“Heren, gefeliciteerd met de schitterend getimede brandstofprijsverhoging: gewoon tijdens de lockdown, zodat er geen gehamster was.”

“Schitterend smerig, ja!”

“Da wat wil je? Dit land is leeggeplunderd, we hebben de wereld zowat leeg geleend, da hoe moet deze overheid meteen aan geld komen om de salarissen enzo te betalen? Zeg op.”

“Assembleelid Sjaampie da Bin vond dat de overheid genoeg andere manieren heeft om aan geld te komen.”

“Dat klopt, maar die kosten tijd en ambtelijke rompslomp, vanwege beschikkingen slaan, goedkeuringen krijgen en een goede overheidsorganisatie hebben.”

“Da ga het geld halen bij degenen die hebben geplunderd en hebben helpen plunderen, zoals die Kromofoeroe sa tron Kromosroto. Of bij die ex-minister Tyorkan met dat wurgcontract dat hij op de valreep tekende, of bij die ondergedoken Tyordraad, ga no, of bij Tyorvantrict die al maanden vastzit zonder resultaat, ga no, neem je auto en een lege koffer en ga dat geld bij hen halen, doewet!”

“Het gaat je alleen maanden en jaren juridisch gedoe kosten. Je gaat alleen bepaalde advocaten rijk en rijker maken en eindstand: neks jo feni.”

“Da hoe moet de overheid dan doen om direct, binnen een week aan geld te komen?”

“Simpel, doe wat de vorige deed met die kasreserve: plunder die onderling verdeelde middenklasse, die alleen maar klagen kan.”

“Ja, maar de olieprijs daalt wereldwijd, alleen hier stijgt hij.”

“Jullie zijn vergeten dat de overheid al tientallen jaren uit populisme de prijs aan de pomp zwaar subsidieert. Wat er nu gebeurt, is in feite die subsidie stap voor stap inlopen.”

“Meester, ik begrijp dat niet.” 

“In Nederland, dus ook in Frans-Guyana min of meer, kost afgerond naar beneden, een liter unleaded: 1,50 euro en diesel 1,30 euro.”

“En hoeveel neemt de Nederlandse overheid daarvan in totaal middels accijns en BTW en allerlei andere heffingen?” 

“Schrik niet: meer dan de helft, dus zo een tachtig eurocent per liter unleaded. En dan komen nog andere belastingen op de wagen erbij. Daarom wordt de auto daar de nationale melkkoe genoemd en dat voorbeeld lijken wij met rasse schreden te volgen. Tra fasi no de.”

“Wachte, als de overheid hier de benzine voor zeg maar ook tachtig eurocent de liter inkoopt, is dat met de huidige koers: 0,80 eurocent maal koers 15 = 12 SRD. Dus we betalen nu de helft van de inkoopprijs? Hemeltje!”

“Waarom denk je dat die brandstof, vooral diesel, bij het leven over de Marowijne gesmokkeld wordt? En wij subsidiëren die handel, un lob’den smokkelaar, we maken hun alleen maar schatrijker.”

“Albina neemt meer brandstof af dan heel Nickerie met als z’n pelmolens, drogers combines, tractoren, trucks en veel grotere bevolking.”

“Hoe lossen we dit probleem, deze kunu, deze hebi op?”

“Door wat er nu gebeurt: langzaam schroef je die brandstofprijs op, maar in feite is deze regering noodgedwongen gewoon bezig die subsidie af te bouwen. Pas bij een pompprijs van 12 SRD ben je bij de inkoopprijs.”

“Dus je wil ons zeggen dat de verkoopprijs van euro 1.50 voor de benzine en 1.30 voor de diesel ook hier zal moeten gelden?”

“Dat moest al lang zijn gebeurd, maar elke regering schoof het maar voor zich uit.”

“Dus de werkelijke pompprijs voor ongelode benzine zou moeten zijn: 1.50 maal 15 = SRD 22.50 per liter? En diesel: 1.30 maal 15 = 19.50 SRD per liter?”

