De Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB) kijkt met gemengde gevoelens naar het jaar 2020. Historisch bezien is een verkiezingsjaar goed voor de private sector, want politieke partijen spenderen veel geld om kiezers te paaien en ook de zittende overheid geeft relatief meer geld uit dan in de voorgaande jaren. Suriname is hierin niet uniek, dit is een wereldwijd fenomeen, maar het is nadrukkelijker het geval in het Caribisch gebied en Latijns America en zeker in ons land, stelt de VSB. 

Mede gelet op het feit, dat de overheid nog steeds een ongezonde dominante rol heeft in het economisch verkeer, zou er reden moeten zijn voor optimisme. Echter niets is minder waar, gelet op de sentimenten, waarmee de VSB in de afgelopen maanden en weken, werd geconfronteerd. De vele onzekerheden, waarvoor ons land staat, zijn voor de private sector ernstige reden tot bezorgdheid, welke continu gevoed wordt door gebrek aan transparantie en verantwoord rekenschap naar de samenleving toe, alsook het ontbreken van de bereidheid om in dialoog te treden met de private sector en andere actoren in nationaal belang. 

Voorbeelden hiervan zijn onder meer:

1. De geheimzinnigheid rondom de onderhandelingen met Alcoa en de noodzaak om met spoed een internationale obligatielening aan te gaan, omdat de Staat al jaren een openstaande rekening voor de levering van elektriciteit heeft bij deze maatschappij. De overname van de Afobakadam is zeker een significant moment in onze historie, maar de onzekerheden rondom de afgesloten obligatielening, zeker vanwege het feit, dat inkomsten uit de goud en oliesector als onderpand hebben moeten dienen, zijn een domper op de trots en vreugde.

2. Het uitblijven van de ratificatie van de Economic Partnerschip Agreement, waardoor een aantal belangrijke sectoren in de agrarische industrie, waaronder maar niet beperkt tot de visserij, rijst en bananen industrie, maar ook groentetelers en exporteurs in voortdurende onzekerheid blijven verkeren.

3. Het gebrek aan transparantie en dialoog over het hoogstnoodzakelijke baggerproject. Dit project, dat al in 2014 was goedgekeurd en toegewezen, is toen om tot nog toe onbekende redenen niet uitgevoerd, waardoor de vaargeul inmiddels verder is dichtgeslibd, waardoor er extra heffingen moeten worden geheven op de containers, die Suriname binnenkomen. De regering heeft de signalen en adviezen van de VSB omtrent deze kwestie, helaas stelselmatig genegeerd. De VSB vraagt om transparantie en rekenschap over de laatste tender, inclusief de criteria en wijze van financiering, aangezien de private sector bevreesd is, dat de gewonnen tender wederom hoger ligt, dan de prijs van 2014.

4. De zorgen over de sociale wetten van 2014 in het bijzonder de Wet Nationale Basiszorg Verzekering, aangezien de VSB per toeval inzage heeft gehad in concept wetten, die voorbereid worden om de basiszorgverzekering te vervangen. Het ministerie van Volksgezondheid heeft publiekelijk verklaard, dat alle relevante actoren zijn gehoord, hetgeen pertinent onwaar is, aangezien de private sector en de vakbeweging nimmer gehoord zijn geworden. De VSB is ernstig bezorgd over de inhoud van deze wetten, die een ongewenste monopoliepositie voor het SZF in ons land kan opleveren, hetgeen zal leiden tot ernstige economische schade bij particuliere zorgverzekeraars. 

5. De VSB is zeer bevreemd over het ontbreken van transparantie en rekenschap in de kwestie van de in de volksmond genoemde Chotelal cambio. De bevreemding betreft het feit, dat ons land momenteel een National Risk Asessment implementeert en volgend jaar een Mutual Evaluation moet ondergaan. Er zijn al voldoende vragen gesteld over de bron van de deviezen, welke de cambio in staat stelt om de bijzonder gunstige wisselkoers aan te bieden.

6. De VSB kijkt ook met zorg naar het voortdurend gebrek aan transparantie van deze overheid als het gaat om haar vergunningsbeleid. DE VSB heeft aan het Ministerie van Handel & Industrie aandacht gevraagd voor vormen van valse concurrentie en heeft tevergeefs gevraagd om hiertegen op te treden,

7. Er is veel geschreven en gesproken door de deskundigen over de slechte begrotingsdiscipline van de regering, de lage realisatiegraad en de sterk gestegen staatsschuld.

