Bisschop Choennie bezoekt Neve Shalom Synagoge

De bisschop van Paramaribo, Karel Choennie, heeft donderdagavond samen met enkele rooms katholieke belijders de Neve Shalom Synagoge bezocht. “Het heeft mij altijd geboeid om de christelijke wortels beter te leren kennen. En dit is een levendige joodse gemeenschap waar de Thora gelezen en uitgelegd wordt”, zegt de bisschop aan Starnieuws.

De bezoekers zijn rondgeleid door de bestuursleden van de Israëlitische Gemeente Suriname (IGS). “Het was prachtig en heel positief. Het brengt je nader tot elkaar, het onderlinge begrip neemt toe en je leert zo van elkaar”, omschrijft Jules Donk, IGS-voorzitter het bezoek. Voor zover hij zich herinnert, is het eerste keer dat een bisschop met een groep op bezoek is gekomen. Het RK-bisdom heeft een goede relatie met de joodse gemeenschap en Choennie is als pater vaker op bezoek geweest.

Choennie: “Een heleboel dingen uit het christendom worden je duidelijker, zoals het dragen van de kipa (hoofddeksel voor religieuze mannen). De bisschop draagt die ook en heet de zucchetto.” De betekenis is hetzelfde: bij het dragen, herinner je je dat er een God boven je staat, dat je ooit eens verantwoording moet afleggen en dat je nooit de heerser bent, vertelt hij.

Donk denkt niet dat hij de bezoekers iets nieuw heeft bijgeleerd, dan dat zij een beter begrip hebben gekregen van de gewoonten en gebruiken. “Centraal stond dat het Jodendom aan de basis staat van het christendom en dat wij met elkaar moeten leven, van elkaar moeten houden en voor elkaar moeten zorgen. Dat wisten zij al vanuit het christelijk oogpunt.” Joden zijn niet beter dan anderen, benadrukte Donk tijdens de rondleiding. “We zijn geen heilig volk, maar wij zijn apart gezet door God om als voorbeeld te dienen en de rest van de mensen te vertellen over zijn wetten en regels.” Deze uitleg laat Choennie even stilstaan. “Een herinnering, dat niets heilig is, alleen God is heilig. Je kunt zeggen niets is heilig en tegelijk alles is heilig. Het begrip heilig leert je eerbied te hebben voor een andere. Wat heilig is voor een andere dat respecteer je.”

De IGS-voorzitter legt uit dat zowel in het Jodendom en christendom de vijf boeken van Mozes, het oude testament belangrijk zijn. De joden volgen deze vijf boeken met wetten stipt op. Voor de christenen is het nieuwe testament meer van belang en gaan zij vaak terug naar het oude testament om wijze dingen eruit te halen. Het grootste verschil is dat het Jodendom het nieuwe testament en Jezus niet kent. “Wij geloven niet dat Jezus de Messias is of dat hij deel uitmaakt van het goddelijke. Joden kennen vanaf de geboorte één spreuk: ‘Hoor Israël: de Heer is onze God, de Heer alléén.’ En in de Thora staat er ‘ik ben jullie God, ik ben de enige en ondeelbaar, naast mij zijn er geen andere Goden.

Terwijl de RK-gelovigen de kennis over het Jodendom tot zich namen, startte het avondgebed bij de buren. In de moskee van Surinaamse Islamitische Vereniging gingen de moslims in gebed. “Dit klonk heel mooi”, merkt Choennie op. “Er wordt altijd naar de synagoge en moskee verwezen, als symbolische plek in Suriname voor vreedzame samenleving. En dat is het ook.” De joden zijn naar Suriname gekomen vanwege de vervolging door de katholieken, merkt Choennie op. “En toch leven wij na zoveel jaren in goede vriendschap met elkaar. Dat is ook heel bijzonder Hun gastvrijheid en vriendelijkheid is symboliek hierbij.”

Bij het Holocaustmonument worden sommigen even stil. Velen wisten niet dat er ook Surinaamse joden zijn vermoord tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Hier ligt een stukje Surinaamse geschiedenis”, vindt de bisschop. Hij raadt eenieder aan om een bezoek aan de synagoge te brengen om een stukje heiligheid en rust te ervaren. “Als je rondloopt voel je dat er al honderden jaren is gebeden. Ook al ben je niet spiritueel ingesteld, ervaar je een andere sfeer en gevoel. Het is indrukwekkend, het is geschiedenis, het is kunst.”

Evenals de andere bezoekers vindt ook Choennie de zandvloer in het gebedshuis heel bijzonder. Ongeacht de verschillende betekenissen hiervoor, word je elke keer als je binnenloopt herinnerd aan het feit dat joden ooit eens slaven waren en door de woestijn moesten trekken naar vrijheid. “We moeten ons voortdurend hieraan herinneren, vindt Choennie. “Vrijheid is niet iets dat vanzelfsprekend is. Je moet voortdurend door de woestijn trekken om vrije mensen te zijn.” Er is altijd een groep personen die door bittere tijden moet gaan. “We moeten nooit denken dat wij er al zijn. En eenmaal vrij dan moeten wij ervoor waken en vechten dat wij nooit meer geknecht worden door dictators en ondemocratische structuren of niet verslaafd raken aan luxe, drugs en tegenwoordig onze smartphone.”

Het initiatief voor een rondleiding in de synagoge kwam van Irma Lo Tam Loi, penningmeester van Welzijnszorg, een werkarm van de Heilige Familiekerk. Zij kon afgelopen mei tijdens de museumnacht de synagoge met het joodse museum niet bezoeken. Het idee om er kijkje in te nemen bleef bij haar hangen. “De leden wilden de synagoge ook altijd zien en het bezoek is onderdeel van onze teambuilding activiteiten.” Sommige leden namen ook hun vrienden mee en pater Wim Joosten en de bisschop werden uitgenodigd voor de rondleiding.

Marijke Lie A Njoek rijdt vaak in de Keizerstraat en kijkt met veel bewondering naar de synagoge. “Het is zo goed onderhouden en die grafstenen zijn zo keurig bijgelegd.” Zij is blij dat ze eindelijk het gebedshuis en aanverwante gebouwen heeft kunnen bezichtigen. “Ik heb vandaag de juiste betekenis van bepaalde begrippen en gewoonten gehoord. Ik vind het bijzonder dat deze kleine joodse gemeenschap na zoveel jaren de cultuur en tradities heeft behouden.” Lo Tam Loi blik tevreden terug op het bezoek. “Alles was nieuw voor mij. In de wandelgangen had ik een en ander over het geloof gehoord, maar nu zie ik zelf dat de basis overeenkomt.”

Na de rondleiding mochten de bezoekers nog genieten van een traditioneel joods hapje waaronder de matzeballensoep en –cake. “Veel mensen denken dat de synagoge alleen voor joden is. Maar elk gebedshuis staat open voor eenieder”, zegt Donk. Elke vrijdagavond is de sabbatdienst en die is toegankelijk voor eenieder. De IGS krijgt vaker bezoek van niet-joden. De buren komen vaker op bezoek, kleine gemeentes, individuelen. Iedereen krijgt een rondleiding en uitleg. De joden vieren volgende week Rosj Hasjana (Hebreeuws voor hoofd van het jaar) of het joods nieuwjaar.