's Werelds grootste telescoop start historische missie

De James Webb-telescoop van US$ 10 miljard heeft de aarde verlaten op zijn missie om de eerste sterren te laten zien die het heelal verlichten. Het observatorium werd naar de hemel getild door een Ariane-raket vanaf de Kourou-ruimtehaven in Frans-Guyana.

De vlucht naar een baan om de aarde duurde iets minder dan een half uur, met een signaal dat een succesvol resultaat bevestigde, opgepikt door een grondantenne bij Malindi in Kenia.

Webb, genoemd naar een van de architecten van de Apollo-maanlandingen, is de opvolger van de Hubble-telescoop.

Ingenieurs die samenwerken met de Amerikaanse, Europese en Canadese ruimteagentschappen hebben het nieuwe observatorium echter gebouwd om 100 keer krachtiger te zijn.

"Tijdens het opstijgen van een tropisch regenwoud naar de rand van de tijd zelf, begint James Webb aan een reis terug naar de geboorte van het heelal", zei de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie (NASA) tv-commentator Rob Navias op het moment dat de raket de aarde verliet.

Er werd reikhalzend uitgekeken naar de lancering, maar er was ook veel angst. Duizenden mensen over de hele wereld hebben de afgelopen 30 jaar aan het project gewerkt, en hoewel de Ariane een zeer betrouwbaar voertuig is, zijn er geen garanties als het om raketten gaat.

De lancering van Webb is slechts het begin van wat de komende zes maanden een complexe reeks eerste activiteiten zal zijn. De telescoop wordt op weg gezet naar een waarnemingsstation zo'n 1,5 miljoen km buiten de aarde.

Tijdens de reis naar deze locatie zal Webb zichzelf moeten uitpakken uit de gevouwen configuratie die hij bij de lancering heeft aangenomen - als een vlinder die uit zijn pop komt.

Dit zal niet gemakkelijk zijn, gaf NASA-beheerder Bill Nelson toe: "We moeten ons realiseren dat er nog talloze dingen zijn die moeten werken en ze moeten perfect werken. Maar we weten dat er een grote beloning is, daar waar er groot risico is. En dat is waar het hier allemaal om gaat. En daarom durven we te verkennen."

De kern van de mogelijkheden van de nieuwe faciliteit is de 6,5 meter brede gouden spiegel. Dit is bijna drie keer breder dan de primaire reflector op Hubble.

De vergrote optica, gecombineerd met vier supergevoelige instrumenten, moet astronomen in staat stellen dieper in de ruimte - en dus verder terug in de tijd - te kijken dan ooit tevoren.

Een belangrijk doelwit zal het tijdperk zijn van de pioniersterren die een einde maakten aan de duisternis die volgens de theorie de kosmos in zijn greep had gehouden, kort na de oerknal, meer dan 13,5 miljard jaar geleden.

Het waren de kernreacties in deze objecten die de allereerste zware atomen zouden hebben gesmeed die essentieel zijn voor het leven - koolstof, stikstof, zuurstof, fosfor en zwavel.

Een ander overkoepelend doel voor Webb is het onderzoeken van de atmosfeer van verre planeten. Dit zal onderzoekers helpen in te schatten of deze werelden op enige manier bewoonbaar zijn.