Machtige Golfstaten breken banden met Qatar

Een aantal Arabische landen, waaronder Saudi-Arabië en Egypte, heeft de diplomatieke banden met Qatar verbroken. De landen beschuldigen Qatar van het destabiliseren van de regio.

Ze zeggen dat Qatar militante groepen ondersteunt, waaronder de zogenaamde islamitische staat (IS) en al-Qaeda. Qatar ontkent de beschuldigingen. Het staatsnieuwsagentschap van Saudi-Arabië, SPA, zegt dat Riyadh zijn grenzen heeft gesloten en land-, zee en luchtcontact met het kleine olierijke schiereiland Qatar heeft verbroken.


Qatar heeft het besluit 'ongerechtvaardigd' en zonder 'een basis' genoemd. De ongekende actie wordt gezien als een belangrijke splitsing tussen krachtige Golfstaten, die ook nauwe Amerikaanse bondgenoten zijn. Het komt te midden van verhoogde spanningen tussen de Golfstaten en hun naburige buurland, Iran.

In de verklaring beschuldigt Saudi-Arabië, Qatar van samen te werken met "Iraanse gesteunde terroristische groepen" in zijn rustige oostelijke regio van Qatif en in Bahrein. De diplomatieke terugtrekking is vanmorgen aangevoerd door Bahrein en is gevolgd door Saudi-Arabië. De Verenigde Arabische Emiraten (VAE), Egypte, Jemen en Libië hebben het voorbeeld gevolgd. SPA citeert functionarissen die zeggen dat de beslissing is genomen om "zijn nationale veiligheid te beschermen tegen de gevaren van terrorisme en extremisme".

Saudi-Arabië, de VAE en Bahrein hebben alle Qatari-bezoekers en bewoners twee weken gegeven om hun grondgebied te verlaten. Tot nu toe is er geen teken geweest van wederkerigheid door Qatar.

In de laatste ontwikkelingen hebben de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte Qatari-diplomaten 48 uur gegeven om beide landen te verlaten. Luchtvaartmaatschappijen van veel van de betrokken landen, waaronder Etihad Airways en Emirates, hebben gezegd dat ze vluchten van en naar Doha, de hoofdstad van Qatar, moeten annuleren. De Golf-bondgenoten zeggen dat ze hun luchtruim hadden gesloten voor Qatar Airways, die al zijn vluchten naar Saudi-Arabië heeft opgeschorst.

Het staatsnieuwsagentschap van Bahrein vermeldt dat het zijn banden verbreekt, omdat Qatar “de veiligheid en stabiliteit van Bahrein doet wankelen en zich bemoeit met zijn zaken." De Arabische coalitie geleid door Saudi-Arabië die de rebellen van Joodse Houthi rebellen in Jemen bestrijdt, heeft Qatar ook uit haar bondgenootschap verdreven voor zijn "praktijken die het terrorisme versterken" en zijn steun aan extremistische groepen.

Ofschoon de breuk in de banden plotseling is, komt het niet uit de lucht vallen. Al jaren bouwt de spanning zich op, vooral in de afgelopen weken. Twee weken geleden hebben Egypte, Saudi-Arabië, Bahrein en de VAE nieuwssites van Qatar, waaronder Al Jazeera, geblokkeerd. Reacties van de emir van Qatar, Sheikh Tamim bin Hamad Al-Thani, die Saudi-Arabië heeft bekritiseerd, zijn op de Qatari-staatsmedia verschenen. De regering in Doha heeft de opmerkingen als nep afgewezen en de berichtgeving afgedaan als een "beschamende cybercrime".

In 2014 trokken Saudi-Arabië, Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten hun ambassadeurs enkele maanden uit Qatar terug in protest tegen de vermeende inmenging in hun zaken.

Over het geheel hebben twee belangrijke factoren de beslissing van maandag aangedreven: de banden van Qatar met islamistische groepen en de rol van Iran, de regionale rivaal van Saudi-Arabië. Terwijl Qatar zich heeft aangesloten bij de Amerikaanse coalitie tegen IS, heeft de regering van Qatar herhaaldelijk de beschuldigingen van Iraakse Shia-leiders ontkend dat zij IS financieel ondersteunt.

Qatar wordt ook beschuldigd van banden met een groep die voorheen bekend was als het Nusra Front, een al-Qaeda-partner. Saudi-Arabië zelf is een belangrijke sponsor van islamistische rebellen, waaronder jihadistische groepen in Syrië.