Nederland: VVD wint ondanks verlies van zetels

Met 95% van de stemmen geteld, heeft de centrumrechtse partij VVD 33 van de 150 zetels gewonnen. De partij van de Nederlandse premier Mark Rutte verliest acht zetels van het vorig parlement. De Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders krijgt er vijf zetels meer dan bij de verkiezingen in 2012, van 15 naar 20.

De Christen Democraten (CDA) en de liberale D66 volgen elk met 19. De Groen-Linkse Partij heeft het bij de woensdag, gisteren, gehouden verkiezingen goed gedaan met 14 zetels, een winst van tien. De Partij van de Arbeid (PvdA), de kleinste partij in de regeringscoalitie, heeft een historische nederlaag geleden en komt uit met negen zetels, een verlies van 29.

De opkomst was meer dan 80%, de hoogste in 30 jaar. Volgens analisten hebben pro-EU en liberale partijen hiervan geprofiteerd. Bij de viering van zijn overwinning, heeft premier Rutte gezegd dat het Nederlandse volk “het verkeerde soort populisme” heeft verworpen. Voor de derde opeenvolgende termijn heeft de VVD, Rutte gepositioneerd als premier.

De Nederlandse verkiezingen werden gezien als een test van de steun voor nationalistische partijen die steeds meer terrein wint in heel Europa. Frankrijk kiest volgend maand een nieuwe president, en de verwachting is dat de steun voor het uiterst rechtse Front National van Marine Le Pen zal drastisch zal toenemen. In Duitsland, dat in september naar de stembus gaat, is de prognose dat de populistische Alternative for Germany (AfD) voor de eerste keer zetels in het parlement zal winnen.

De overwinning van Rutte is hartelijk verwelkomd door andere Europese leiders en politici. De stafchef van de Duitse bondskanselier Angela Merkel, Peter Altmaier heeft getweet: “Nederland, oh Nederland je bent een kampioen! Gefeliciteerd met dit geweldig resultaat!” Martin Schulz, tot begin dit jaar nog voorzitter van het Europees Parlement, is opgelucht dat de PVV heeft verloren. “We moeten blijven vechten voor een open en vrij Europa!”, zegt hij op Twitter. De heer Wilders benadrukte "de patriottische veer" zou nog steeds gebeuren. De Franse president, François Hollande, zegt dat Rutte een “duidelijke overwinning heeft behaald tegen het extremisme.”

De euro heeft ook goed gereageerd op de overwinning van de VVD. De Europese munt heeft sinds 7 februari zijn hoogste niveau bereikt tegenover de Amerikaanse dollar. Premier Rutte heeft laten weten dat “we willen vasthouden aan de koers die we hebben – veilig, stabiel en welvarend.” Maar PVV-leider Wilders heeft gewaarschuwd dat Rutte nog niet van hem af is. “Het zijn niet de 30 zetels waarop ik had gehoopt, maar we hebben zetels gewonnen.” Hij voegt eraan toe: “Deze patriottische lente zal plaatsvinden.” Hij wijst erop dat zijn partij de derde grootste was en nu de tweede grootste is. "De volgende keer zullen we nummer 1 zijn." Wilders heeft beloofd om taaie oppositie te bieden. "Ik zou liever de grootste partij willen zijn... maar we zijn niet een partij die heeft verloren. We kregen zetels. Dat is een resultaat om trots op te zijn." Wilders had beloofd om Nederland uit de Europese Unie te halen, alle moskeeën te sluiten en de Koran te verbieden. Weken voor de verkiezingen voorspelden opiniepeilingen dat de PVV het grootste aantal zetels zou winnen, maar naarmate de stemming naderde, verdween ook de voorsprong van Wilders.

Gezien de parlementaire zetels in verhouding staan met het stemmingsaandeel van een partij, moet de VVD een coalitie vormen met drie andere partijen. Rutte’s partij had een coalitie met PVV uitgesloten, maar niet met de pro-EU partijen CDA en D66. Zelfs met een samenwerking met de CDA en D66, zal de VVD een aantal zetels tekort komen om een regering te vormen. Zij zal verdere ondersteuning nodig hebben van een vierde partij. De coalitiegesprekken kunnen weken of zelfs maanden in beslag nemen.