Column: Het grijze gebied van de VAR

Een paar jaren geleden, om precies te zijn bij het WK van 2018, introduceerde de FIFA de Video Assistant Referee (VAR) officieel in het professionele voetbal. Aanvankelijk werd er al voor het WK van 2010 gediscussieerd over het gebruik van deze technologie, maar Sepp Blatter, de vorige FIFA-baas heeft lang geprobeerd om het spel zo natuurlijk mogelijk te laten verlopen. Echter deden duidelijke arbitrale missers in Zuid-Afrika, Blatter overstag gaan. Volgens de bedenkers van de VAR zou de invoering ervan de voetbalsport eerlijker maken. Om dit doel te bereiken werd een kader bepaald waarbinnen de VAR zich mocht bewegen. Zo werden er een viertal situaties omschreven wanneer de VAR mocht optreden. Verder gaf men aan dat de VAR slechts een adviserende rol zou hebben en geenszins voor de scheidsrechter mocht bepalen welke beslissing moest worden genomen. De VAR kreeg als motto mee: minimale interventie, maximaal voordeel. Theoretisch zou het er op neer moeten komen dat de VAR het bevredigingsgevoel van zowel de strijdende partijen als het publiek, zou verhogen. Na het WK van 2018 noemde de FIFA de invoering van de VAR een succes.

In de praktijk blijkt het optreden van de VAR echter een regelrechte ramp te zijn. De wedstrijd wordt vaker stilgelegd dan ons lief is, hetgeen de nodige frustraties oplevert voor zowel spelers als toeschouwers. Na een doelpunt gemaakt te hebben zien we spelers uitbundig feesten om daarna te vernemen dat het doelpunt niet blijft staan. De domper die zo een beslissing legt op het team dat gescoord meende te hebben en op de doelpuntenmaker in kwestie, is een onderzoek waard. Wat het geheel nog frustrerender maakt is de omstandigheid dat beslissingen zelfs nadat het spel reeds is hervat, genomen of herroepen kunnen worden.

Er bestaat een grijs gebied als het aankomt op de bevoegdheden van de VAR. Zo is bepaald dat de VAR mag ingrijpen om te bepalen als een doelpunt wel of niet mag blijven staan en daarbij in overweging neemt als er voorafgaand aan het doelpunt een overtreding is gemaakt. Mijn inziens heeft het IFAB (International Football Association Board), dat wereldwijd verantwoordelijk is voor het bepalen van de spelregels van het voetbal, de VAR teveel 'speelruimte' gegeven. Hierbij rijzen verschillende vragen. Hoelang voorafgaand aan het doelpunt moet de overtreding plaatsgevonden hebben? Op welke speelhelft moet het vergrijp zich hebben afgespeeld? Is het doelpunt een direct gevolg van de niet bestrafte overtreding? Deze bevoegdheid moet enger geformuleerd worden, waardoor er geen onsmakelijke situaties ontstaan zoals te zien was in de wedstrijd van Argentinië tegen Paraguay. Messi meende een gaaf doelpunt gemaakt te hebben, dat door de VAR werd afgekeurd, vanwege een overtreding op de Argentijnse helft.

In dezelfde competitie konden we ook zien hoe de VAR minutenlang stil bleef staan bij een duidelijk geforceerd contact van de Peruviaan Cuevas met het been van de Argentijnse doelman Armani. Gelukkig werd uiteindelijk beslist dat het geen strafschop was, maar voor hetzelfde geld was de arbiter meegegaan met het advies van de VAR. Dit soort incidenten spreken niet in het voordeel van de VAR, omdat ze gewoon spelbederf tot gevolg hebben. De opzet van de VAR was om meer satisfactie te bereiken, maar door te nadrukkelijk aanwezig te zijn, is zij haar doel voorbij gestreefd. Door toedoen van de VAR laat ik steeds vaker een voetbalwedstrijd schieten, terwijl ik daar vroeger alles voor over had.

Mireille Hoepel