar was voor de gevaren van klimaatverandering.

Voor parkwachter Varela, die naast hem keek, zijn zulke kleine overwinningen al beloning genoeg. "Het is een ervaring die niet te beschrijven is", zei hij. "Het geeft je vreugde."