De regering heeft de vele oproepen tot dialoog in nationaal belang maar deels beantwoord en heeft veel te weinig gedaan om de private sector gericht te betrekken bij relevante nationale ontwikkelingen. Ook de beloofde focus op de zo noodzakelijke diversifiëring van de economie is niet echt op gang gekomen en ons land is daarom nog steeds te afhankelijk van twee inkomstenbronnen, namelijk olie en goud. De olieprijs zal de komende jaren hoogstwaarschijnlijk relatief laag blijven en ondanks de goede vooruitzichten voor de offshore-industrie zal het nog jaren duren, voordat wij daar de vruchten van kunnen plukken.

In de komende periode zullen een paar instituten een meer dan bijzondere rol moeten gaan vervullen in ons maatschappelijk bestel. Op de eerste plaats het Onafhankelijk Kiesbureau, welke toezicht moet houden op een richtig verloop van de verkiezingen op 25 mei 2020, omdat de politieke belangen zeer groot zijn. Suriname heeft internationaal een goede reputatie op het gebied van het houden van verkiezingen en naar de mening van de VSB is de toezicht van het Onafhankelijk Kiesbureau de spil in dit proces. Het bedrijfsleven heeft een onafhankelijke positie in het Onafhankelijk Kiesbureau en het lid, dat is voorgedragen is zich bewust van de grote en bijzondere nationale verantwoordelijkheid, die deze rol met zich meebrengt.

De Centrale Bank van Suriname moet in staat zijn en blijven om onafhankelijk prudent beleid te ontwikkelen en te implementeren met als belangrijkste doelstelling de duurzame waarborging van de Surinaamse dollar. Als de Centrale Bank van Suriname deze lijn vasthoudt, dan kan het rekenen op de volle ondersteuning van de gehele bonafide private sector. De rechterlijke macht en Openbaar Ministerie hebben beide een bijzonder moeilijke rol te vervullen in het zogenaamde 8-december proces. Onze rechtsstaat is gebaat met sterke onafhankelijke instituten met de juiste checks en balances, zodat de rechtszekerheid en rechtsgevoel van alle burgers in Suriname, inclusief de private sector en investeerders, gewaarborgd kan zijn.

Het niet implementeren van de Anti-Corruptie Wet en dus het bemannen van een onafhankelijke Anti-Corruptie Commissie, baart de VSB ernstig zorgen. Het aantrekken van investeerders en het bevorderen van ondernemerschap zijn onmogelijk in een klimaat, waar corruptie hoogtij viert en zorgt voor stagnatie van de ontwikkeling van ons land. De VSB ziet graag, dat het bemensen van het Constitutioneel Hof apolitiek en met een nationale instelling wordt voorgezet maar nog belangrijker dat met dezelfde voortvarendheid wordt gewerkt aan de implementatie van de Anti-Corruptie Wet. Sterke onafhankelijke instituten kunnen de voorspelbaarheid van beleid, welke zo belangrijk is voor investeerders en de private sector gunstig beïnvloeden, uiteraard naast transparant en nationaal geïntegreerd beleid van de regering. Sociale dialoog en samenwerking met de private sector, de vakbeweging en het maatschappelijke middenveld zijn hierbij van enorm belang. De VSB blijft op haar standpunt, dat nog steeds een nationale dialoog gewenst is om te komen tot een ontwikkelingsvisie voor ons land, welke regeringsoverschrijdend is. Een regering, die durft progressieve ideeën te etaleren en voorbeeld te nemen aan de landen waar samenwerking, sociale dialoog en inclusiviteit de basisvoorwaarden zijn voor ontwikkeling, zal alleen in staat zijn om ons land op het pad van duurzame ontwikkeling te brengen en hiermee elke Surinamer een goed perspectief voor een goede toekomst bieden, ondanks het feit, dat zware arbeid hiervoor nodig zal zijn.

Gelet op de bovengenoemde ontwikkelingen ontkomt de VSB niet aan een gevoel van 'déjà vu'. Zullen wij een herhaling zien van de voorgaande regeringsperiode waarbij ten koste van politiek gewin nagenoeg alle monetaire reserves zijn opgebruikt en de overheidsuitgaven onverantwoordelijke hoogten hadden bereikt. De VSB zal de ontwikkelingen nauwgezet blijven volgen en daar waar nodig onze stem laten horen.