Wat op woensdag 6 januari in de Amerikaanse hoofdstad Washington begon als een geordende demonstratie van Trump-aanhangers, ontaarde in een dodelijke bestorming van het parlementsgebouw, het Capitool. Amerikaanse rechts extreme elementen hebben met hun bestorming van het Amerikaanse Congres een staatsgreep nagebootst - zowel als farce en als dreiging - om te laten zien waaroet ze in staat zijn of wat ze bereid zijn te doen. Bij de bestorming zijn vijf doden gevallen. De bestorming kon eindigen in een bloedbad als de demonstranten gewapend waren geweest. Deze actie komt niet uit de lucht vallen, het gist al langer binnen de Amerikaanse samenleving.

De schokkende beelden van de bestorming die de wereld ingingen, krijg je als je een situatie hebt waar aan de ene kant miljoenen uit de boot vallen en het gevoel hebben dat ze niet meer tellen of gehoord worden en aan de andere kant een haatbeweging die jarenlang racisme en verdeeldheid zaait. President Trump riep tijdens de bestorming van het Capitool in een videoboodschap op Twitter op tot kalmte, maar hij bleef tegelijk benadrukken dat hij de verkiezingen gewonnen zou hebben. Zijn zoveelste valse claim op sociale media. Valse informatie, nep nieuws of 'fake news' had wel degelijk invloed op wat zich de vorige week voltrok in de Amerikaanse hoofdstad. De menigte die het Capitool bestormde, gelooft leugens, onder meer dat de laatst gehouden Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn vervalst. Dit is de boodschap die Trump al maanden herhaalt zonder dat hij hiervoor harde bewijzen heeft.

Fake news
Het begrip 'fake news' zit ingebakken in het wereldwijde bewustzijn. De term is vanaf 2017 een wereldwijd begrip dankzij Trump die deze uitdrukking bedacht heeft. Voor Trump is alles buiten zijn leefwereld nep. Trump heeft vier jaar leugens en desinformatie verspreid, bewust valse informatie verstrekt om verwarring te zaaien. In 2020 bereikt Trump met zijn 'alternatieve feiten' een triest dieptepunt met zijn foute informatie over de wereldwijde Covid-19-uitbraak en het uitspreken van zijn publieke steun voor de QAnon-samenzweringstheorie. De extreemrechtse complottheorie beschrijft de zogenaamde plannen van een 'deep state' gericht tegen Trump en zijn aanhangers. Volgens de theorie wordt de wereld bestuurd door een satanische- en pedofiele elite en is Trump gekozen om de 'deep state' te ontmantelen.

Verschillende realiteit
Volgens politieke analisten uit de hele wereld leven veel Amerikanen in een verschillende realiteit die mede veroorzaakt wordt door televisiezenders, social media platforms, online desinformatie en mediamanipulatie. Iets waar de Surinaamse samenleving ook mee te kampen krijgt. Na de bestorming van het Capitool haalde Twitter Trump voor twaalf uur van haar platform. Naderhand heeft Twitter het profiel van Trump definitief verwijderd en al zijn berichten verwijderd. Trump mag nu ook geen andere profielen gebruiken, inclusief het officiële account van de Amerikaanse president. Twitter draagt dit account op 20 januari, de dag van de inauguratie van de nieuwe president, over aan Joe Biden. Op Facebook is de pagina van Trump voor 'onbepaalde tijd' opgeschort.

Schadelijke gevolgen
Het is makkelijker om eigen informatiekanalen vorm te geven en alleen de informatie te ontvangen die in je straatje past. Juist hier schuilt het gevaar dat je steeds minder in aanraking komt met andere denkbeelden. De afgelopen decennia zijn de media in de VS erg gepolariseerd geworden. Conservatieven in de VS hebben eigen kanalen zoals 'Fox News' en eigen tijdschriften als 'The Atlantic'. Progressieven hebben nieuwsbronnen als 'MSNBC' en 'The Huffington Post'. Tussen de conservatieven en de progressieven is de afstand haast onoverbrugbaar, de twee groepen lijken in een verschillende realiteit te leven. Vier jaar geleden begon het presidentschap van Trump met 'alternatieve feiten' over zijn inhuldiging en het eindigde de vorige week met de bestorming van het Capitool. Tijdens de bestorming werd een vijfendertigjarige vrouw neergeschoten toen zij probeerde om door een gebarricadeerde deur te breken. Deze vrouw was daar omdat zij geloofde dat de Amerikaanse verkiezingen gekaapt zijn.

Informatie over economisch beleid
De vorige week hebben we gezien waarom nep nieuws en desinformatie zo schadelijk zijn. Suriname is momenteel in een ernstige economische crisis. De plannen van president Santokhi voor herstel en groei van de economie kunnen bij grote delen van de bevolking slecht vallen. 'Fake news' gaat door gebrek aan informatie over Santokhi’s voorgenomen aanpak rond op social media en leidt tot onrust in delen van de samenleving. Deze onrust was de zaterdag mede aanleiding voor een protestactie voor De Nationale Assemblee. Santokhi moet daarom niet aarzelen om 'in klare taal' de gevolgen van zijn economisch beleid te presenteren voor het te laat is.


Vincent Roep