“Jawel, dat moeten in feite de prijzen bij een koers van 15 zo een beetje zijn.”

“Maar dan moeten die grote goudbedrijven ook die prijs betalen. Nu worden ze

 vrijgesteld van elke verhoging en wij moeten maar betalen. Dati no kang! Dezelfde prijs voor allen!”

“Maar hoe moeten we die inhaalslag naar SRD 22.50 voor een liter unleaded doen? Als je dat in één, twee of drie grote stappen doet, breekt de hel hier los en ontploft onze hele economie net als dat springstoffen-magazijn in Beirut.” 

“Dus je zal dit prijsaanpassingsproces over zeker tien jaren tijd moeten uitsmeren.”

“Maar nee, dat duurt te lang voor onze kortzichtige, graaizuchtige en ongeduldige beleidvoerders; die willen meteen dat geld zien, want ze zitten goed klem. Of ze moeten weer massaal monetair gaan financieren.”

“Maar hoe pas je zoiets in tien jaren aan?”

“Eerste stap: leg dit in simpele schooltaal, met gehele getallen, uit aan het volk. Zeg: ‘Prijs nu = 7 SRD per liter. Prijs moet worden: 21 SRD per liter. Verschil om in te lopen: 21 minus 7 = 14 SRD.”

“Oké, ik kan u volgen, meester.”

“Dan zeg je: we gaan die 14 SRD de komende 10 jaren elke maand beetje bij beetje inlopen. Tien jaren = 10 maal 12 = 120 maanden, ja toch?”

“Jawel, meester.”

“Veertien SRD gedeeld door 120 maanden is per maand, schrik niet: afgerond naar boven: 12 cent.”

“Zo weinig? A no kan. Even narekenen: 12 cent maal 120 = 14.40 SRD, ja, het klopt.”

“Desnoods maak je het 15 cent per maand en twee maanden per jaar geen verhoging, die moeilijke maanden, zoals januari en februari. Je moet gaan dealen met de bevolking.”

“Inderdaad. Maar men communiceert bar slecht met vooral het redelijk geschoold deel van de bevolking uit vrees voor kritiek.”

“Net als die vorige regeerclub.”

“Ik zeg: met kritiek weten omgaan is een teken van ontwikkeling. Om mensen die kritiek hebben monddood te maken, is makkelijk, maar primitief.”

“Precies. Anders voelen de kiezers zich voor de zoveelste keer in nauwelijks vijf weken tijd vies beet genomen.”

“En dan ga je juist een uitbarsting van kritiek krijgen, zoals nu op Facebook m.b.t. die benzineprijsverhoging.”

“En die kritiek komt echt niet alleen vanuit de paarse hoek. Integendeel.”

“Maar nu zullen velen het hopelijk leren om meer te voet of per fiets naar de winkel op de hoek te gaan en de auto veel minder te gebruiken als touringcar.”

“Dan geef ik Carl Bree, de Doeman, groot gelijk. Ik ben blij dat ik op hem heb gestemd. Hij was een van de beste parlementariërs van de vorige Assemblee. Kijk het overwegend ondermaatse niveau waarmee we nu opgescheept zitten. Zie het gevolg van Stem Stom.”

“Maar Carl heeft met Bouta samengewerkt.”

“Maar is er op tijd uitgestapt. En hebben twee van de huidige coalitiepartners ook niet zelfs een hele regeerperiode lang met diezelfde Bouta samengewerkt?”

“En als ik kijk naar degenen die nu een aanklacht tegen die Oliebis-nis hebben ondertekend, zie ik daar de contouren van een nieuwe coalitie zich vormen. Er is dus hoop.”

“Venceremos, leerde Roggo, wijlen onze oud Lyco-OD ons in 1972. ‘Geef dit land niet over’, schreef hij in een prachtig strijdgedicht: ‘Sta recht, kerf de etter uit uw wonden en vecht!’ 

“Daar proost ik op! Venceremos!”

Rappa