Bij narratief president, 150 jaar volksvertegenwoordiging

Wie ‘ik heb altijd gelijk’ als uitgangspunt heeft, schroomt niet de feiten te verdraaien of te onderschikken aan zijn narratief (verhaal). Landen met dictaturen en democraturen (autoritaire staten met oneerlijke verkiezingen), moeten het stellen met zulke blinde narratieven van de Grote Leider, narratieven zoals ‘op de vlucht neergeschoten.’ In zijn rede ter gelegenheid van ‘150 jaar volksvertegenwoordiging’, heeft president Bouterse zich (weer) bekend tot het genre van het blinde narratief. In plaats van zelfkritiek over zijn staatsgreperij, die de parlementaire ontwikkeling ernstig heeft geschaad en volksvertegenwoordigers heeft geïntimideerd en onderdrukt, ging hij zich te buiten aan zelfvergoeilijking.

Maar onder de bonafide historici bestaat er geen meningsverschil. Op 25 februari 1980 heeft Bouterse met een bloedige militaire staatsgreep de democratische rechtsorde omver geworpen en de algemene verkiezingen van maart 1980 voorkomen. Onder dreiging van militair geweld werd het gekozen parlement ontbonden. Op 13 augustus 1980 werd, onder afkondiging van de noodtoestand en arrestatie van onschuldige linkse militairen en burgers, de eerste Grondwet van de Republiek Suriname, ook formeel terzijde geschoven. Niet alleen de volksvertegenwoordiging, ook de onafhankelijke rechtspraak, de mensenrechten en mensenlevens werden onder de voet gelopen. Op 1 mei 1983 werd in de regeringsverklaring van de - uit 8 december 1982 geboren - regering (Bouterse-) Alibux, een in algemene verkiezingen gekozen volksvertegenwoordiging, formeel afgeschaft.

Onder druk van de Grote Bauxietstaking van 1983/84 tegen de IMF geïnduceerde bezuinigingen van de dictatuur, moest de regering aftreden en werd via een benoemde Nationale Assemblee uiteindelijk de weg vrijgemaakt voor de post-dictatoriale grondwet van 1987, die vanwege het compromis met de dictatuur en condities van straffeloosheid, veel minder democratisch was dan de eerste grondwet van de republiek. Zo werd in de grondwet van 1987 een leidende rol aan het Nationaal Leger (lees legerleider Bouterse) toegekend en werd de macht van de volksvertegenwoordiging ingeperkt ten gunste van de president. Maar ook de nieuwe grondwet was niet veilig. Op 24 december 1990 pleegden legerleider Bouterse c.s. weer een staatsgreep, de zogenaamde ‘telefooncoup’.

Dringi dresi wakti siki
Na de verkiezingen van 2010 handelde de paars gedomineerde Nationale Assemblee in dezelfde, anti-rechtsstatelijke geest van gebrek aan respect voor de grondwet. Zij benoemde Bouterse, ondanks protesten van mensenrechtenorganisaties, tot president, terwijl de grondwet in artikel 92, lid 1 voorschrijft dat de president geen handelingen mag hebben verricht strijdig met de grondwet. Dat dit schenden van de grondwet geen uitzondering was bleek ook in 2012, toen de Nationale Assemblee samen met de regering (lees de president), een zelfamnestiewet tot stand bracht. De zelfamnestiewet - die anders dan de amnestiewet van 1989 ook aan moordenaars en folteraars amnestie verleende - was een flagrante schending van de grondwet (inmenging in een lopend strafproces) en internationale mensenrechtenverdragen. En dat nu uitgerekend deze president, hoofdverdachte in het 8 december strafproces, een museum van de geschiedenis van de volksvertegenwoordiging wil schenken aan de Nationale Assemblee, bevestigt de kafkaiaanse toestand waarin de republiek verkeert. Het bevestigt een staatkundig leven in de leugen, een wereld op zijn kop.

Ook het leger kwam onder deze president met een ‘legermuseum’, dat niets anders bleek dan een verheerlijking van de Grote Leider en neerhalen van zijn slachtoffers. De heersende cultuur van het negeren van feiten en waarheid, het negationisme, strekt zich niet alleen uit tot de historische misdrijven en de staatsrechtelijke geschiedenis. Het was minister Hoefdraad van Financiën die verklaarde dat hij als toenmalig governor van de Centrale Bank, voor de verkiezingen verkeerd was geïnformeerd door de minister van Financiën van de regering Bouterse I. De financiële situatie leek daardoor veel rooskleuriger dan zij werkelijk was. De stemmen in de verkiezingen van 2015 waren niet alleen ‘gekocht’, zoals Badresein Sital onthulde in ‘To the Point’, de kiezers waren ook volledig verkeerd geïnformeerd over de overheidsfinanciën.

Misiekaba hield de kiezers zelfs een Surinaams Dubai voor als nabij vergezicht. Het bleek een fatamorgana! De huidige, dramatische crisis van de overheidsfinanciën, het ontbreken van verbandmiddelen in de operatiekamer, het ontbreken van voldoende brood op de plank in de arme gezinnen en de vervanging van nationaal ontwikkelingsbeleid door (internationaal) bedelen, demonstreren de prijs van leven in de leugen en de straffeloosheid. Zonder betrouwbare (financiële) informatie, bestuurlijke integriteit en rechtshandhaving hebben bedrog, normloosheid en megacorruptie vrijspel gehad. Suriname was weerloos toen de prijzen voor olie en goud kelderden. Vervreemd van de beproefde Surinaamse wijsheid – dringi dresi wakti siki – zocht de president zijn heil in het blinde narratief van de roekeloze vader die bevangen door zijn spilziekte, zijn kinderen, de toekomst, vergat.

Theo Para