Onvoltooide Decemberproces is probleem mensenrechten

Het jongste Human Rights Rapport ziet de onopgeloste berechting van president Desi Bouterse en 22 medeverdachten voor de buitengerechtelijke executies in 1982 van vijftien politieke tegenstanders als grootste probleem van de mensenrechten in het land. Het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten heeft gisteren het Mensenrechtenrapport 2015 vrijgegeven.

Het 8 Decemberstrafproces is volgens het rapport een zaak die diepe twijfels oproept over de onafhankelijkheid van de rechtspraak in het land. Politiegeweld, slechte huisvesting in gevangenissen, zelfcensuur door media-organisaties en journalisten, wijdverbreide overheidscorruptie, mensenhandel, misbruik van vrouwen en kinderen zijn ook onderwerpen die worden belicht in het rapport.

In het 8 Decemberstrafproces zijn er ontwikkelingen geweest, schrijft het rapport. In maart vorig jaar heeft de Krijgsraad opnieuw schorsing van de zaak tegen één van de verdachten bevolen nadat het Hof van Beroep deze in 2014 had opgeschort. In september is één van de verdachten een natuurlijke dood gestorven (Marcel Zeeuw...red.), waardoor het totaal aantal verdachten komt op 23.

Gedurende het jaar waren er verschillende hoorzittingen in deze zaak. Eind november heeft het Hof van Justitie een schorsing van drie jaar opgeheven en heeft voortzetting van het proces tegen de 23 resterende verdachten bevolen. De vervolging tegen Bouterse was al geschorst in afwachting van de oprichting van een Constitutioneel Hof, zoals opgenomen in de Grondwet van 1987. Het Constitutioneel Hof zou zich moeten uitspreken over de geldigheid van de Amnestiewet. Er is volgens het Mensenrechtenrapport 2015 geen noemenswaardige vooruitgang geboekt om te komen tot de oprichting van het Constitutioneel Hof. Ook niet bij de instelling van een Waarheids- en Verzoeningscommissie zoals opgenomen in de Amnestiewet.

“Hoewel de grondwet voorziet in een onafhankelijke rechterlijke macht, toont de onopgeloste berechting van voormalige militaire dictator en huidige president Bouterse en 22 medeverdachten een gebrek aan onafhankelijkheid in de praktijk,” staat in het rapport. Mensenrechtenactivisten klagen over een gebrek aan effectieve bestraffing voor constitutionele overtredingen. Opeenvolgende regeringen hebben gefaald om een Constitutioneel Hof te installeren zoals opgenomen is in de Grondwet.

De afhankelijkheid van de rechtbanken die hun gelden krijgen van het ministerie van Justitie en Politie, maakt dat ook de rechterlijke onafhankelijkheid in twijfel wordt getrokken. Het document wijst erop dat (toenmalige…red.) interim-president Iwan Rasoelbaks van het Hof van Justitie erop had gewezen dat er slechts 19 rechters waren, terwijl het gerechtelijk apparaat van het land 45 rechters nodig heeft. Als gevolg van een tekort aan rechters, duren de zaken van gevangenen zo lang dat ze hun straffen helemaal uitzitten voordat hun proces is uitgeprocedeerd. Het ontbreekt de rechterlijke macht aan professionele rechtbank managers en zaak management systemen die toezicht houden op de administratieve functies van de rechtbanken. Ook het gebrek aan voldoende fysieke ruimte zijn factoren die hebben bijgedragen aan een aanzienlijke achterstand. De rechterlijke macht heeft volgens het jongste rapport enige vooruitgang geboekt bij de tijdige verwerking van strafzaken, maar de verwerking van civiele zaken is blijven liggen.