Het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP) is genoodzaakt om na 20 jaren de hartoperaties en de zorg daaromheen, stop te zetten. Er is een ernstig tekort aan de essentiële medicijnen, verbruiksmateriaal, financiële middelen en deskundig personeel. Meer dan 70 procent van dit specialistisch personeel is vertrokken. De financiële crisis verergert de situatie. Suriname één van de weinige landen in het Caribisch gebied die deze geavanceerde dienst kan aanbieden, ook voor een derde van de internationale tarieven. Dit medische wapenfeit dreigt nu tot het verleden te gaan behoren.  

Hart- en longchirurg Pieter Voight en Kenneth Pickering, hoofd van het Thoraxcentrum, zijn zichtbaar gebelgd over de situatie. "Wij willen werken," benadrukken ze “maar een chirurg kan een operatie niet doen als er zaken ontbreken.” De dienst ligt vrijwel stil. “Het gaat niet om een staking," beklemtoont Pickering. “We hebben wat spulletjes bewaard voor een uitzonderlijk spoedgeval. Maar de geplande ingrepen bij de hartchirurgie en interventiecardiologie moeten we voor nu laten liggen.”

Tevergeefs aandacht gevraagd
Voight is de enige hartchirurg van het land. “Al jaren zijn we bezig de situatie aan te kaarten, dat het zo niet verder kan,” merkt hij op. “Deze week heb ik gewoon de beslissing moeten nemen om op deze manier niet langer door te gaan. Het is niet verantwoord.” Om een hartoperatie uit te voeren is er kader nodig, in zowel de operatiekamer als bij de nazorg. Die zijn door de jaren heen ook aangetrokken of binnenshuis opgeleid.  

Maar de mensen trekken massaal weg. “Meer dan 70 procent is vertrokken, waaronder de Filipijnen en de krachten die we zelf hebben opgeleid,” merkt Voight op. “Je kunt hen niet kwalijk nemen. De mensen met deze kennis en kunde zijn schaars in de wereld. Ze gaan naar de landen waar ze met open armen worden ontvangen. Ze kunnen daar een beter leven opbouwen.” Het probleem van het nodige kader is “misschien gemakkelijker te verhelpen,” merkt de chirurg op. Door te blijven opleiden. Een moeilijke maar geen onmogelijke taak.

Tariefaanpassing uitgebleven
Een hartoperatie kost rond de US$ 20.000. In AZP kon die voor een derde daarvan worden uitgevoerd. “We krijgen vanaf 2006, SRD 20.000,” geeft Voight aan. “Het bedrag is hetzelfde gebleven maar door de steeds stijgende koers kwam dat tarief in gedrang. Met de koers van SRD 21 voor de US-dollar, is het tarief nu rond de US$ 1000. Het ziekenhuis kan daar bijna niets mee doen want daaruit moet alles betaald worden. Alleen het gebruik van een hart-long machine kost per operatie tussen de 600 en 800 euro.”

Pickering deelt mee dat de situatie al bekend is bij het ministerie van Volksgezondheid. “We hebben zo vaak gezegd dat als er geen tariefaanpassingen komen, we dit soort dure behandelingen niet meer gaan kunnen uitvoeren,” geeft hij aan. “Nu zijn we op dat punt beland. Daarnaast zijn zoveel essentiële medicijnen en verbruiksartikelen er niet meer. De hartchirurgie en interventiecardiologie wordt nog steeds veel te weinig betaald. Het dotteren van mensen (de bloedvaten verbreden met een ‘ballon’ zodat er weer bloed kan stromen) is nog steeds een probleem. Omdat de spullen die we moeten aanschaffen nog duurder zijn geworden door de koers. Daarom is aanpassing van de tarieven nodig. Er moet in elk geval een structurele oplossing komen om deze dure zorg te financieren.”

Noodkreet
Pickering en Voight roepen alle directies van ziekenhuizen, verzekeraars, beleidsmakers en de politiek op te werken aan behoud van de dienst. Een essentiële dienst omdat hart- en vaatziekten, voor de Covid-19-pandemie, de nummer één doodsoorzaak van Surinamers is geweest. Voight: “We gaan misschien een pas op de plaats moeten maken voor een paar maanden of jaren. En zodra het niveau van het ziekenhuis weer op peil is en het weer veilig is, zullen we hervatten.” AZP is het enige ziekenhuis dat hartoperaties uitvoert. Eén van de weinige in het Caribisch gebied.

“De veiligheid van de patiënt staat voorop,” benadrukt Voight. “De mensen vertrouwen mij hun hart en leven toe. Dat wil ik met liefde blijven doen als ik weet dat ik over alle middelen beschik. Een hartoperatie is en blijft een grote operatie. Eentje waar we heel veel ervaring mee hebben en prachtige resultaten mee boeken. Maar dat kan alleen als we alle spullen hebben en het ziekenhuis op een hoog niveau functioneert.”

Voight en Pickering geven aan dat meerdere medische specialismen met soortgelijke problemen te maken hebben. Sommige van ze zijn essentieel om een hartoperatie mogelijk te maken. “20 jaren hebben we dit opgebouwd, kennis en kunde hebben we gebundeld. Het zou zonde zijn als dit uiteenvalt,” geeft Pickering aan. “Ik hou mijn hart vast als onze enige hartchirurg hier niet meer kan werken en zijn biezen pakt om ergens anders te gaan waar hij wel kan opereren.” Pickering rekent op een oplossing: “We hopen dat dit wordt opgevangen, dat we gauw aan tafel gaan om te praten, om samen aan een oplossing te werken.”