Vijf lichtpunten voor het milieu in 2021

Van recordhittegolven die verwoestende bosbranden veroorzaakten in het Russische Siberië, tot een langdurige droogte die Zuid-Amerika trof en de ergste overstromingen in Zuid-Sudan in 60 jaar, er is genoeg slecht nieuws geweest als het gaat om de toestand van het mondiale milieu in 2021.

Maar te midden van een jaar van verslechtering van de milieustress - waaronder meestal ondoeltreffende internationale klimaatonderhandelingen in Glasgow, sprinkhanenplagen die gewassen verwoesten in Oost-Afrika en een hele stad die door brand wordt verwoest in het westen van Canada - zijn er enkele kleine sprankjes hoop ontstaan.

Als het gaat om de toestand van planeet Aarde, hebben wetenschappers en natuurbeschermers vijf van de belangrijkste goed nieuwsverhalen uit 2021 naar voren gehaald:

1) De ozonlaag is aan het genezen
Het was een van de belangrijkste milieu issues van de jaren tachtig: proberen te voorkomen dat het gat in de ozonlaag, dat de planeet beschermt tegen schadelijke UV-stralen, groter wordt. Activisten mobiliseerden straatprotesten en politici hielden toppen.

En er is verandering gaande, volgens een recente studie van het Amerikaanse National Center for Atmospheric Research (NCAR): Vanwege het Montreal Protocol van 1987, een wereldwijde overeenkomst om bijna 100 door de mens gemaakte chemicaliën te reguleren die de ozonlaag aantasten, zullen 443 miljoen Amerikanen waarschijnlijk tot het einde van deze eeuw van huidkanker gespaard blijven.

Het gat in de ozonlaag blijft enorm – ongeveer zo groot als Noord-Amerika – maar het herstelt zich volgens de VN met een snelheid van één tot drie procent per tien jaar. Het gat boven delen van het noordelijk halfrond zal naar verwachting volledig genezen zijn tegen 2030, met volledig herstel van het zuidelijk halfrond en de poolgebieden tegen 2060, volgens VN-gegevens.

Wereldwijde actie tegen het probleem via het Montreal Protocol heeft meer dan 99 procent van de potentiële gezondheidseffecten voorkomen die anders zouden zijn opgetreden door ozonvernietiging, meldde NCAR.

2) 'Coral IVF' helpt het Great Barrier Reef van Australië
's Werelds grootste levende structuur wordt bedreigd door stijgende oceaantemperaturen die verband houden met klimaatverandering, die koraalverbleking hebben veroorzaakt.

Dit jaar was er echter enig herstel op het Great Barrier Reef. Wetenschappers hebben kunstmatige zwembaden gebruikt in een proces dat vergelijkbaar is met in-vitrofertilisatie (IVF), waarbij eieren worden verplaatst uit delen van het rif waar koraal groeit. Deze worden vervolgens overgebracht in een poging om gebieden die zijn getroffen door verbleking of vernietiging door stormen te regenereren.

Het proces van geassisteerde paai, genaamd "koraal IVF", hielp dit jaar de geboorte van miljarden nieuwe koraalbaby's, in een explosie van kleuren. Het rif wordt nog steeds geconfronteerd met aanzienlijke gevaren, maar wetenschappers en natuurbeschermers hopen dat dit soort technologieën een breder herstel kunnen stimuleren in de riffen van de wereld, waar ongeveer een kwart van het zeeleven leeft.

3) Chinese reuzenpanda's niet langer 'bedreigd'
China, de thuisbasis van meer dan 1.800 reuzenpanda's die in het wild leven, meldde in juli dat de iconische beren niet langer officieel "bedreigd" zijn. Dankzij instandhoudingsinspanningen worden ze nu geclassificeerd als gewoon "kwetsbaar".

De International Union for the Conservation of Nature, een onafhankelijke trackinggroep, heeft enkele jaren eerder een soortgelijke beoordeling gemaakt.

Volgens de Chinese autoriteiten is de verbetering van de populatie reuzenpanda's gedeeltelijk te danken aan een uitgebreid netwerk van beschermde gebieden in het dichtstbevolkte land ter wereld, dat ongeveer 18 procent van China's landmassa beslaat.

4) Opwekking hernieuwbare energie bereikt recordhoogte
Ondanks problemen met de toeleveringsketen door de Covid-19-pandemie, werd verwacht dat 2021 een historisch hoogtepunt zou worden voor nieuwe productiecapaciteit voor hernieuwbare energie.

Met nieuwe zonne-installaties, windparken en andere technologieën heeft de wereld dit jaar 290 gigawatt aan productiecapaciteit voor hernieuwbare energie toegevoegd, volgens een rapport dat deze maand is gepubliceerd door het in Parijs gevestigde International Energy Agency. Ter vergelijking: dat is twee keer zoveel als de totale elektriciteitsopwekkingscapaciteit van Canada van ongeveer 145 gigawatt.

Op basis van deze trends zou de capaciteit voor hernieuwbare energie in 2026 de huidige wereldwijde capaciteit van fossiele brandstoffen en kernenergie samen kunnen overtreffen. Wereldwijd zal naar verwachting meer dan 90 procent van de nieuwe elektriciteitsopwekkingscapaciteit in de komende vijf jaar afkomstig zijn van hernieuwbare energiebronnen. Het groeitempo is echter nog steeds niet snel genoeg om het doel van netto nul CO2-uitstoot in 2050 te bereiken.

5) Beschermd gebied breidt zich uit rond de Galapagos-eilanden
In de 19e eeuw inspireerde het verbazingwekkende dierenleven op de afgelegen Galapagos-eilanden Charles Darwin tot het schrijven van On the Origin of Species en het pionieren van de evolutietheorie.

In november kondigde de president van Ecuador aan dat een beschermd zeegebied rond de Galapagos zou worden uitgebreid met 60.000 vierkante kilometer.

De thuisbasis van onder andere reuzenschildpadden, zeeleguanen, pinguïns, zeeleeuwen en fregatvogels, wordt bedreigd door klimaatverandering, illegale visserij en andere uitdagingen. Milieuactivisten hopen dat uitbreiding van het beschermde gebied zal bijdragen aan het behoud van de unieke natuurlijke schoonheid en dieren in het wild.