President Evo Morales waarschuwde dat er een staatsgreep aan de gang was in Bolivia.(Foto: Reuters)
De protesten
in Bolivia zijn toegenomen, omdat de zittende president, Evo Morales, opnieuw
de leiding heeft bereikt die nodig is om de presidentsverkiezingen in de eerste
ronde regelrecht te winnen. Met 98,4% van de getelde stemmen had hij een
voorsprong van 10,1 procentpunten op zijn belangrijkste rivaal, Carlos Mesa.
Hij heeft een voorsprong van 10 procentpunten nodig om een tweede ronde te
voorkomen.
De
kiesautoriteiten zijn zwaar bekritiseerd voor vertragingen in de telling. Mesa
heeft al gezegd dat er sprake is van vals spel. Rond
middernacht lokale tijd suggereerde de officiële website met het aantal stemmen
dat president Morales zijn voorsprong op zijn directe achtervolger Carlos Mesa
had vergroot tot meer dan 10 procentpunten. Dat cijfer is cruciaal, want als
een kandidaat meer dan 40% van de stemmen behaalt, terwijl hij een voorsprong
van 10 procentpunten of meer heeft op zijn naaste rivaal, zal er geen tweede
ronde zijn op 15 december.
Terwijl
Morales, die de afgelopen drie presidentsverkiezingen comfortabel heeft
gewonnen, altijd werd getipt om de eerste ronde te winnen, had Mesa gehoopt dat
het verschil tussen de twee klein genoeg zou zijn om een tweede ronde te
rechtvaardigen. Mesa berekent dat zijn kansen om te winnen in een tweede ronde
groter zouden zijn, vooral als die kandidaten die de tweede ronde niet haalden,
hem zijn steun gaven. Of er al dan niet een tweede ronde is, kan dus goed
bepalen wie Bolivia de komende vijf jaar zal regeren.
Spanningen hoog
Uren nadat
de stemhokjes op zondag gesloten waren, gaf het Supreme
Electoral Tribunal de eerste resultaten van de snelle telling vrij. Het
leek er toen op dat er een tweede ronde zou zijn, wat aanleiding was tot
vieringen in het campagnekamp van Mesa. Maar toen
werd de website met de snelle telling 24 uur lang niet meer bijgewerkt,
waardoor verkiezingswaarnemers van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS)
hun bezorgdheid uitten. Toen de snelle telling maandagavond eindelijk werd
bijgewerkt, had Morales een voorsprong van 10,12 procentpunten.
De
verkiezingsmissie van de OAS noemde de verandering "drastisch en moeilijk
uit te leggen". "We hopen dat het resultaat van de definitieve
berekening zal voldoen aan de wil van de kiezers die tijdens de peiling is
geuit", zei de OAS-verkiezingswaarnemingsmissie.
Ontwikkelingen
De
gedetailleerde telling - in plaats van de snelle telling - van de stemmen is
zeer langzaam verlopen, waarbij Morales zijn voordeel ten opzichte van Mesa
gestaag heeft uitgebreid. Maar na de mysterieuze vertraging in de snelle
telling, zeggen veel Bolivianen dat ze geen vertrouwen meer hebben in de
kiesautoriteiten.
De
vicepresident van het Kiescomité, Antonio Costas, nam ontslag uit zijn functie
en zei dat het besluit van het zeskoppige panel om de snelle telling te stoppen
"dwaas" was geweest.
De Verenigde
Staten, de Europese Unie en Brazilië hebben allemaal hun bezorgdheid geuit en
de OAS heeft tijdens een noodvergadering op woensdag aanbevolen een tweede
ronde te houden, ongeacht het resultaat van de eerste ronde.
Straatbeeld
Er zijn
protesten en marsen geweest, waarvan sommige gewelddadig zijn geworden, in
steden in Bolivia sinds de snelle telling duidt op een regelrechte overwinning
voor Morales. Een aantal stemlocaties is in brand gestoken en tegenstanders van
Morales hebben een algemene staking uitgeroepen. Er zijn ook botsingen geweest
tussen voor- en tegenstanders van Morales en marsen ter ondersteuning van de
president.
Morales is
uitdagend geweest. In een televisietoespraak op woensdag zei hij dat hij een
nieuwsconferentie bijeen had geroepen "om voor het Boliviaanse volk en de
hele wereld aan te kondigen dat er een staatsgreep aan de gang is". Hij
gaf de schuld aan "rechts" voor de coup, waarvan hij zei dat die
"internationale steun" had.
Hij riep
Bolivianen ook op "om de democratie te verdedigen". Hij zei dat hij
ervan overtuigd bleef dat hij regelrecht zou winnen in de eerste ronde.
"Onze triomf is altijd geweest met de stemmen van de plattelandsgebieden,
met de stemmen van de inheemse beweging."