Vliegtuigen in een hangar aangetroffen tijdens de operatie Flack. De Braziliaanse politie kon toeslaan door bewijzen die ook in Suriname waren verzameld. (Foto: AFP)
De federale politie in Brazilië heeft donderdag bij een grootscheepse operatie minstens 35 mensen gearresteerd, 47 vliegtuigen en 13 boerderijen met meer dan 10.000 stuks vee in beslag genomen. De arrestaties zijn mede dankzij de Amerikaanse Drugs Enforcement Administration (DEA) en eerdere informatie verzameld door de Surinaamse Anti-Terrorisme Unit (CTIU). Bij het onderzoek -bekend als operatie Flack- dat twee jaar geleden begon, kwam naar voren dat er minstens 23 vluchten waren uitgevoerd met gemiddeld 400 kilo cocaïne. Goed voor een totaal van meer dan negen ton, zegt de Federale politie van Brazilië in een verklaring.

Het onderzoek naar de Braziliaanse bende leidde vorig jaar tot de inbeslagname van een 'onderzeeër' in Suriname. Met de hulp van de Surinaamse terrorismebestrijdingspolitie (CTIU) was het mogelijk om de 'onderzeeër' in het district Saramacca te onderscheppen. Het vermoeden bestaat dat het schip zou worden gebruikt om drugs naar de Afrikaanse kust te vervoeren.

De operatie richt zich op een bende die drugs vervoerde van Colombia en Venezuela naar Brazilië, de Verenigde Staten en Europa. De arrestatiebevelen zijn donderdag uitgevaardigd door de federale rechter Pedro Felipe de Oliveira Santos van het gerechtshof in Palmas.

"Door de samenwerking met de anti-terrorisme politie in Suriname, hebben we een onderzeeër in Suriname kunnen lokaliseren en onderscheppen," zei een afgevaardigde van de federale politie Marcelo Correia Botelho op een persconferentie in Palmas. "Deze onderzeeër heeft een capaciteit van maximaal acht ton. Het schip zou worden gebruikt om drugs naar de kust van Afrika te vervoeren."

Volgens de uitspraak van het Federale Hof voor de Operatie Flack, werd de onderzeeër in 2018 in beslag genomen, 15 km verwijderd van een clandestiene landingsstrook die vliegtuigen met drugs in Suriname faciliteerde. In het schip vond de politie nautische motoren die waren gekocht bij een bedrijf in Belém, Pará. In het document staat ook dat 13 dagen na de arrestatie van de onderzeeër, een vliegtuig met 488 kilo cocaïne in beslag werd genomen op de clandestiene landingsbaan.

Waarnemend korpschef Roberto Prade deelde op 25 juni vorig jaar mee dat de CTIU was ontbonden. Vijf dagen later corrigeerde hij door te stellen dat de unit niet was ontbonden, maar dat de politieagenten die daaraan waren verbonden waren teruggeroepen. Een pasklaar antwoord had Prade niet op de plotselinge mutatie van de politieagenten die waren verbonden aan de CTIU. De terugtrekking van de politieagenten vond plaats, terwijl ze nog bezig waren met onderzoekingen en andere operaties.

Procureur-generaal (pg) Roy Bajnath Panday stelde tegenover Starnieuws dat de CTIU met buitenlandse rechtshandhavingsdiensten heeft bijgedragen aan het opschalen van informatie die effectief is toegepast bij de opsporing van enkele ernstige strafbare feiten. " Het terugtrekken van politieagenten uit de Counter Terrorism Intelligence Unit heeft het inlichtingenwerk geen goed gedaan," zei hij nog in oktober vorig jaar bij de start van het zittingsjaar van het Hof van Justitie. De pg zei dat Suriname de grote verliezer is. "Door de aanwezigheid van de politie in de unit, kon effectief worden ingespeeld op informatie uit het buitenland. Het nut van de politiedeelname is dubbel en dwars bewezen."

Bajnath Panday memoreerde dat het Openbaar Ministerie in 2018 enkele successen heeft weten te boeken. "En dat in relatief korte tijd. Het betrof dan de bestrijding van terrorisme en drugsgerelateerde criminaliteit. Dat kon, omdat er een goede vertrouwensbasis was voor uitwisseling van informatie en het op basis daarvan nationaal opschalen van bedoelde informatie voor een succesvol politieoptreden.” Hij benadrukte: “Wij waren en zijn nog steeds niet gelukkig met de gepleegde interventie en zullen er naartoe werken om weer een speciaal intelligence team op de been te krijgen.”

Er zijn 55 arrestatiebevelen uitgevaardigd in de operatie. Het vermoeden bestaat dat de groep verdachten van internationale drugshandel in minder dan twee jaar zo'n 13 miljoen dollar heeft verplaatst. Het onderzoek wijst uit dat piloot Cristiano Felipe Rocha Reis, die in augustus overleed na een vliegtuigongeluk in de Braziliaanse deelstaat Para, direct betrokken was bij de internationale drugshandel. De piloot was een neef van zakenman João Soares Rocha, die eigenaar is van het luchtvaartbedrijf dat verantwoordelijk is voor het transport van de drugs.

João Soares Rocha, aangemerkt als hoofd van de bende, werd gearresteerd in Tucumã, Pará. Zijn advocaat zei dat hij geen toegang had tot het dossier en dat hij geen commentaar zou geven totdat zijn cliënt in Palmas landde.

Naast piloten, vertrouwde de organisatie op monteurs die met vliegtuigen knoeien om de autonomie van vluchten te vergroten. Ook het voorvoegsel van het originele toestel werd bewerkt om de autoriteiten te misleiden. De groep gebruikte Palmas en Porto Nacional, in Tocantins, als steunpunten.

Uit onderzoek blijkt dat de transportroute liep vanuit de drugsproducerende landen (Colombia, Bolivia), naar doorvoerlanden (Venezuela, Honduras, Suriname en Guatemala) om vervolgens te eindigen in de ontvangende landen (Brazilië, de Verenigde Staten en de Europese Unie).

Begin december werd een enorme anti-drugsoperatie uitgevoerd in 14 deelstaten met 262 arrestatiebevelen en 200 inbeslagnames. Aan de operatie nemen 400 politieagenten deel, terwijl ook de Braziliaanse luchtmacht (FAB) en de Radio Air Patrol van de Militaire politie van Goiás erbij betrokken zijn. De arrestatiebevelen zijn uitgevaardigd in Ceará, het Federaal District, Goiás, Pará, Paraná, Roraima, São Paulo en Tocantins. Naast de inbeslagname van de vliegtuigen, beval de rechter ook de inbeslagname van 13 boerderijen en ongeveer 10 duizend stuks vee.

De verdachten worden beschuldigd van grensoverschrijdende drugshandel, drugshandel in vereniging, financiering van mensenhandel, deelname aan een criminele organisatie, het witwassen van geld en aanvallen tegen de veiligheid van de luchtvaart. De naam van de operatie -Flack- verwijst volgens de Federale politie naar een term die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt om Duitse luchtafweergeschut te identificeren.