Operatie geslaagd…

Met de goedkeuring van het Surinaamse Herstelplan door het IMF is het vertrouwen in Suriname hersteld. Het vertrouwen was in 2016 verbrijzeld door een partij die zelfs God om de tuin probeerde te leiden. De Surinaamse president is weer overal ter wereld welkom en wordt hartelijk ontvangen. Op macroniveau zijn er tekenen van herstel: de wisselkoers blijft redelijk waterpas, het begrotingstekort is verminderd, de economische krimp is afgenomen van -15,9 % in 2020 naar -3,5% in 2021, en dit jaar wordt een groei verwacht van 1,8%, dus de recessie neemt af. Ook het IMF verwacht dat de inflatie in de loop van 2022 zal halveren. Dat zijn veelbelovende cijfers. Ondanks de ellende van de Covid-19 pandemie kruipt Suriname langzaam uit het diepe dal. Het heeft achttien maanden geduurd - dat is de zwangerschapsduur van een wijfjesolifant. Zonder ingrijpende maatregelen zouden de inflatie en de wisselkoers monsterlijk hoog zijn geworden. Vergeleken met de jaarinflatie van 586,5% in 1994, is de jaarinflatie van 60% in 2021 een babyinflatie.

Voor de kleine man blijft het zuur. Op microniveau zijn de prijzen van goederen en diensten onbetaalbaar geworden. Dit is de schuld van de vorige regering, maar deze regering is verantwoordelijk. De vorige regering gebruikte de geldpers - ze feestte elke dag. Ze gaf 100 gulden uit en ontving maar 50 gulden. Wie betaalt de overige 50 gulden? U (via de belasting die inflatie wordt genoemd). Deze regering trapt op de rem. Om de stijgende inflatie te stoppen, gebruikt ze het juiste medicijn: bezuinigen op overheidsuitgaven en stoppen met monetaire financiering. Maar de bijwerking is een verergering van de armoede. Dit maakt de regering impopulair. De regering zou eigenlijk 60% van het salaris van de vorige regering moeten terugvorderen, als straf voor de hoge inflatie en als waarschuwing voor de toekomst.

Herstel duurt langer als er geen geld is. Een patiënt die een dijbeen breekt, mag niet verwachten dat hij direct na de operatie vrolijk kan rondhuppelen alsof er nooit iets gebroken is. En terwijl de economie herstelt, moet er voor de armen worden gezorgd. Maar wie is er arm? Sommigen voelen zich arm als ze niet elke dag kip kunnen eten of geen auto hebben… Arm zijn degenen die niet kunnen werken vanwege een lichamelijke of geestelijke handicap. Iemand die kan werken en ervoor kiest om thuis te blijven of op straat te hangen en te mopperen, verdient geen steun. Er zijn arme mensen die veel bereiken met het weinige dat ze bezitten, omdat ze kansen grijpen die zich voordoen.

Voor de armen staan vooral een paar heel basale zaken op het spel: kunnen eten, in het openbaar netjes gekleed kunnen verschijnen, toegang hebben tot onderwijs, kinderopvang, gezondheidszorg en een krant. De overheid moet zorgen voor een eerlijke inkomensverdeling. Met andere woorden: de taart moet eerlijk worden verdeeld - 1% mag niet het grootste deel opeten - , maar het moet ook groter worden gemaakt, zodat iedereen meer te eten heeft.

Er zijn blijkbaar niet genoeg knappe koppen om het Herstelprogramma van de regering soepel uit te voeren. Want bij elke crisis trekken de beste mensen weg, op zoek naar een hand die hen beter voedt. Meer salaris is een profylactisch middel tegen braindrain. Maar pas afgestuurde jongeren die geen passende baan kunnen vinden pakken ook hun koffers, en je ziet ze nooit meer terug, uit frustratie door vriendjespolitiek. De regering zou immigratie van slimme arbeidskrachten serieus moeten overwegen als economisch model.

President Santokhi heeft gelijk: de financiën van het land zijn onder controle. De regering weet hoe ze met geld om moet gaan: ze geeft niet meer uit dan ze verdient, spaart, leent niet onverantwoord en budgetteert beter. Maar zolang de productie niet stijgt en er niet genoeg geld wordt verdiend, blijft de economie haperen. Een economie is pas stabiel als het bbp in een vrij constant tempo groeit en de inflatie laag en stabiel blijft.

Het is geen prestatie om president te zijn als de schatkist goed gevuld is en de wisselkoers laag en stabiel is, zoals in 2010. Daarom verdient de regering Santokhi een voldoende voor haar verstandige financiële beleid. Ze is erin geslaagd om behoorlijk ingrijpende veranderingen door te voeren, onder zeer moeilijke omstandigheden, waarin alles echt tegenzit, en het lijkt erop dat deze uiteindelijk positieve effecten zullen hebben.

Het land dreigt niet langer financieel in te storten, maar er is wel sociale onrust. Het ligt niet aan de werklust van de president. Die trekt de kar als een paard. Energie is zijn belangrijkste eigenschap. Dat kun je respecteren. Maar wat heb je eraan als de nationale economie technisch helemaal op orde is, maar veel mensen en bedrijven het niet overleven? Dan wordt het in 2025 een cliché: operatie geslaagd, patiënt overleden.

D. Balraadjsing