Bisschop Choennie: Meer lichtpunten in regering nodig

De rooms-katholieke bisschop van Paramaribo, Karel Choennie, staat in zijn toespraak stil bij de betekenis van kerst. Daarnaast betrekt hij wereldvraagstukken om terug te keren in eigen land, waar hij het sombere beeld de revue laat passeren. De leningen die genomen zijn, bedragen SRD 11 miljard, dat is ongeveer SRD 22.000 per hoofd van de bevolking. In de leiding van het land zijn er meer lichtpunten nodig. "Ik vraag God dat het aantal politici mag toenemen dat gedreven wordt door de roeping voor het algemeen welzijn, gedreven door het ideaal van een eerlijk land waarin een ieder gelukkig kan zijn," zegt de geestelijke. Hij geeft ook aan dat er niet alleen ellende is, maar ook hoop.

De kersttoespraak van de bisschop:
"Kerst is een tijd van vreugde waarin wij de geboorte van Jezus Christus vieren, de geboorte van nieuw leven en licht, nieuwe hoop, van familie en saamhorigheid. Op deze kerstdag wil ik het ‘schuldenvraagstuk’ met u bespreken en een oplossing aandragen die past in de ware geest van kerst. Die ware geest van kerst kenmerkt zich door soberheid en nederige dienstbaarheid. Christus die bestond uit Goddelijke majesteit is arm en als een klein kwetsbaar kind geboren in een stal te Bethlehem. Die sobere en kwetsbare levensstijl heeft hij in gehoorzaamheid aan de Vader volgehouden tot op het kruis. Hij is ons van onze schulden komen verlossen maar de mensheid stort zich telkens weer in diepe schulden. De schulden zijn financieel, sociaal, ecologisch en moreel van aard.

De financiële schuld
De landen van de wereld kreunen onder een totale schuld van US$ 60 triljoen – dat is 60 miljoen maal miljoen, of 60 met 12 nullen erachter. Het betekent dat elk van de 7,5 miljard wereldburgers, baby en bejaarde, gemiddeld een schuld hebben van USD 8.000. Een groot deel van de huidige generatie kinderen zal deze gigantische bedragen moeten betalen zonder te weten waarvoor en zonder te weten aan wie.

De sociale schuld
Er is genoeg aan voedsel en grondstoffen voor iedereen op aarde, maar nog nooit is de ongelijkheid tussen rijk en arm zo groot geweest: 1% van de mensen op aarde heeft meer geld en bezittingen dan alle andere 99% samen. Een klein deel van de mensheid leeft in ongekende weelde, en tegelijkertijd lijden een miljard mensen dagelijks honger.

De ecologische schuld
Wij lenen niet alleen geld van elkaar, wij gebruiken ook steeds meer van het milieu en van de aarde. Wij gebruiken zoveel grondstoffen en belasten het milieu zo heftig dat de aarde het niet meer aankan. Dertig jaar geleden, in 1987, hadden wij mensen alle natuurlijke hulpbronnen voor dat jaar opgebruikt op 19 december; de laatste 12 dagen van 1987 hadden we de aarde overbelast. In 2014 was deze Earth Overshoot Day niet meer op 19 december maar hadden we alle natuurlijke hulpbronnen voor het jaar opgebruikt op 19 augustus. In 2015 was dat op 13 augustus, in dit jaar hadden we op 8 augustus alles opgebruikt. In de afgelopen 4 maanden hebben we de natuurlijke hulpbronnen en het milieu gebruikt die voor het volgend jaar bestemd zouden moeten zijn.

De maatschappij is zodanig gedreven door hebzucht naar geld en winst, en door de drang naar de celebrity life style, dat het milieu vernietigd wordt; moeder aarde kan dit niet meer aan. We kopen kleren om ze na enkele keren gedragen te hebben weg te doen, we kopen apparatuur om ze na drie jaren weg te gooien en steeds weer het nieuwste te kopen. In zee drijven grote eilanden van plastic afval die het leven ernstig beschadigen.

De morele schuld
Een kleine groep mensen heeft zoveel voedsel dat ze zich ziek eten, anderzijds heeft een groot deel van de wereldbevolking geen schoon drinkwater.
Wereldleiders besluiten dat er per jaar US$ 1,7 triljoen wordt uitgegeven aan wapens en oorlogen, dat is bijna US$ 5 miljard per dag. Met het geld van één dag oorlog zou het probleem van drinkwater voor alle armen op aarde voor altijd opgelost zijn, maar het leiderschap in de wereld kiest andere prioriteiten.
Wij zien elke dag oorlogen, en vluchtelingen. De scheiding tussen rijk en arm loopt niet alleen door landen, ook binnen landen zijn grote verschillen tussen rijk en arm. In de Verenigde Staten van Amerika is vandaag 15% van de bevolking arm. En terwijl het Europese volkslied zingt dat alle mensen elkaars broeders zullen zijn, zijn er heftige emoties tegen arme immigranten die een veilige toekomst zoeken voor hun kinderen. Het lijkt erop dat de solidariteit verdwijnt en mensen weigeren om nog voor elkaar verantwoordelijk te zijn.

