EU-satellietgegevens: Afgelopen zeven jaar heetste ooit

Volgens nieuwe gegevens van het satellietsysteem van de Europese Unie (EU) waren de afgelopen zeven jaar de warmste ooit. De Copernicus Climate Change Service zei dat 2021 het vijfde warmste jaar was, met recordbrekende hitte in sommige regio's. En de hoeveelheid opwarmende gassen in onze atmosfeer bleef toenemen.

Regeringen zetten zich in om de mondiale temperatuurstijging te beperken tot 1,5°C om klimaatverandering tegen te gaan. Maar wetenschappers waarschuwen dat de tijd snel opraakt. De milieu-, menselijke en economische kosten van hogere temperaturen worden al wereldwijd gezien.

Europa beleefde de warmste zomers en temperatuurrecords in het westen van de VS en Canada werden met meerdere graden gebroken. Extreme bosbranden in juli en augustus hebben bijna hele steden platgebrand en honderden mensen gedood.

"Deze gebeurtenissen zijn een sterke herinnering aan de noodzaak om onze manier van doen te veranderen, beslissende en effectieve stappen te zetten in de richting van een duurzame samenleving en te werken aan het verminderen van de netto koolstofemissies", legt Carlo Buontempo, directeur van de Copernicus Climate Change Service, uit.

De Copernicus-gegevens zijn afkomstig van een constellatie van Sentinel-satellieten die de aarde vanuit een baan om de aarde volgen, evenals metingen die op grondniveau zijn uitgevoerd.

Vijfde warmste jaar
Copernicus-gegevens toonden aan dat 2021 de vijfde heetste ooit was, iets warmer dan 2015 en 2018. Alles bij elkaar genomen waren de afgelopen zeven jaar met een duidelijke marge de warmste zeven jaar ooit gemeten, legde het bureau uit. De gemiddelde temperatuur in 2021 lag 1,1-1,2°C boven het pre-industriële niveau van zo'n 150 jaar geleden.

Het bureau zei dat de temperaturen aan het begin van het jaar relatief laag waren in vergelijking met de afgelopen jaren, maar dat de maandelijkse temperaturen in juni op zijn minst bij de warmste vier ooit waren.

Plaatsen met bovengemiddelde temperaturen waren onder meer de westkust van de VS en Canada, Noordoost-Canada en Groenland, grote delen van Noord- en Centraal-Afrika en het Midden-Oosten.

Het weerfenomeen dat bekend staat als La Niña - wanneer de oppervlaktetemperaturen van het zeewater koeler zijn - droeg begin en eind 2021 bij aan ondergemiddelde temperaturen in West- en Oost-Siberië, Alaska en de centrale en oostelijke Stille Oceaan.

Warmste zomer Europa
Over het algemeen lag de jaarlijkse temperatuur in Europa buiten de tien warmste jaren ooit, maar de zomer was de heetste. In juli en augustus raasde een hittegolf door de Middellandse Zee, die vooral Griekenland, Spanje en Italië trof.

Op Sicilië werd 48,8°C graden gemeld, waarmee het record van Europa voor de hoogste temperatuur met 0,8°C werd verbroken.

De hoge temperaturen in de oostelijke en centrale Middellandse Zee werden gevolgd door hevige bosbranden, met name in Turkije, maar ook in Griekenland, Italië, Tunesië en Algerije.

En Europa zag ook extreem nat weer, met enorme overstromingen die delen van Duitsland, België en Nederland verwoestten.

Deze gebeurtenissen maakten deel uit van hetzelfde beeld van weersystemen die werden verstoord door klimaatverandering.

Opwarmingsgassen verhoogd
De concentratie in de atmosfeer van de aarde van twee gassen die een belangrijke bijdrage leveren aan de klimaatverandering is in 2021 gestegen, aldus Copernicus. De kooldioxideconcentraties bereikten vorig jaar 414,3 delen per miljoen, met een vergelijkbaar tempo als in 2020.

Maar wetenschappers merkten op dat het methaangehalte in de atmosfeer toenam tot een ongekend niveau van ongeveer 1.876 deeltjes per miljard. De groeisnelheid van methaan was ook hoger dan in 2020 - Copernicus zei dat beide cijfers erg hoog waren in vergelijking met de afgelopen twee decennia aan satellietgegevens.

Wetenschappers zeggen dat het belangrijk is om het methaangehalte te verlagen omdat het krachtiger is dan CO2, maar het blijft veel korter lang in de atmosfeer van de aarde.

De toenemende concentraties van deze gassen vertoonden geen tekenen van vertraging, concludeerde Vincent-Henri Peuch, directeur van de Copernicus Atmosphere Monitoring Service.

De komende dagen zullen meer gegevens over de temperaturen van 2021 worden vrijgegeven door andere instanties, waaronder de NASA en het Britse Met Office.