Handhygiëne belangrijk bij voorkomen hepatitis

Virale hepatitis veroorzaakte wereldwijd 1,34 miljoen doden in 2015. Dat zijn net zoveel overlijdens als gevolg van tuberculose en is zelfs hoger dan het aantal overlijdens veroorzaakt door hiv. Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) is het aantal sterfgevallen door virale hepatitis sinds 2000 met 22% toegenomen. Wanneer mensen met hepatitis niet worden gediagnosticeerd en behandeld, dan zal het aantal sterfgevallen ook blijven toenemen.

De meeste virale hepatitissterften in 2015 zijn toe te schrijven aan chronische leverziekte: 470.000 gevallen van leverkanker en 720.000 gevallen van cirrose. Bij levercirrose of verlittekening van de lever is er zoveel littekenweefsel aanwezig in de lever, dat de structuur van de lever is aangetast. Elk jaar wordt tijdens en rond Wereld Hepatitisdag – dit jaar valt het op 28 juli - extra aandacht besteed aan deze ziekte in al haar vormen. Er zijn vijf vormen van hepatitis: A, B, C, D en E. Bij hepatitis B en C verloopt de besmetting onder meer via bloed en bloedproducten (via injectienaalden), terwijl mensen vooral met hepatitis A en E besmet raken als gevolg van een slechte hygiëne.

Veilig voedsel en drinkwater
“Hepatitis A en E ontstaan door orale fecale besmetting, wat betekent dat mensen onhygiënisch zijn geweest, op de een of andere manier ontlasting hebben aangeraakt en dan zichzelf of anderen hebben besmet, doordat ze met hun besmette handen levensmiddelen zijn gaan aanraken. Het kan alleen gebeuren wanneer iemand al besmet is met hepatitis, slordig is, onvoldoende hygiënisch is en op die manier andere mensen kan gaan infecteren. En vooral hepatitis A en E kunnen voor dit probleem zorgen”, legt voedseltechnoloog Ricky Stuttgart uit.

Naar schatting hebben 748 miljoen mensen geen toegang tot een veilige bron van drinkwater, terwijl 2500 miljoen mensen - meer dan een derde van de wereldbevolking - leven zonder elementaire sanitaire voorzieningen. In omgevingen met zeer slechte hygiënische omstandigheden en hygiënische praktijken, krijgen de meeste kinderen op jonge leeftijd het hepatitis A-virus. Het waarborgen van toegang tot veilig voedsel, drinkwater en sanitaire systemen kan de overdracht van virale hepatitis A en E drastisch verminderen, stelt de WHO.

Hepatitis B, C en D
Hepatitis B en C zijn door het bloed overgedragen infecties, veelal door onveilige injecties en medische procedures, en iets minder vaak door seksueel contact. Zij veroorzaken vaak chronische hepatitis die kan leiden tot verlittekening van de lever (cirrose) en leverkanker en zijn wereldwijd goed voor 96% van de sterfgevallen als gevolg van virale hepatitis. Verschillende studies suggereren dat de incidentie van HCV-infectie is afgenomen sinds de tweede helft van de 20e eeuw. Toch blijkt uit statistieken dat er in 2015 wereldwijd nog 1,75 miljoen nieuwe HCV-infecties waren.

Onveilige praktijken in de gezondheidszorg, waaronder onveilige injecties in de gezondheidszorg en het gebruik van injectiegeneesmiddelen, blijven de belangrijkste manieren van besmetting. Hepatitis D wordt veroorzaakt door een incompleet virus, HDV, en wordt meestal overgedragen via blootstelling aan bloed. HDV infecteert alleen die personen die al een HBV-infectie hebben. Infectie van een HBV-geïnfecteerde persoon met HDV (een verschijnsel dat wordt aangeduid als superinfectie) verslechtert de uitkomst van HBV-infectie.

Hepatitis A en E
Hepatitis A veroorzaakt acute hepatitis. HVA wordt meestal overgedragen door blootstelling aan besmet voedsel of water, of door blootstelling aan geïnfecteerde personen. Een veilig en effectief vaccin is beschikbaar. De WHO schat dat hepatitis A in 2015 wereldwijd ongeveer 11.000 sterfgevallen veroorzaakte. Net als hepatitis A veroorzaakt hepatitis E meestal acute hepatitis. Hepatitis E wordt via de fecaal-orale route overgedragen, voornamelijk via vervuild water.

Elk jaar zijn er naar schatting 20 miljoen infecties wereldwijd, wat leidt tot naar schatting 3,3 miljoen symptomatische gevallen van acute hepatitis E. De WHO schat dat hepatitis E in 2015 ongeveer 44.000 sterfgevallen veroorzaakte. Het Hepatitis E-virus kan dodelijk zijn voor zwangere vrouwen.

Handhygiëne ontzettend belangrijk
Volgens Stuttgart zoeken virussen vaak genoeg de slijmvliezen op. “Als je bijvoorbeeld een virus, zoals het influenzavirus, op je hand hebt en je hebt een open wond, dan kan het virus via de open wond je lichaam binnen treden. Dat geldt ook voor het hepatitis-virus. Als je met je vieze hand in je neus gaat, daar raak je je slijmvliezen aan. Als je in je ogen en oren gaat wrijven en aan je geslachtsdelen gaat, dan kun je bij wijze van spreken jezelf infecteren. En natuurlijk ook als je met je besmette vingers in je mond gaat. En daarom is handhygiëne ontzettend belangrijk”, stelt Stuttgart. Hij vindt het daarom erg belangrijk dat eenieder na het aanraken van levensmiddelen, na bezig te zijn geweest in de keuken of schoonmaakwerkzaamheden te hebben verricht, maar ook na het aanraken van huisdieren, de handen in voldoende mate reinigt alvorens voedsel te consumeren.

Wereldwijd weet ruim 300 miljoen mensen met virale hepatitis niet dat ze deze ziekte hebben. De slogan van Wereld Hepatitisdag dit jaar luidt dan ook: Find the missing millions. Vroege diagnose van hepatitis-infectie is cruciaal voor een effectieve behandeling en zorg. Maar wereldwijd is minder dan 5% van de personen met chronische virale hepatitis op de hoogte van hun status. “Wij zeggen: wie ziek is, is ziek. Maar laten we ook ervoor zorgen dat wie niet ziek is, niet ziek wordt.

Een van de zaken is hygiëne, met name handhygiëne. Zorg ervoor dat je in voldoende mate je handen reinigt voordat je gaat eten. Zorg ervoor dat je je omgeving schoon houdt en zorg ervoor dat als je eten gaat bereiden, je je handen in voldoende mate desinfecteert. Wanneer we dat allemaal doen, dan zullen we daarmee ervoor zorgen dat de hepatitisoverdracht niet kan plaatsvinden via onze handen,” benadrukt Stuttgart.