Het schuldenvraagstuk in Suriname
Wat er zich aan problemen in de wereld voltrekt, zien wij op onze schaal ook in ons land. Er zijn zoveel leningen op een niet transparante manier genomen, die samen opgeklommen zijn tot SRD 11 miljard dat is ongeveer SRD 22.000 per hoofd van de bevolking.
Toen mijn vader en moeder gingen samenwonen had mijn vader niets meer dan de kleren aan zijn lijf. Toen mijn ouders stierven lieten ze ons twee eigendomshuizen en percelen na geheel schuldvrij en elk van ons had een gedegen opleiding genoten. Ze hadden ons geleerd te werken en waren van niemand afhankelijk. Mijn moeder was principieel tegen lenen en zei, ‘als je iets niet hebt dan doe je er maar zonder’. Bigi ay en strey libi was absoluut verboden.

Iedere fatsoenlijke ouder wil zijn kinderen een erfenis nalaten en geen schuld.
Onze regering zadelt ons op met financiële schulden waarover ik mij zorgen maak. Hoe zullen de kinderen van dit land die ooit terugbetalen. Bovendien gonst het van corruptie waarvan men zegt: ‘Kom met bewijzen’. Corruptie betekent oorspronkelijk een verrotting van binnenuit. Een vrucht kan er aan de buitenkant goed uitzien maar aan de binnenkant zijn er reeds tekenen van verrotting. Zo is voorkennis een vorm van corruptie. Als ik van te voren weet dat de regering bijvoorbeeld morgen de prijs van pinda zou verdubbelen dan koop ik vandaag een magazijn vol om die morgen met grote winst te verkopen.

De sociale schuld
Die financiële schulden worden sociale schulden wanneer ze op de arme bevolking worden afgewenteld. Het leven is immers in het afgelopen jaar heel veel duurder geworden.
De sociale schuld uit zich in het feit dat de vroegere respectabele beroepen als onderwijzers, verpleegsters, politieagenten en kleine zelfstandigen het erg moeilijk hebben. Zij die niet zo lang geleden tot de middenklasse behoorden die waarden en de normen bewaakten, zijn vervallen tot de arme klasse. Zonder een behoorlijke middenklasse valt een samenleving uiteen want we weten onderhand wel dat de super rijken en have nots zich weinig van recht en wet aantrekken.

De sociale schuld uit zich verder doordat schoonmaaksters, bushouders, de mensen van de sociale instellingen en Medizebs niet op tijd worden betaald. De gezondheidszorg voor de armsten kan niet gegarandeerd worden omdat de werkers maandenlang hun geld niet ontvangen, kinderopvanghuizen krijgen na maandenlang wachten geld, sociaal zwakkeren komen voor borden te staan dat er voorlopig geen geld is voor hen. De prioriteit en solidariteit uitgesproken ten gunste van sociaal zwakkeren komt in de praktijk helaas niet altijd uit. Corruptie is er wanneer je bij schaarste vrienden eerst betaald en de armen laat wachten.

De ecologische schuld
Ook in ons land wordt er slecht omgegaan met het milieu. Om de schulden af te lossen worden deals aangegaan met multinationals waarbij de zorg voor het milieu minimaal is. Door de wegwerpcultuur die wij ons eigen hebben gemaakt, raken lozingen raken verstopt door petflessen. In het binnenland zijn rivieren en kreken onbruikbaar geworden door opgespoten modder en onveilig door kwik. Vaker zijn de dammen van de Bigi Pan doorboord door vissers om zo meer vis te vangen met als gevolg dat het zwamp leeg loopt. En als er een nationale vrije dag is geweest liggen er daarna overal in de stad hopen vuil.

De morele schuld
Evenals de rest van de wereldgemeenschap kent ons land het probleem van sociale onrechtvaardigheid. Er is een kleine groep die de beschikking heeft over geld en grond terwijl een groot aantal mensen te weinig heeft om een menswaardig bestaan te leiden. Uiteindelijk worden de schulden afgewenteld op de kleine man die meer moet betalen voor energie en voeding.
Economie en recht behoren er te zijn in dienst van de mensheid, zodat er een betere wereld kan worden geschapen, rechtvaardig, solidair, medemenselijk, met zorg voor elkaar. Maar het lijkt er soms op dat economie en recht in dienst zijn getreden van geld en macht; dat geld en macht de nieuwe gouden kalveren zijn geworden die aanbeden worden.

Wordt dit dan het kerstfeest van ellende, zonder hoop?
Nee, want in onze probleemvolle wereld staan er mensen op die hoop en vertrouwen bieden. Mensen staan op om te protesten tegen de ongebreidelde schuldenlast op de schouders van armen en jongeren. Er staan nieuwe leiders op zoals paus Franciscus wiens boodschap over onderling begrip en mededogen ook ver buiten de rooms katholieke kerk erkenning vindt. Maar ook jonge mensen zoals Malala, die onbevreesd strijdt voor het recht van meisjes op onderwijs. Er zijn organisaties die opkomen voor mensenrechten en milieu. Er is groeiend bewustzijn dat de mens zich een andere levensstijl moet aanmeten, een van soberheid en dienstbaarheid.

