De wereld rondom ons verandert snel en wordt gekenmerkt door een hoge graad van onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit (Krämer, Burgartz, Mack, & Khare, 2016). Vernieuwingen stellen steeds opnieuw de vraag hoe mensen leven, werken, zich verplaatsen en ontspannen (Rosa, 2015). Ook het onderwijs in Suriname als deel van de wereld is niet immuun voor de impact die maatschappelijke veranderingen met zich meebrengen.

Ook heel wat economische ontwikkelingen hebben hun impact op het onderwijsveld. De kenniseconomie zorgt ervoor dat de levensduur van kennis steeds korter wordt. Hierdoor wordt de vaardigheid om levenslang en autonoom te leren  steeds belangrijker.

Ook verandert de positie van het onderwijs in de maatschappij. Aangezien kennis altijd en overal opgedaan kan worden, verliest het onderwijs zijn exclusieve recht op leerinstelling. Wat betreft soort jobs die in de toekomst belangrijk zullen worden, wordt een sterke groei verwacht van jobs binnen architectuur, ingenieurs- en computerwetenschappen en wiskunde. Jobs binnen vervaardiging en productie, en administratie zullen echter dalen. In andere sectoren zijn de effecten gemengd, of zal de vraag stabiel blijven. Over het algemeen en in alle sectoren zullen meer hogeropgeleide  profielen nodig zijn dan lager opgeleide profielen. Daarom wordt het meer dan ooit ook belangrijk om de ongekwalificeerde uitstroom te beperken. Het veranderende soort jobs hebben hun impact op het curriculum dat onderwezen zal worden op school.

De economische ontwikkelingen wijzen op een belangrijk aandachtspunt voor toekomstige participatie van vrouwen op  de arbeidsmarkt. De vraag naar functies binnen administratie en kantoor (functies met een traditioneel hoog aandeel vrouwelijke werknemers) zal in de toekomst sterk dalen. Als de maatschappij ervoor wil zorgen dat vrouwen in de  toekomst evenveel zullen kunnen participeren op de arbeidsmarkt, zal het onderwijs meisjes al vroeg warm moeten maken voor wetenschappen, techniek en wiskunde, de sectoren met het grootste verwachte groeipotentieel. De globalisering van de economie heeft onder meer als gevolg dat scholen verder zullen internationaliseren.

Ook de verschuiving van de wereldmachten, waarbij China in de loop van de jaren de grootste economische macht zal zijn, heeft mogelijk een invloed op welke talen op school onderwezen zullen worden. De komende jaren worden ook gekenmerkt door toenemende armoede en ongelijkheid. Voor het onderwijs heeft die evolutie onder meer tot gevolg dat een focus op gelijke onderwijskansen in de toekomst nog belangrijker wordt. De ontwikkeling van een duurzame economie zorgt ervoor dat aandacht voor het milieu en milieueducatie op school ook toenemend belangrijk wordt.

Wat betreft het curriculum zal het accent in de toekomst meer op vaardigheden en attitudes komen te liggen dan op kennis. Dit heeft te maken met het feit dat kennis snel veroudert en overal toegankelijk is. Toch blijft een goede basiskennis ook belangrijk om de aangeleerde competenties adequaat in te zetten in nieuwe contexten.

Sleutelcompetenties die door de literatuur aangeduid worden als toenemend belangrijk, zijn onder meer:

(1) competentie in de instructietaal (in dit geval het Nederlands en in andere talen (chinees, Engels, Portugees, Spaans, Frans, Duits);

(2) wiskunde, techniek en wetenschappen;

(3) digitale competenties;

(4) levenslang leren;

(5) ondernemingszin;

(6) sociale competenties en verantwoordelijkheid;

(7) kunnen omgaan met diversiteit;

(8) kritisch denken en probleemoplossende vaardigheden;

(9) zorg dragen voor de omgeving en de natuur;

(10)  flexibel omspringen met veranderingen. 

Ik willen hierbij benadrukken dat deze lijst niet exhaustief is, en dat ook nog andere competenties een toenemende rol kunnen spelen in het onderwijs van de toekomst.