Chili houdt meest verdeelde verkiezingen

Chilenen stemmen vandaag in wat algemeen wordt gezien als de meest verdeeldheid zaaiende presidentsverkiezingen sinds de terugkeer van het land naar de democratie in 1990. Tegenover elkaar staan een ultrarechts voormalig congreslid en een linkse die zijn steun heeft gegeven aan massale straatprotesten.

Jose Antonio Kast, een 55-jarige katholiek en vader van negen kinderen, heeft beloofd de misdaad te bestrijden. Hij prees de neoliberale 'economische erfenis' van de voormalige dictator Augusto Pinochet. Zijn openhartige praatjes, algemeen conservatisme en soms eigenzinnige beleidsideeën, zoals het bouwen van een greppel om illegale immigratie te beteugelen, hebben regelmatig vergelijkingen getrokken met de voormalige Amerikaanse president Donald Trump en de Braziliaanse Jair Bolsonaro.

Dan is er de linkse wetgever Gabriel Boric (35) die in 2011 de studentenprotesten leidde die verbeteringen aan het onderwijssysteem van Chili eisten. Hij heeft beloofd het laissez-faire economische model (vrije economie) van het land te schrappen en tegelijkertijd de milieubescherming en inheemse rechten te versterken. In grote lijnen vertegenwoordigt hij een significante breuk van de conservatieve naar de centristische politiek die de Chileense politiek decennia lang heeft gedomineerd.

"Ik stem op Boric omdat hij jong is, omdat het goed is om ruimte te geven aan de nieuwe generaties", zegt Sandra Astorga (55), een huisvrouw in het centrum van Santiago.

De verkiezingen komen na twee jaar van dramatische, soms gewelddadige straatprotesten door Chilenen die verbetering van de levenskwaliteit eisen. De demonstraties hielpen de kandidatuur van Boric voort te stuwen, die een groot deel van de race een comfortabele voorsprong had.

Maar toenemende vermoeidheid onder Chilenen die politiek geweld zat zijn, gecombineerd met een wijdverbreide perceptie dat misdaad toeneemt, heeft Kast gestimuleerd. "Hij gaat de drugshandel, die ons land zoveel schade berokkent, verslaan", zegt Gloria Reyes Flores (66), een weduwnaar in de chique wijk Las Condes in Santiago. "Hij gaat ook de immigratie controleren, want er zijn veel immigranten die Chili kwaad willen doen."

In de meeste peilingen won Kast de meeste stemmen met een paar procentpunten, terwijl een waarschijnlijke tweede ronde in december buitengewoon competitief zou zijn.

Een wild card zijn de prestaties van de meer gematigde kandidaten in de race. Centrumrechts Sebastian Sichel en centrumlinks Yasna Provoste hebben beide een peiling tussen 10% en 15%, minstens 10 procentpunten lager dan Kast en Boric. Maar opiniepeilingen zeggen dat een verrassing nog steeds mogelijk is, aangezien miljoenen kiezers onbeslist blijven.

Zonder enige verrassing zullen Kast en Boric zich inspannen om Sichel- en Provoste-kiezers over te halen in de potentiële tweede ronde, gepland voor 19 december, waardoor de meer gematigde kanshebbers potentiële kingmakers worden.

Als een van de twee topkandidaten erin slaagt om 2 miljoen stemmen te winnen, zegt Kenneth Bunker, directeur van politiek adviesbureau Tresquintos, dan zou dat een goede indicatie kunnen zijn dat ze hun basis voldoende hebben verbreed om in een eventuele tweede ronde te winnen.

De stembureaus zijn vanmorgen om 08.00 uur lokale tijd geopend en sluiten om 18.00 uur. De resultaten worden kort daarna verwacht.

Ook liggen alle 155 zetels in het lagerhuis van Chili, 27 van de 50 zetels in het hogerhuis van het land en alle posities in de 16 regionale raden van het land voor het grijpen.