WTO sluit wereldwijde handelsovereenkomsten

De 164 leden van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) hebben vanmorgen vroeg een reeks handelsovereenkomsten goedgekeurd die toezeggingen over vis en garanties over gezondheid en voedselzekerheid bevatten na meer dan vijf slopende dagen van onderhandelingen. De deals zijn tot stand gekomen gedurende vijf dagen onderhandelen op een conferentie van meer dan 100 ministers van Handel.

De bijeenkomst werd gezien als een test voor het vermogen van landen om multilaterale handelsovereenkomsten te sluiten te midden van geopolitieke spanningen die zijn toegenomen door de oorlog in Oekraïne. Afgevaardigden juichten nadat ze vrijdag vlak voor zonsopgang het pakket van zes overeenkomsten hadden aangenomen.

Directeur-generaal Ngozi Okonjo-Iweala vertelde hen: "Het pakket aan overeenkomsten dat u hebt bereikt, zal een verschil maken in het leven van mensen over de hele wereld. De resultaten tonen aan dat de WTO in feite in staat is om te reageren op noodsituaties van onze tijd."

Eerder had ze WTO-leden opgeroepen om na te denken over het "delicate evenwicht" dat nodig is na bijna 24-uurs besprekingen die met twee extra dagen werden verlengd en die soms werden ontsierd door woede en beschuldigingen.

Op een gegeven moment leek een reeks eisen van India, dat zichzelf ziet als de voorvechter van arme boeren en vissers en van ontwikkelingslanden, de besprekingen te verlammen, maar er werd accommodatie gevonden, aldus handelsbronnen.

De regels van de WTO schrijven voor dat alle besluiten bij consensus worden genomen, waarbij elk lid een veto kan uitspreken.

Het pakket, dat Okonjo-Iweala "ongekend" noemde, omvatte de twee meest besproken deals - over visserij en over een gedeeltelijke afstand van intellectuele-eigendomsrechten (IP) voor Covid-19-vaccins.

Het akkoord om de visserijsubsidies aan banden te leggen is pas de tweede multilaterale overeenkomst die nieuwe mondiale handelsregels vastlegt in de 27-jarige geschiedenis van de WTO en is veel ambitieuzer dan de eerste, die bedoeld was om de bureaucratie te verminderen. De overeenkomst met visserijsubsidies heeft het potentieel om de instortende visbestanden om te buigen. Hoewel het aanzienlijk is teruggebracht, kreeg het toch goedkeuring.

"Dit is een keerpunt in het aanpakken van een van de belangrijkste oorzaken van wereldwijde overbevissing," zei Isabel Jarrett, manager van de campagne van The Pew Charitable Trusts om schadelijke visserijsubsidies te verminderen.

De deal over een gedeeltelijke IP-ontheffing om ontwikkelingslanden in staat te stellen Covid-19-vaccins te produceren en te exporteren, heeft de WTO bijna twee jaar verdeeld, maar is uiteindelijk aangenomen. Het heeft ook de felste kritiek gekregen van campagnegroepen die zeggen dat het nauwelijks voortbouwt op een bestaande uitzondering in de WTO-regels en te beperkt is door geen betrekking te hebben op therapieën en diagnostiek.

"Simpel gezegd, het is een technocratische humbug die bedoeld is om reputaties te redden, niet om levens te redden", zegt Max Lawson, covoorzitter van de People's Vaccine Alliance.

Donderdag was er ook een akkoord bereikt over het handhaven van een moratorium op de tarieven voor e-commerce, wat van vitaal belang wordt geacht om het vrije verkeer van gegevens wereldwijd mogelijk te maken.

Over het algemeen gaven veel waarnemers in grote lijnen hun steun en zeiden dat de deals de WTO, die verzwakt was door het verlammende vermogen van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump om in handelsgeschillen in te grijpen, een boost zouden moeten geven, en een koers voor hervorming zouden zetten.

"Er ligt nu een pakket op tafel (van de ministeriële conferentie) dat een echte boost zou geven aan de geloofwaardigheid en kracht van het WTO-systeem", zei John Denton, secretaris-generaal van de Internationale Kamer van Koophandel, voordat het pakket werd aangenomen.