De bezetting van Oekraïens grondgebied door Rusland, is een uiting van expansiedrang van Rusland en is ook het antwoord op de expansiedrang door de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), twee lezingen met een eigen (historische) achtergrond en hetzelfde resultaat: een wereldoorlog.

Kiev, de hoofdstad van Oekraïne, bestond al in de negende eeuw en de heerser van het Kiev-Rus rijk, heette Volodimer. Dit rijk is de bakermat voor wat later Belarus, Rusland en Oekraïne zou worden, maar niet voordat de Sovjet Unie in 1991 door secessie uit elkaar viel in soevereine staten. Wat ooit één was, werd gescheiden. Het schier eiland Crimea was in 1954 door de Russische Republiek aan de Republiek van Oekraïne geschonken en in 1991 was het Oekraïens grondgebied met een mate van autonomie en daarop een Russische militaire basis, wat leidde tot een pakket van afspraken, bekend als de Budapest Memorandum die kortweg inhield dat Rusland bescherming zou bieden aan Oekraïne in ruil voor het gebruik van de militaire basis door Rusland.

Crimea leek wel het paard van Troje, want de beschikking van Rusland over dat gebied, was een politieke troef in Oekraïne en na de nodige spanningen werd de pro Russische regering in 2014 afgezet in de Oekraïne en werd een referendum gehouden in Crimea. De bewoners stemden pro Rusland en de annexatie van Crimea was een feit, het verzet hiertegen, geleid door een rebellerende groep die een zelfstandig Crimea wensten, uitte zich in regelmatige gewelddadige escalaties. Zoveel details, en eigenlijk is dit een greep uit nog veel meer historische details, maken de recente polemiek tussen president Volodymyr Zelensky van Oekraïne en Vladimir Putin tot labyrint van spanningen.

Het eind van de Koude Oorlog bracht met zich mee dat de militaire bondgenootschappen, enerzijds de NAVO o.l.v. de Verenigde Staten van Amerika en West-Europa en anderzijds het Warshau Pact o.l.v Sovjet Unie, de afspraak maakten dat de Sovjet Unie het Warshau Pact zou ontbinden, terwijl de NAVO geen lidmaatschap zou verstrekken aan voormalige Sovjet Republieken. Artikel 5 van het NAVO verdrag legitimeert collectieve militaire acties tegen aanvallen op één der leden. Intussen zijn drie buurlanden van Oekraïne lid van de NAVO. Rusland heeft vooralsnog met deze buurlanden geen geschillen en zitten deze helaas wel met grote aantallen vluchtelingen uit Oekraïne.

Het Handvest (HV) van de Verenigde Naties (VN) geeft met name de Veiligheidsraad van deze organisatie bevoegdheden om in te grijpen bij verstoring van de vrede en daden van agressie, door soevereine staten. Een mooi voorbeeld is toen Irak een invasie pleegde in Kuweit en de Veiligheidsraad op basis van Hoofdstuk 7 van het HV van de VN, militair ingreep om de invasie te beëindigen.

Op 23 februari 2022 startte de militaire bezetting van Oekraïens grondgebied door Rusland. De Veiligheidsraad kwam in actie door een Resolutie te formuleren. China wenste geen resolutie op basis van Hoofdstuk 7 van het HV en na aanpassing van de tekst, sneuvelde de Resolutie die was ingediend door de Verenigde Staten en Albanië vanwege toepassing van vetorecht van Rusland als permanent lid van de Veiligheidsraad.

Het vaststellen van een inbreuk op vrede na deze veto ronde, kan volgens het HV, als de Algemene Vergadering van de VN op verzoek van de Veiligheidsraad in een bijzondere vergadering, de resolutie in stemming brengt.

In 1950 nam de Algemene Vergadering (AV) voor het eerst, het initiatief om de 'Uniting for Peace Resolution' bij 2/3 meerderheid van stemmen in een bijzondere vergadering aan te nemen en (militaire) maatregelen toe te staan tegen de agressor Staat. Nu staat de wereld voor de elfde maal aan de vooravond van een Uniting for Peace Resolution, welke mogelijk een machtiging kan verlenen om militair in te grijpen en de Russische bezetting te beëindigen.

                               

Met spanning kijk ik uit naar de aanpak van de VN in dit conflict, immers grootmachten als China, India en Brazilië  hebben zich tot nu toe steeds neutraal opgesteld. China als permanent lid en India als niet permanent lid hebben zich beide onthouden van stemmen in de Veiligheidsraad. West-Europa en de Amerika's kunnen deze week met de nodige diplomatieke lobby in staat zijn om in de Algemene Vergadering van de VN stemmen te vergaren ten gunste van de resolutie.  De resolutie waartegen Rusland zijn veto heeft gebruikt, zal mogelijk door de Algemene Vergadering worden aangenomen en als niet bindend, maar wel politiek zwaarwichtig, tot een isolement van Rusland leiden.

Hoezeer Rusland zal lijden onder dit isolement, is een kwestie van tijd. Natuurlijk zijn er meerdere scenario's mogelijk, echter lijkt deze geïllustreerde, het meest hoopgevend voor de stopzetting van de militaire bezetting.