Surinaamse identiteit: bouwstenen en evolutie

In hoeverre bestaat de ‘typische Surinamer’? Hoe staat onze huidige nationale identiteit ervoor? Racisme neemt nog steeds een prominente plek in binnen onze samenleving. Kerk, tempel, moskee en synagoge delen dezelfde grond, maar wat is de daadwerkelijke reikwijdte van hetgeen wij ‘tolerantie’ noemen?

Er is geen lastiger opgave voor burgers dan samen te leven binnen een natie waarin de enorme etnische diversiteit samengeperst is tot één grote massa. Dit versmelten, ook van toepassing op Suriname, maakt dat er niet stellig gesproken kan worden van ‘de typische Surinamer’. We zijn te menselijk, te uniek, om in een hokje geplaatst te worden. Elke poging onszelf of elkaar te verstikken met een label vol ‘typerende’ kenmerken, doet afbreuk aan onze uniciteit.

Vormen solidariteit, broederschap en gelijkheid nog steeds de droom van morgen?
Kijkend naar hoe wij betekenis geven aan het begrip ‘tolerantie’, kan gezegd worden dat wij ons best hebben gedaan en ons best doen daarin. Gezegd mag ook worden dat wij vastlopen in het accepteren van elkaar. De huidige sociale cohesie in Suriname schreeuwt om een andere dynamiek. De kracht van multiculturaliteit mag anders ingezet worden als wij verbondenheid met elkaar op gezonder wijze van de grond willen krijgen.

Racisme brengt in onze samenleving discriminatie en stagnatie teweeg. Elkander als gelijkwaardig zien, vraagt om beëindiging van onder andere onszelf en de ander als zijnde toebehorend tot een bepaalde ras of etniciteit te zien. Het is niet onze huidskleur of geloofsovertuiging die onze nationale vlag doet wapperen; eendracht is wat het doek hijst en bundeling van onze kracht doet manifesteren.
Een natie functioneert optimaal wanneer burgerlijk nationalisme als bindende factor wordt ingezet en wanneer het mensen samenbrengt, in plaats van uit elkaar drijft. Niets werkt funester voor de ontwikkeling en instandhouding van de totale welvaart van een land dan zelfverloochening, gepleegd door leden van de natie zelf.

Er is een ander fundament nodig voor een land vol verdraagzaamheid en dat fundament zijn wij zelf. Zo vanzelfsprekend als dit klinken mag, zo lastig is het klaarblijkelijk eveneens anders met elkaar om te gaan. Een land met eenheid als wapen, heeft meer nodig dan slechts feitelijke kennis van hetgeen effectief nodig is voor verandering. Zulke kennis verliest aan betekenis en waarde wanneer het niet in de praktijk gebracht wordt, wanneer er niets mee gedaan wordt.
Zingen we het volkslied op de automatische piloot en omdat het moet? Nemen we klakkeloos over wat een ander doet, omdat we angst ervaren een ‘ander soort Surinamer’ te zijn? Schelden we elkaar de huid vol, omdat dit is aangeleerd of omdat het ons zelfvoldoening brengt wanneer wij een ander kwetsen?

We varen te lang op dezelfde koers en het stuk grond waar wij zo trots op zijn, lijdt aan erosie. Chaos uit het verleden heeft ons ooit bouwstenen gebracht voor de huidige constructie waar wij allen deel van uitmaken. Het is echter tijd voor een nieuwe koers en een nieuwe constructie; één waarin verbinding met elkaar eindelijk en daadwerkelijk geboren wordt en voort zal leven. Tot het tijd is voor weer een andere koers…

Vishma de Keijzer