Jonge mensen werken prachtige ideeën uit om de oceanen weer op te schonen. Ze zijn moe van het overdadige opschepperige materialisme en kiezen voor een eenvoudig materieel maar een rijk spiritueel leven. De ICT revolutie heeft het mogelijk gemaakt dat wantoestanden en misdaden niet meer geheim gehouden kunnen worden en aan de kaak gesteld worden; steeds meer mensen verzetten zich tegen misdaden.
Er zijn gelukkig dorpen en gemeenschappen en landen waar vluchtelingen een warme en menswaardige ontvangst krijgen. Maar onze aarde heeft meer en sneller gezamenlijke acties nodig.

Ook in ons land zijn er belangrijke tekenen van hoop. Steeds meer mensen komen er achter dat de oplossing van onze problemen niet zit in grote geldleningen en het maken van meer schulden. Wij zullen ons land en onze toekomst zelf moeten opbouwen, op de eerste plaats door de handen uit de mouwen te steken en het meest logische doen, namelijk: de tering naar de nering te zetten.
Vele bedrijven, organisaties en individuen zijn ondanks de moeilijke omstandigheden hun medemensen blijven steunen, en vaak willen ze anoniem blijven. Er zijn mensen die zich bekommeren om drop outs, en proberen om jongeren die op het verkeerde spoor zijn beland, met liefde en tact weer terug te krijgen op het juiste pad. En ik wil ze al deze weldoeners dank zeggen voor het goede dat zij voor hun medemensen zijn blijven doen. Wij zien in ons land dat vele jongeren goede keuzes maken. Ook zij hebben het moeilijk maar ze nemen hun verantwoordelijkheid, zijn trouw aan hun gezinnen, voeden hun kinderen op met liefde, nemen ze mee naar de kerk en geven ze goede normen en waarden mee, en brengen ze bij dat ook zij elke dag een goede daad kunnen verrichten.
Het zijn vooral jonge mensen die zeer bewust zijn over het milieu en meewerken om onze kust te beschermen, ze richten bedrijven op om plastic in te zamelen en te verwerken.

Meer lichtpunten
In de leiding van ons land hebben wij meer lichtpunten nodig. Ik vraag God dat het aantal politici mag toenemen dat gedreven wordt door de roeping voor het algemeen welzijn, gedreven door het ideaal van een eerlijk land waarin een ieder gelukkig kan zijn. Wij hebben politici, economen, juristen, doctoren en journalisten nodig die hun vak uitoefenen uit idealisme, waarbij het gemeenschapsbelang voorrang krijgt boven geld, macht en roem. Wij wensen dat leiders erin slagen om het verloren vertrouwen te herstellen. Wij wensen dat alle leiders, van staat en kerk, van bedrijven en bonden, op scholen en instellingen, tijdens deze kerst de roeping voelen om goede keuzes te maken. Om rechtvaardig, eerlijk en transparant te besturen, met kennis en tact en niet met macht. Ik vraag alle leiders in dit land om zich een sobere levensstijl aan te meten. Een levensstijl die inspireert tot navolging.

Ik wil u bij de viering van het kerstfeest vandaag zeggen dat onze wereld en ons land grote uitdagingen kennen, maar dat de vlam van geboorte en licht, van nieuw leven en nieuwe hoop in elk van ons leeft, en dat daarin het vuur brand voor een betere wereld. Maar dat vuur zal niet vanzelf blijven branden, dat vuur van vriendschap, liefde en solidariteit zullen we moeten koesteren en verzorgen, het overdragen op onze medemensen; zodat de geest van kerst kan blijven branden in alle mensen, alle dagen van het jaar. Ik hoop innig dat wij beseffen dat wij zelf de ideale maatschappij kunnen scheppen, veilig, vrij van schulden en vreedzaam, door oprecht elkaars broeders en zusters zijn.

Kerst mag feestelijk zijn, met lekker eten en een kerstboom. Maar laat bij de versiering de kerststal niet in onze huizen ontbreken. Ik weet dat het een Rooms Katholieke traditie is, door de heilige Franciscus geïntroduceerd, maar juist de kerststal kan ons herinneren aan de diepere waarde van soberheid en ascese. Laat het daarom sober zijn en niet overdadig, laten we vooral niet verspillen. Want het gaat er vooral om dat wij er zijn voor maar onze medemensen, helpen als het kan, maar vooral wanneer we menen dat het niet kan, want dan neemt God het over van ons over en begint de voorzienigheid te werken. Wanneer wij het kind Jezus, dat wil zeggen God zelf toelaten in ons leven, al is het slechts in de stal waarin wij leven, dan zijn wij het licht in het leven van onze medemensen en tonen we leiderschap over onze directe omgeving. Dan zijn wij de bouwers en hoeders van onze gemeenschap en hebben wij bijgedragen aan een betere wereld.
Ik wens u een gezegende kerst toe."