Wat zal 2021 brengen voor de burgers, zelfstandige ondernemers en bedrijven van Suriname? Het land is momenteel gevangen in een economische doodspiraal die is veroorzaakt door het onhoudbare en slecht geïmplementeerde beleid onder voormalig president Desi Bouterse. Bij zijn aantreden beloofde Chan Santokhi om de economische problemen die mede veroorzaakt worden door de bijzonder hoge buitenlandse schulden op te lossen en om de jarenlange wisselkoersstijgingen te verminderen. Wordt in 2021 de omslag naar economisch herstel en duurzame economische groei ingezet?

Economische agenda 2021
In 2021 zal worden gekeken hoe president Santokhi de alsmaar voortslepende economische problemen van Suriname verder oppakt. Men is daarbij benieuwd hoe Santokhi naar manieren zoekt om investeringen aan te moedigen, om de inflatie onder controle te krijgen en om duurzame economische groei te stimuleren. Suriname kampt momenteel met een inflatie van dubbele cijfers. Santokhi werkt kennelijk nog steeds aan het bepalen van zijn economische agenda, maar zijn binnenlandse economische agenda zal in 2021 worden beperkt door de aanzienlijke last van de buitenlandse staatsschulden.

De grootste uitdaging in 2021
Santokhi heeft in 2021 een aantal uitdagingen die voornamelijk economisch van aard zijn: onderhandelen over de aangevraagde financiële hulp bij het IMF, tot minnelijke schikkingen komen met buitenlandse Surinaamse staatsobligatiehouders en het terugdringen van de uitzonderlijk hoge niveaus van armoede, inflatie en werkloosheid. Maar Santokhi bevindt zich tussen twee vuren, dat van het in evenwicht brengen van zijn uitdagingen en dat van het betrachten van budgettaire terughoudendheid en het aantrekken van investeerders.

Geen ‘hals-over-de-kop’ maatregelen
Populistische maatregelen om de druk op korte termijn te verlichten - of het nu gaat om de salarisverhogingen van ambtenaren of om de subsidie op meel voor de broodproductie - zullen investeerders en het bedrijfsleven twee keer doen nadenken voordat ze investeringen plegen. Hun vraag: zijn dergelijke maatregelen een voorbode van een nog actievere betrokkenheid van Santokhi in het aansturen van de economie en zijn gewenste relatie met het bedrijfsleven?

Voor ‘de gewone man’
Het is van groot belang dat Santokhi zijn economisch beleid combineert met beleid dat gunstig is voor burgers, zelfstandige ondernemers en bedrijven en met beleid dat blijk geeft van toewijding aan de rechtsstaat. Deze inspanningen zouden Santokhi op termijn in staat moeten stellen om het vertrouwen van burgers, investeerders en bedrijven in de Surinaamse economie te herwinnen en om investeringen en economische groei te stimuleren. Per slot van rekening is de sleutel tot het verbeteren van het leven voor ‘de gewone man’, meer investeringen en het creëren van banen.

Veeleer ambivalente maatregelen
Santokhi zal ook in 2021 proberen om zo pragmatisch mogelijk te werk te gaan bij het aangaan van economische uitdagingen. Dat lijkt de afgelopen maanden zijn voorkeursaanpak te zijn. Het is zeer de vraag of hij zijn denken op korte termijn in daden kan omzetten. Zo wil Santokhi de kleinschalige goudmijnbouw ordenen, echter zonder de (brood)nodige belastinghervormingen voor de sector en zonder repercussies voor de werkgelegenheid in het economisch achtergesteld Surinaams achterland.

Verschillende scenario’s
Begin 2021 is de staatsschuld ruim 137 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Suriname kon onlangs de rente op haar buitenlandse schulden niet opbrengen. De toekomst zal afhangen van hoe Santokhi de lopende schuldenonderhandelingen afrondt. Een wederzijds aangenaam scenario waarin Suriname zijn betalingen voortzet, maar op een manier die de eigen economische groei niet belemmert of onnodige druk op ‘de gewone man’ uitoefent, dient de basis te vormen van een compromis. En bij dit compromis moeten niet alleen de staatsobligatiehouders betrokken zijn, maar ook de andere schuldeisers.

Scenario zonder compromissen
Een scenario zonder compromissen waarbij drastische maatregelen worden genomen, zou rampzalig zijn voor de Surinaamse economie. Bezuinigingsmaatregelen zonder begeleidend beleid om (eventueel opgelegde) doelstellingen voor het terugdringen van het begrotingstekort te halen, kunnen leiden tot een grotere daling van het bbp en daardoor een procentuele stijging van de schuldratio. Op de keper beschouwd lossen bezuinigingsmaatregelen de schuldencrisis niet op omdat ze kunnen zorgen voor een nog lagere economische groei.

Succesvol 2021 voor Suriname
Als Santokhi in 2021 de hoge inflatie en de werkloosheid van het land onder controle gekregen heeft, zou dat een succesvol jaar voor Suriname betekenen. De armoedecijfers moeten ook verlaagd zijn of, op zijn minst, onder controle zijn. Santokhi moet verder een langetermijnplan uitgewerkt hebben dat in overeenstemming is met zijn verkiezingsmandaat, terwijl investeerders en het bedrijfsleven de geruststelling hebben dat Suriname een veilig land is om te investeren. Vanuit een internationaal perspectief omvat een succesvol 2021 voor Suriname het bouwen van hernieuwde (handels)relaties en partnerschappen met democratische partners in de Caribische- en Latijns-Amerikaanse regio.

Vincent Roep