China maakt weg vrij voor onbeperkte presidentschap Xi

De Chinese leider, Xi Jinping, kan voor het leven president blijven. China heeft daartoe de termijnlimieten voor zijn leider opgeheven. De constitutionele veranderingen zijn zondag aangenomen door de jaarlijkse vergadering van het Chinese Nationaal Volkscongres.

Twee afgevaardigden stemden tegen de verandering en drie onthielden zich van stemming. In totaal moesten 2.964 leden stemmen. China had sinds de jaren negentig een limiet van twee termijnen opgelegd aan zijn president. Maar Xi, die in 2023 zou aftreden, trotseerde de traditie om een potentiële opvolger te presenteren tijdens het Oktobercongres van de Communistische Partij. In plaats daarvan consolideerde hij zijn politieke macht waarbij de partij instemde om zijn naam en politieke ideologie in de grondwet van de partij te verankeren. Daarmee werd zijn status verhoogd naar het niveau van zijn stichter, voorzitter Mao Zedong.

Op papier is het congres het krachtigste wetgevende orgaan in China - vergelijkbaar met het parlement in andere landen. Maar algemeen werd aangenomen dat het zou goedkeuren wat hem werd opgedragen. Het onderwerp is echter niet zonder controverse.

Online censors in China hebben de discussie rondom het onderwerp geblokkeerd, inclusief afbeeldingen van Winnie de Poeh. Gebruikers van sociale media hebben het stripkarakter gebruikt om Xi te portretteren.

Een regeringscriticus beschreef het voorstel vorige maand in een open brief als een "farce", in een zeldzame uiting van publieke meningsverschillen. De voormalige staatskrant-redacteur Li Datong schreef dat het schrappen van de termijnlimieten voor de president en de vicepresident het zaad van chaos zou zaaien. Het bericht werd naar sommige leden van het nationaal congres gestuurd. "Ik kon het niet meer verdragen, ik was aan het discussiëren met mijn vrienden en we waren woedend, we moeten onze oppositie uiten", vertelde hij aan de BBC.

Staatsmedia hebben de veranderingen echter als de broodnodige hervorming geportretteerd. De Amerikaanse president, Donald Trump, werd door sommige commentatoren bekritiseerd omdat hij over de onbeperkte regel van Xi, opmerkte: "President voor het leven ..., ik vind het geweldig, misschien moeten we dat op een dag een kans geven." Tijdens een politieke bijeenkomst op zaterdag benadrukte Trump dat hij alleen grapjes had gemaakt tijdens een inzamelingsactie en dat zijn opmerkingen door sommige media onjuist werden weergegeven.

Xi Jinping's idee is de ideologie die de Communistische Partij in oktober vorig jaar heeft goedgekeurd. Officieel is het "Xi Jinping’s idee over socialisme met Chinese kenmerken voor het nieuwe tijdperk".

Schoolkinderen, universiteitsstudenten en personeel van staatsfabrieken zullen de politieke ideologie moeten bestuderen, die de Communistische Partij probeert uit te beelden als een nieuw hoofdstuk voor het moderne China. Xi werd in 2012 president en consolideerde snel persoonlijke macht, terwijl hij China als de regionale grootmacht aan het versterken was. Hij vocht ook tegen corruptie en bestrafte meer dan een miljoen partijleden, wat zijn populariteit bij sommigen heeft versterkt.

Tegelijkertijd heeft China echter veel nieuwe vrijheden ingeperkt, waardoor zijn programma's voor staatscontrole en censuur zijn toegenomen. Critici zeggen ook dat Xi de anti-corruptie zuivering heeft gebruikt om politieke rivalen op de zijlijn te plaatsen.