Hof opent zittingsjaar met grieven en wenselijkheden

Het Hof van Justitie (HvJ) heeft vrijdag tijdens de buitengewone openbare bijeenkomst het zittingsjaar 2018-2019 geopend. Waarnemend hofpresident Iwan Rasoelbaks gaf een uiteenzetting over de bereikte doelen, wenselijkheden en vooruitzichten. “Het afgelopen zittingsjaar heeft zich gekenmerkt door de aanhoudende werkdruk binnen de rechterlijke organisatie vanwege de aloude problematiek van onderbezetting ”, begon hij zijn openingstoespraak. Verder door het ontwikkelen van vooruitzichten, voor efficiëntere en snellere rechtspraak, deskundigheidsbevordering en prioritering.

Er zijn beleidsuitvoeringen uitgesteld uit het eigen beleidsprogramma ‘Speerpunten van de Rechtspraak’, gaf hij aan. “Het uitstellen soms enerzijds vanwege schaars beschikbare financiële middelen en anderzijds geringe uitvoeringscapaciteit binnen de rechterlijke organisatie.” Desondanks is het hof niet ontevreden over de gelegde bases en de kleine behaalde doelen.

Het afgelopen zittingsjaar verliep de beschikbaarstelling van de operationele middelen vlot, waardoor de dienstverlening niet in gevaar kwam. Het probleem van tolkenbijstand in strafzaken is geweken en in maart 2019 worden de schrijfjuristen in opleiding (civiele zaken) ingezet. Het hof heeft zich ingezet op achterstanden in te werken in opgelopen civiele hofvonnissen en dit resulteerde in de afwikkeling van 201 vonnissen. “Hetgeen neerkomt op ongeveer zes maal de productie van het zittingsjaar daarvoor”.

Gerechtsgebouwen
Het hof nam begin van het jaar het gerenoveerde hof-gerechtsgebouw in gebruik. Rasoelbaks merkte wel dat op dat alle drie gerechtsgebouwen op volle sterkte zijn bemand en er geen ruimte is voor meer personeel. Het hof krijgt binnenkort de beschikking over het oud kantoor van het Bureau voor Familierechtelijke Zaken. De juridische opleidingen (EU-project) en nog op te zetten operationele diensten (verzelfstandigingsproject) krijgen daar een plek.

Nieuwe rechters en structuur
Een ander gehaald target is de goedkeuring door de regering voor de benoeming van zeven kandidaten tot rechter per 1 oktober 2018. Met deze aanvulling start het hof in januari 2019 met de sectorale aansturing van het rechtsprekende werk. “De verwachting is dat de nieuwe aansturing de efficiëntie snelheid en productie van de rechtsprocessen zal opvoeren.” Volgens de nieuwe structuur worden rechters ingedeeld als sector- en unitvoorzitter in civiele en strafzaken.

Rechter Dinesh Sewratan leidt de civiele sector en unit hof civiel, terwijl Robert Praag handel coördineert, Susanna Chu unit kort geding en Siegline Wijnhard familiezaken. De strafsector en unit hof straf staan onder leiding van Anandkumar Charan, terwijl collega Marie Mettendaf kanton straf misdrijven en overtredingen coördineert en Sewratan ook belast is met unit rechter-commissaris. “Klachtenbehandeling, afhandeling en verzoeken van advocaten en justitiabelen zullen per unit worden aangepakt”, legde Rasoelbaks uit.

Verbetering productie en kwaliteit
De versterking van zeven rechters en de nieuwe structuur moeten resulteren in de verbetering van de productie en kwaliteit van vonnissen en beschikkingen en snelle afgifte. Doorstroming voor hoger beroep wordt per unit afgewerkt evenals de instelling van procesreglementen. De hofpresident kondigde ook de introductie aan van de kleine handelsrol voor de snellere afhandeling van arbeids- en huurzaken, verklaringsprocedures en vorderingen tot SRD 20.000.

In de unit kort geding zal het spoedeisende belang eerst door de coördinator worden beoordeeld aan de hand van vastgestelde en bekendgemaakte criteria. De rol wordt hierdoor zuiver gehouden en toegelaten zaken worden binnen een afgesproken termijn afgewikkeld.

Specialisme rechtspraak
Ook in de strafsector komen veranderingen. Vier nieuwe rollen voor misdrijven en overtredingen in zaken waar de verdachte heeft bekend en zaken waarin de verdachte niet in voorarrest zit. In hof zaken komen er vaste kamers met vaste rechters; enkelen hebben nog een portefeuille in eerste aanleg, gaf Rasoelbaks aan. Volgens hem heeft de sectorale benadering als algemeen voordeel dat er specialisme gekweekt wordt binnen de rechtspraak.

Verzelfstandiging en automatisering
Een ander lichtpunt is de aanstelling van een interim-directeur voor de rechtbanken die zich zal bezighouden met het verzelfstandigingsproces. Er wordt ook een ICT-consultant binnengehaald voor de automatisering en opzetten van een digitaal data- en informatiebeheer en informatievoorziening. ”Wij ontkomen er niet aan deze route op te gaan”, zei Rasoelbaks. Ter illustratie gaf hij mee dat het afgelopen jaar er in eerste aanleg 5964 nieuwe civiele zaken en 6381 uitspraken waren. “Het registreren ervan en zoeken naar data gebeurt nog handmatig op nummers. Dit moeten wij anno 2018-2019 niet meer willen. We gaan achter raken en de snelheden zullen vertragen.”

Het handmatige zorgt ervoor dat men niet aan de informatie kan komen voor beleid en er is geen overzicht van de organisatie, voegde hij eraan toe. Internationale gerechten vragen regelmatig naar de stand van zaken en hoe zij aan de gegevens kunnen komen. De projecten: verzelfstandiging en automatisering moeten nog gebudgetteerd worden. “Het hof kijkt vol goede verwachting uit naar de begrotingsbehandeling in dit kader”.

Website en nieuw Burgerlijk Wetboek
Nog dit jaar hoopt het hof een website te lanceren met 500 uitspraken als aanzet tot informatieverschaffing. In een later stadium volgt de publicatie van interessante jurisprudentie uit het verleden. Het hof wil ook graag het nieuwe Burgerlijk Wetboek in gebruik nemen en wacht op goedkeuring van het parlement. Het over- en weer schakelen tussen een oud en nieuw wetboek heeft invloed op het investeringsklimaat. “De hele private sector leunt op de regels van het Surinaams Burgerlijk Wetboek en daaraan gelieerd Surinaams burgerprocesrecht”.

Rasoelbaks besloot zijn toespraak door te stellen dat grote vooruitzichten met een kleine gedachte in de juiste kijkrichting, beginnen. De rechterlijke organisatie probeert met kleine stappen in de juiste richting voort te komen. Hij wenste eenieder een vredevol, sportief en rechtschapen zittingsjaar toe.
De speciale zitting, die voor het vierde jaar achtereenvolgens is gehouden, werd bijgewoond door de ministers van Justitie & Politie, Binnenlandse Zaken en andere notabelen.