Wat is een parastataal bedrijf?

Een parastataal bedrijf is een bedrijf dat opgericht en gecontroleerd wordt door de overheid maar is inhoudelijk geen overheidsinstelling. Het bezit een zekere vorm van autonomie in het bestuur. De controle van de overheid wordt uitgevoerd door mensen te benoemen in raad van commissarissen in het bedrijf. Er zijn variabele vormen onder dit type van bedrijven en komen het meest voor in Suriname en België. (Wikipedia, 2022)

Uit mijn onderzoek naar parastatale bedrijven in Suriname heb ik geconstateerd dat als het gaat om de controle er maar een type is in Suriname. De overheid trekt alles m.b.t. de controle naar zich toe, ongeacht de deskundigheid van de raadsleden die vaak veel te wensen overlaat. De raadsleden zijn vaak politieke loyalisten die niet competent zijn als gekeken wordt naar de taken die ze toebedeeld krijgen. Via de raadslieden wordt de directie opgedragen politieke vrienden en kennissen in dienst te nemen zonder rekening te houden met het kennisniveau van de bedrijfsvoering. Er wordt door de politiek alles eraan gedaan om in hun vijfjarige zittingsperiode vrienden en kennissen te regelen in strategische toppositie binnen de parastataal bedrijven. Op één volgende regeringen hebben dit ongewenst gedrag voortgezet en de resultaten spreken boekdelen. Alle parastatale bedrijven waar de politiek letterlijk ingenesteld is, zijn failliet geraakt en of worden zwaar gesubsidieerd.

De feitelijke toedracht waarom de bedrijven die over enorme potenties en markten (grote en beschermende marktaandelen) zonder concurrentie beschikken toch over de kop gaan, wordt vanwege de politiek niet aan de samenleving gepresenteerd. Doordat de samenleving niet over de juiste informaties beschikken kan er in de meestal gevallen geen waar oordeel gegeven worden. Politieke opponenten beschuldigen de enkele goed draaiende bedrijven waar de politieke invloed beperkt is gebleven publiekelijk negatief te bekritiseren en dreigen zelf met maatregelen omdat ze hun zin niet kunnen krijgen. DNA-leden die heel weinig of niets weten van bedrijfsvoering doen uitspraken die het geheel van kwaad tot erger maken.

De deskundigen die over de nodige competenties beschikken om de bedrijven met de juiste visie op een bedrijfsmatig wijze te leiden, worden aan een kant gezet door de politiek. De directies krijgen geen ruimte om op een verantwoordelijk wijze te investeren in de bedrijven. Financiële middelen worden gecedeerd, anders ingezet, meestal in de consumptieve sfeer gebruikt en zelf om politieke campagnes te financieren. Pensioenmiddelen worden niet aangewend aan de pensioenfondsen, de politiek eist het meestal op en pensioenfondsen kunnen niet voldoen aan de pensioenverplichtingen. Sommige directieleden hebben verre bevoegdheden en gedragen zich als eigenaren van de bedrijven. Voeren opdrachten van de politieke leiders uit, in het nadeel van de onderneming. Dit zijn enkele voorbeelden van de oneigenlijke zaken/praktijken die de politiek uithaalt in de bedrijven.  Deze donkere wolken schijnen niet op te klaren, hangen jaar in jaar uit op de parastatale bedrijven.

Competente directies kunnen samen met vertegenwoordigers van de medewerkers waaronder de vakbonden in dialoog gaan met de overheid. De bedrijfsvoering bespreken, de functieprofielen en invulling van opengevallen vacature(s) duidelijk presenteren. Diverse Instituten (afhankelijke van de branche) oprichten die op een deskundige wijze de controle uitvoeren en het beleid ondersteunen i.p.v. benoemen van incompetente politieke loyalisten in de rvc’s. Privatisering van de mijnbouw- en koolwaterstoffen bedrijven, hier moet de politiek ver van blijven, omdat in de komende periode de politieke cultuur niet verandert gaat worden. Met het oog op de ontwikkeling van de Oil & Gas Industry in ons, is dit van eminent belang.

Anno 2022 is er geen plek meer voor incompetente managers en leiders van organisatie. De samenleving moet erop toezien dat dit verbetert en geleidelijk aan geëlimineerd wordt. De parastatale bedrijven moeten geen financieringsbronnen meer zijn voor de politiek. Bedrijfsleiders, politieke leiders en vakbondsleiders zijn vaak genoeg te machtig (storen zich aan God noch gebod) en de bedrijven en organisaties betalen letterlijk het gelag. De goeden hierbij niet te na gesproken.